Choroba Baastrupa to postać choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa w odcinku szyjnym i lędźwiowym. Typowy jest dla niej konflikt w wyproście wyrostków kolczystych z powodu ich nadmiernych rozmiarów i niestabilności, powstałych stanów zwyrodnieniowych czy lordozy. W leczeniu wykorzystuje się reedukację posturalną, ortezy, terapię manualną, częściowe resekcje wyrostków kolczystych, taping i międzywyrostkową stabilizację.

Co to jest choroba Baastrupa?

Choroba Baastrupa to szczególna postać choroby zwyrodnieniowej odcinka lędźwiowego i szyjnego kręgosłupa. Najczęściej zmiany są zlokalizowane na poziomie L4-L5. Opisał ją w 1933 r. duński radiolog Christian Ingerslev Baastrup. Najczęściej dotyka osoby starsze. Zwykle nie występuje odrębnie, lecz towarzyszy innym zmianom zwyrodnieniowym kręgosłupa.

Objawy choroby Baastrupa

Charakterystyczne dla choroby Baastrupa objawy stanowią tzw. całujące się wyrostki kolczyste. Stąd też choroba nazywana bywa „kissing spines”. Chorobie towarzyszy przewlekły ból w obrębie odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Typowym symptomem jest tkliwość palpacyjna w zakresie wyrostków i więzadeł kręgosłupa. Skutkiem choroby Baastrupa jest często bolesny przerost tułowia.

W przypadku tego schorzenia nie rozwijają się mrowienia, parestezje i zaburzenia czucia ani nie dochodzi do promieniowania bólu do innych części ciała.

Choroba Baastrupa – przyczyny

Za główną przyczynę choroby Baastrupa uważa się nadmierną ruchomość kręgosłupa (tzw. hipermobilność) oraz predyspozycje anatomiczne do występowania zbyt długich wyrostków kolczystych kręgów – do powstawania uciążliwych dolegliwości dochodzi w wyniku ich ocierania się o siebie. Ponadto schorzenie może być wywołane uszkodzeniem więzadła międzykolczystego. Na rozwój choroby Baastrupa oddziałuje także pogłębienie lordozy, które powoduje mechaniczny ucisk na więzadło międzykolcowe. W konsekwencji dochodzi do jego degeneracji.

Choroba Baastrupa – rozpoznanie

Rozpoznanie choroby Baastrupa opiera się głównie na badaniu RTG kręgosłupa. Na zdjęciu rentgenowskim można zauważyć typową dla schorzenia sklerotyzację (proces zagęszczający utkanie kostne w miejscach przeciążonych) w obrębie sąsiadujących ze sobą kręgów kolczystych. Ponadto widoczny jest tzw. pseudostaw, czyli staw rzekomy. Pod tym pojęciem rozumie się brak zrostu cechujący się pojawieniem się deformacji końców kostnych. Badanie RTG informuje także o zwężeniu szpar stawowych i przestrzeni międzykręgowych, zwapnieniu (odkładaniu się soli wapnia w tkankach miękkich organizmu), zniekształceniu otworów oraz osteofitach, czyli zmianach zwyrodnieniowych w postaci narośli kostnych. Oprócz badania RTG kręgosłupa przeprowadza się test skłonu kręgosłupa w przód. Podczas niego (pogłębianie lordozy lędźwiowej) ból łagodnieje, a w trakcie prostowania się, czyli wracania do pozycji wyjściowej, nasila się.

Leczenie choroby Baastrupa

Leczenie choroby Baastrupa opiera się na interwencji chirurgicznej i terapii zachowawczej. Operację przeprowadza się, jeśli dolegliwości wywołane przez chorobę uniemożliwiają choremu normalne funkcjonowanie. Wykonuje się wtedy zabieg osteotomii wyrostków kolczystych, który polega na przecięciu kości w celu poprawy ich kształtu i długości czy korekcji osi kończyny. W przypadku choroby Baastrupa celem zabiegu jest skrócenie długości wyrostków. Można dokonać także wycięcia dodatkowych kaletek maziowych.

Z kolei leczenie zachowawcze choroby Baastrupa jest bardzo rozbudowane i można w nim zastosować m.in.:

• kinesiotaping (KT) – stworzony w latach 70. XX w. przez japońskiego chiropraktyka Kenzo Kase; polega na stosowaniu specjalistycznych plastrów przyklejanych na ciało chorego z wykorzystaniem różnych technik: mięśniowych, powięziowych, więzadłowych, korekcyjnych, funkcjonalnych i limfatycznych; dynamiczne plastrowanie wspomaga funkcjonowanie mięśni i stawów, pozwala na normalizację napięcia mięśniowego, aktywuje układ limfatyczny i endogenny system znieczulenia, zmniejsza ból i poprawia mikrokrążenie;
  
• miejscowe ostrzyknięcia kortykosteroidami, które zmniejszają ból i łagodzą stan zapalny;
  
• terapia manualna, a zwłaszcza trakcje, czyli bierne działanie translatoryczne (linijne), gdzie w wyniku siły zewnętrznej (terapeuty) dochodzi do oddalenia od siebie powierzchni stawowych;
  
• kinezyterapia, czyli leczenie ruchem – obejmuje ćwiczenia reedukacji posturalnej, wzmocnienia mięśni grzbietu i brzucha, odtworzenie nawyku przyjmowania prawidłowej postawy;
  
• fizykoterapia – oddziaływanie na organizm rozmaitymi bodźcami fizycznymi, jak diatermia (miejscowe nagrzewanie tkanek pod wpływem silnego pola elektromagnetycznego), prądy diadynamiczne (prądy zmienne o małej częstotliwości), jonoforeza (forma elektroterapii polegająca na wprowadzeniu cząstek obdarzonych ładunkiem elektrycznym do organizmu), termoterapia (wykorzystywanie energii cieplnej w celach leczniczych).
  

Bibliografia:

1. Gaździk T.S., Bielecki T., Ortopedia i traumatologia. T. 2, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008.

2. Beks J.W.F., Kissing spines: Fact or Fancy?, „Acta Neurochirurgica”, 1989, 100(3-4), s. 134–135.

3. Żuk T., Dziak A,. Gusta A., Podstawy ortopedii i traumatologii, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1980.

4. Franok S., Surgical Treatment of Interspinal Osteoarthrosis (“Kissing Spine”), “Acta Orthopaedica Scandinavica”, 1943, 14(1-4), s. 127–152.

5. Singla A., Shankar V., Mittal S., Garg B., Baastrup's disease: The kissing spine, “World Journal of Clinical Cases”, 2014, 2(2), s. 45–47.

6. Kochański B., Plaskiewicz A., Dylewska M., Cichosz M., Zukow W., Hagner W., Plastrowanie dynamiczne w terapii wybranych dysfunkcji stawu kolanowego, “Journal of Education, Health and Sport”, 2014, 4(10), s. 322–330.

7. Mosiejczuk H., Lubińska A., Ptak M., Szylińska A., Kemicer-Chmielewska E., Laszczyńska M., Rotter I., Kinesiotaping jako interdyscyplinarna metoda terapeutyczna, „Pomeranian Journal of Life Sciences”, 2016, 62(1), s. 60–66.