Syndaktylia to powszechna wada wrodzona, jednak sporadycznie stwierdza się występuje rodzinne. Jej objawem jest połączenie błoną lub zrośnięcie dwóch lub więcej palców rąk lub nóg, obecne od urodzenia. Zaburzenie stwierdza się u 1 na 2500–3000 noworodków, zwykle płci męskiej i rasy białej. Może dotyczyć jednego lub więcej palców, a także jednej lub obu rąk. Zwykle syndaktylia obejmuje palec środkowy i serdeczny ręki. Zabieg rozdzielenia palców wykonywany jest najczęściej pomiędzy 2. a 5. rokiem życia. Chyba, że palce są nierównej długości i istnieje zagrożenie skrzywieniem i przykurczami zgięciowymi, wtedy zabieg wykonuje się nawet przed ukończeniem 1. roku życia.

Co to jest syndaktylia?

Syndaktylią nazywa się mutację polegającą na zrośnięciu dwóch lub więcej palców u rąk lub u nóg. Wada powstaje między 6. a 8. tygodniem rozwoju zarodkowego. Zrośnięcie dwóch palców nazywane jest syndaktylią pojedynczą, a zrośniecie większej liczby palców – syndaktylią mnogą. Wada widoczna jest od razu po narodzeniu i najczęściej występuje u chłopców rasy białej.

Pod względem wielkości zrostu syndaktylię dzieli się na:

• całkowitą – palce są połączone na całej długości,
  
• częściową – palce są połączone tylko w części.
  

Najbardziej skomplikowanym rodzajem tego zaburzenia jest syndaktylia złożona, kiedy palce są połączone nie tylko fałdem skórnym, ale także tkanką kostną. W syndaktylii prostej palce łączy tylko fałd skórny.

Występowanie wady na palcach kończyn górnych poważnie utrudnia codzienne funkcjonowanie, ponieważ chory ma problemy z chwytaniem przedmiotów. W tym wypadku konieczny jest zabieg rozdzielenia, który najczęściej przeprowadza się, gdy dziecko ukończy 4. rok życia. Wyleczenie zrośniętych palców u rąk jest bardzo ważne, ponieważ może powodować u dziecka kompleksy.

Zobacz także: Badania prenatalne wykrywają wady rozwojowe i choroby płodu

Lekarz wykrywa niekiedy syndaktylię w trakcie wykonywania USG prenatalnego, ale najczęściej wada zauważana jest po przyjściu dziecka na świat.

Syndaktylia – przyczyna

Przyczyny syndaktylii nie zostały dokładnie poznane, sporadycznie jej podstawą może być dziedziczenie. Jednak palcozrost może także wystąpić jednorazowo u dziecka, w którego rodzinie nigdy takiej wady nie było. Duże ryzyko wady dotyczy dzieci z zespołem Downa. Syndaktylia wrodzona w 10–40% przypadków powstaje w 16. tygodniu ciąży. Syndaktylia niekiedy jest jednym z objawów wskazujących na zespół Aperta. Ma on podłoże genetyczne, a oprócz zrośniętych palców dziecko ma także zrośnięte szwy czaszkowe. Syndaktylia występuje również u osób cierpiących na inne zespoły genetyczne.

Leczenie syndaktylii

Po stwierdzeniu syndaktylii rodzice dziecka powinni udać się do pediatry, który skieruje ich do chirurga dziecięcego. Decyzję o dalszym leczeniu powinien podjąć lekarz wraz z rodzicami. Wada jest zawsze usuwana chirurgicznie – niektórzy lekarz wykonują zabieg dopiero w 2.–5. roku życia dziecka, inni zalecają usunięcie wady już w 6. miesiącu życia – dotyczy to palców brzeżnych, np. połączenia kciuka z palcem wskazującym. Niekiedy rodzice pozostawiają decyzję o operacji syndaktylii dziecku, zwłaszcza jeśli wada dotyczy palców stóp. Lekarze odradzają zabieg rozdzielania palców stóp, ponieważ ewentualne komplikacje przewyższają korzyści, a wada nie utrudnia normalnego funkcjonowania.

Celem operacji jest zapewnienie prawidłowego rozwoju palców i przywrócenie ich funkcji. Zabieg wykonywany jest również ze względów estetycznych. W związku z tym zalecane jest wykonanie operacji przed rozpoczęciem przez dziecko nauki szkolnej.

Syndaktylia – operacja

W trakcie zabiegu rozdzielania palców konieczne jest wytworzenie spoidła międzypalcowego o odpowiedniej szerokości. Osiąga się to za pomocą dwóch metod:

• Zellera – polega na wytworzeniu dwóch skórnych trójkątów, z których jeden jest uszypułowany grzbietowo, a drugi dłoniowo. Są one zszywane bokami przyśrodkowymi. Metoda zapewnia dobre ukrwienie płatków i pozwala dopasować szerokość spoidła, ale ukośnie przebiegająca blizna może być przyczyną wtórnego przykurczu,
  
• Barsky’ego – polega na wytworzeniu jednego, usytuowanego grzbietowo lub dłoniowo, płata o kształcie prostokąta. W ten sposób powstaje szerokie spoiwo, na którym nie ma blizn. Ta metoda wiąże się z ryzykiem martwicy, jeśli płat będzie zbyt mało ukrwiony.
  

Podczas operacji syndaktylii pod uwagę brane jest nie tylko spoidło, ale również przebieg blizn pooperacyjnych w obrębie palców. Linie cięć są zygzakowate i przechodzą ze strony dłoniowej na grzbietową oraz na odwrót. Wszelkie ubytki skóry są uzupełniane przeszczepami o pełnej grubości. Przy syndaktylii całkowitej wykonuje się także plastykę opuszków palców. Palcozrost prosty może być usunięty podczas jednego zabiegu, a złożony wymaga przeprowadzenia kilku operacji. 

Zobacz także: Usuwanie blizn – jaką metodę wybrać? Ile kosztuje laserowe usuwanie bliznowców?