Tomografię komputerową nerek zleca lekarz po zakwalifikowaniu pacjenta do wykonania badania. Jest narzędziem diagnostycznym, które nierzadko przyczynia się do postawienia rozpoznania. Wskazaniem do wykonania badania są m.in. dolegliwości związane z funkcjonowaniem układu moczowego.

Czym jest tomografia komputerowa nerek?

Tomografia komputerowa nerek jest szczegółowym badaniem, które uwidacznia narządy oraz inne struktury jamy brzusznej w przekroju poprzecznym. Opisywaniem obrazu zajmuje się lekarz radiolog.

Tomografia komputerowa nie jest jedynym badaniem diagnostycznym pozwalającym ocenić struktury układu moczowego. Często pierwszą metodą stosowaną do diagnozy schorzeń nerek jest ultrasonografia (USG). Badanie to jest szerzej dostępne i również pozwala na wykrycie wielu patologii narządowych. Inne metody oceny nerek to m.in. zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej (RTG), rezonans magnetyczny oraz urografia.

Tomografia komputerowa może być wykonana przed dożylnym podaniem kontrastu, jak i po wstrzyknięciu substancji cieniującej. Każda z tych metod umożliwia diagnostykę schorzeń układu moczowego. Porównanie obu badań pozwala na określenie stopnia wzmocniania kontrastowego, który jest szczególnie ważny w różnicowaniu charakteru zmian w narządzie.

Jak rozpoznać, że nerkami dzieje się coś niepokojącego? Odpowiedź znajdziesz w filmie:

Wykonanie tomografii nerek z kontrastem pozwala na lepsze zobrazowanie większości struktur. W badaniu tym dokładnie widać tętnice, miąższ narządu oraz układ kielichowo-miedniczkowy. Dodatkowo umożliwia ocenę moczowodów i pęcherza moczowego. Tomografia nerek bez kontrastu lepiej uwidacznia zwapnienia oraz złogi w strukturach układu moczowego, co znajduje zastosowanie przy diagnozowaniu kamicy. Badanie to cechuje się również możliwością lepszego zobrazowania świeżych krwiaków.

Jakie są wskazania do wykonania tomografii nerek?

Wskazaniem do wykonania tomografii nerek jest podejrzenie choroby narządowej oraz rozszerzenie wcześniejszej diagnostyki. Badanie pozwala wykryć patologie toczące się w obrębie układu moczowego. Możliwe nieprawidłowości, które może wykazać tomografia nerek, to:

• wady rozwojowe oraz wady budowy nerek,

• choroby torbielowate,

• choroby zapalne,

• guzy nerek (w tym nowotwory),

• kamica nerkowa,

• urazy.

Wady rozwojowe oraz wady budowy są nieprawidłowościami wrodzonymi. Jest to szeroka grupa zaburzeń, do której należą m.in. brak nerki, nieprawidłowe położenie oraz anomalie kształtu i budowy narządu.

Występowanie torbieli w nerce może być spowodowane wieloma różnymi chorobami. Najczęściej opisywaną zmianą jest torbiel prosta. Zmiana występuje u ok. połowy osób, które przekroczyły 50. rok życia. Występowaniu torbieli zazwyczaj nie towarzyszą żadne dolegliwości. Zmiany, które są powikłane, wymagają dalszej diagnostyki z powodu możliwości wystąpienia nowotworu. Inne choroby torbielowate nerek mogą być dziedziczne, wrodzone oraz spowodowane schyłkową niewydolnością narządową.

W przypadku chorób zapalnych tomografia nerek cechuje się dobrą czułością w ocenie ostrego odmiedniczkowego zapalenia narządów. Wykonanie tomografii jest jednak wskazane w przypadku występowania trudności diagnostycznych lub możliwości powikłań. Dodatkowo jest badaniem z wyboru w diagnostyce ropni nerek.

Badaniem pierwszego rzutu w podejrzeniu guza nerki jest USG. Tomografia jest wykonywana, jeżeli w USG uwidoczni się zmianę litą oraz jeśli wynik nie jest jednoznaczny. Jeśli guz jest nowotworem, to w TK można ocenić stopień jego zaawansowania i obecność przerzutów.

W przypadku kamicy tomografia nerek jest badaniem, które odznacza się najwyższą czułością w diagnozie kamicy moczowodowej.

Urazy nerek są najlepiej obrazowane w tomografii. Jeśli nie ma możliwości wykonania tego badania, ocenia się narządy za pomocą USG.

Jak działają nerki? Dowiesz się tego z filmu:

Przygotowanie do tomografii komputerowej

Pacjent, któremu zlecono wykonanie tomografii, powinien:

• przyjść na czczo, tzn. nie spożywać pokarmów w przeciągu 6 godzin przed badaniem,

• być odpowiednio nawodniony – zaleca się picie wody niegazowanej,

• mieć wykonane aktualne oznaczenie poziomu kreatyniny w surowicy (w przypadku tomografii nerek z kontrastem).

Oznaczenie poziomu kreatyniny we krwi służy ocenie wydolności nerek i pozwala określić możliwość podania pacjentowi kontrastu. Decyzja odnośnie do wykonania badania i podania środka cieniującego należy do lekarza radiologa, który ocenia możliwość wystąpienia powikłań.

Przeciwwskazania do wykonania tomografii nerek są zazwyczaj związane z podaniem kontrastu. Uczulenie na środek cieniujący, niewydolność nerek, niewydolność krążeniowo-oddechowa, ciąża lub jej podejrzenie – to tylko niektóre z możliwych przeciwwskazań.

Bibliografia:

1. Radiologia – diagnostyka obrazowa RTG, TK, USG i MR, red. B. Pruszyński, A. Cieszanowski, Warszawa 2014, s. 510–538.