Grzybica warg sromowych wywołana jest przeważnie przez grzyby z rodzaju Candida. Szacuje się, że dotyczy około 1/5 kobiet w wieku rozrodczym. Zakażenie rozwija się przeważnie u młodych i aktywnych seksualnie pań. Zwiększone ryzyko rozwoju grzybicy warg sromowych związane jest ze zmianą składu flory fizjologicznej, obniżeniem ogólnej odporności czy niedostateczną higieną osobistą. W leczeniu stosuje się farmakoterapię, którą wspomaga się domowymi rozwiązaniami.

Co wywołuje grzybicę warg sromowych?

Grzybica warg sromowych w większości przypadków wywołana jest przez drożdżaki z rodzaju Candida, które wchodzą w skład naturalnej flory fizjologicznej człowieka. Zakażenie jest przeważnie spowodowane przez C. albicans. Szacuje się, że uczestniczy w 70–90% infekcji. Drugim najczęściej izolowanym gatunkiem jest C. glabrata. Znacznie rzadziej za grzybicę na wargach sromowych odpowiadają inne gatunki, takie jak C. tropicalis, C. parapsilosis, C. kefyr, C. krusei, C. stellatoidea lub C. famata. Grzyby te wywołują choroby zwane kandydozami, kandidiazami lub drożdżycami.

Za najbardziej prawdopodobną hipotezę wyjaśniającą patogenezę grzybicy warg sromowych uważa się zakażenie endogenne drożdżakami pochodzącymi z dolnego odcinka przewodu pokarmowego, które następuje w wyniku transmisji tych drobnoustrojów z okolic odbytu. Drożdżaki bardzo łatwo i szybko namnażają się na wilgotnej i bogatej w składniki odżywcze błonie śluzowej warg sromowych.

Przeważnie stwierdza się jednoczesne występowanie grzybicy pochwy i sromu (Vulvovaginal candidiasis, VVC). Coraz częściej pojawia się problem tzw. kandydozy nawrotowej, czyli czterokrotnej infekcji w ciągu roku.

Kogo najczęściej dotyczy grzybica warg sromowych?

Szacuje się, że grzybica warg sromowych dotyczy około 1/5 kobiet w wieku rozrodczym. Zakażenie rozwija się przeważnie u osób młodych i aktywnych seksualnie, ale spotykane jest też u tych w wieku postmenopauzalnym. Na grzybicę szczególnie narażone są ciężarne. Zwiększone ryzyko zakażenia wynika ze zmiany w gospodarce hormonalnej, spadku odporności, zaburzeń naturalnej mikroflory pochwy i zaburzeń tolerancji glukozy.

Do czynników ryzyka grzybiczej infekcji zewnętrznych narządów płciowych zalicza się także m.in.: cukrzycę, nieprawidłową dietę o nadmiernej podaży węglowodanów, mikrourazy, ryzykowne zachowania seksualne, zaburzenia endokrynologiczne i obniżoną odporność. Dowiedziono, że większe prawdopodobieństwo grzybicy dotyczy kobiet stosujących antykoncepcję hormonalną, zażywających leki immunosupresyjne, poddawanych radio- i chemioterapii i w trakcie długotrwałej antybiotykoterapii. Duże znaczenie ma niedostateczna lub przesadna higiena intymna oraz noszenie nieprzepuszczalnej, syntetycznej i obcisłej bielizny.

Objawy grzybicy warg sromowych

Objawami typowymi dla grzybicy warg sromowych są: uporczywe swędzenie, pieczenie, ból nasilający się podczas stosunku płciowego (dyspareunia) lub oddawania moczu (objawy dyzuryczne) i podrażnienia okolic anogenitalnych. Pojawiają się upławy pochwowe o białym zabarwieniu, nieprzyjemnym zapachu i grudkowatej konsystencji. Grzybica sromu daje objawy takie jak zaczerwienienie i obrzęk większych i mniejszych warg sromowych oraz przedsionka pochwy. U chorych mogą się pojawić objawy ze strony przewodu pokarmowego – nudności, ból brzucha, wymioty i biegunka.

Grzybica sromu – leczenie specjalistyczne

Odpowiednio leczona grzybica sromu ustępuje w ciągu kilku dni. Zazwyczaj objawy znikają po 3 dniach od rozpoczęcia kuracji. Leczenie opiera się zwłaszcza o preparaty przeciwgrzybicze stosowane początkowo miejscowo, a w przypadku niepowodzenia leczenia – doustnie. Najczęściej wykorzystuje się nystatynę, natamycynę i klotrimazol. Środki te są stosowane miejscowo, najczęściej w postaci globulek, maści, kremów i tabletek. Doustnie podawane są azole – flukonazol i itrakonazol. Leczenie uzupełniające stanowią preparaty zawierające probiotyki, które przyczyniają się do odbudowy prawidłowej mikroflory pochwy i sromu. Najlepiej sprawdzają się środki zawierające szczep Lactobacillus, który wykazuje cechy podobne dla naturalnej flory.

Grzybica warg sromowych – leczenie domowe

Chorym na grzybicę sromu zaleca się unikanie basenów i sauny. Należy przestrzegać zasad higieny osobistej, pamiętać o częstej zmianie bielizny i ręczników oraz zrezygnować ze stosowania myjek czy gąbek. Do osuszania miejsc intymnych należy używać osobnego ręcznika. Nie zaleca się zakładania rajstop i obcisłych spodni. Powinno się korzystać z płynów przeznaczonych do higieny intymnej, zawierających w składzie pałeczki kwasu mlekowego. Na czas choroby konieczne jest wprowadzenie tzw. Candida diety. Jest to dieta przeciwgrzybicza, która obejmuje zalecenia dietetyczne uwzględniające głównie eliminację cukrów prostych, drożdży i antygenów grzybów.

Wskazane jest stosowanie częstych podmywań lub półkąpieli z dodatkiem ziół. Doskonale sprawdzają się: nagietek, krwawnik, rumianek, szałwia i liść pokrzywy. W tym celu można też wykorzystać ocet jabłkowy. Do kąpieli, która nie powinna trwać dłużej niż 15 minut, dodaje się 0,5 l octu. Przemywanie okolic intymnych można wykonać też rozcieńczonymi w wodzie produktami takimi jak soda spożywcza, woda utleniona, olejek z drzewa herbacianego, olejek z oregano lub sok z aloesu. Wszystkie te rozwiązania regulują pH pochwy, działają łagodząco, przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo oraz łagodzą świąd i pieczenie.

Bibliografia:

1. Paczkowska I., Wójtowicz A., Malm A., Wybrane aspekty farmakoterapii kandydoz, „Farmacja Polska”, 2010, 66(8), s. 539-543.

2. Kuthan R., Kandydoza pochwy i sromu, „Gabinet Prywatny”, 2014, 21(03), s. 27-32.

3. Jabłońska S., Majewski S., Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Warszawa, PZWL, 2005.

4. Trebon M., Apteka Pana Boga. Porady i praktyka stosowania ziół leczniczych, Warszawa, Ex Libris, 2011.