Nadżerka szyjki macicy to ubytek nabłonka i błony śluzowej w szyjce macicy. W analizie nadżerki pomocne są m.in. badania cytologiczne określające zaawansowanie zmiany, badanie histologiczne, które stwierdza, czy zmiany mają charakter przednowotworowy, i kolonoskopia oceniająca jej rozmiar. Nadżerka w ciąży to dość problematyczna kwestia, dlatego specjaliści zalecają zdiagnozowanie i ewentualne wyleczenie tej dolegliwości u kobiet starających się o dziecko.

Nadżerka a ciąża

Nadżerka szyjki macicy to obszar pozbawiony pokrywy nabłonkowej, czyli ubytek nabłonka i błony śluzowej pokrywających szyjkę macicy. Może być wywołany przez stan zapalny, uraz mechaniczny pochwy lub infekcje. Inną jego przyczyną jest zaawansowana zmiana przedrakowa i rakowa. Często błędnie stwierdza się, że to nadżerka stanowi determinant rozwoju procesu nowotworowego. Za jej powstanie mogą odpowiadać także zmiany zanikowe w obrębie nabłonka spowodowane niedoborem estrogenów oraz inne nieprawidłowości zlokalizowane zwłaszcza w części pochwowej szyjki macicy. Niektórzy twierdzą, że do powstania nadżerki predysponuje stosowanie tabletek antykoncepcyjnych.

Badania donoszą, że jest ona stwierdzana w badaniu ginekologicznym u blisko 25% kobiet. Nadżerka a ciąża to problematyczna kwestia dla kobiet, które mają w planach posiadanie potomstwa. Dolegliwość ta może znacznie utrudnić zajście w ciążę, jeśli zmiany są zaawansowane. Specjaliści uspokajają jednak, że wcześnie wykryta nadżerka jest w większości przypadków wyleczalna i niegroźna.

Nadżerka w ciąży

Jeśli ubytek nabłonka i błony śluzowej w szyjce macicy pojawi się u przyszłej matki, określa się go mianem ektopii doczesnowej. Nadżerka szyjki macicy w ciąży nie stanowi zagrożenia dla kobiety i dziecka. Przebieg ciąży mogą jednak zaburzyć odpowiadające za nią czynniki, czyli infekcje okolic intymnych wywołane przez bakterie, wirusy czy grzyby. Mogą one negatywnie wpłynąć na rozwój dziecka, powodować kłopoty z rozwieraniem się szyjki macicy podczas akcji porodowej, a nawet doprowadzić do poronienia. Dlatego też specjaliści radzą, aby każda kobieta planująca ciążę zadbała o wyleczenie nadżerek i innych stanów chorobowych w obrębie narządów rodnych.

Objawy nadżerek w ciąży

Nadżerki w ciąży mogą dawać następujące objawy:

• żółte lub zielonkawe upławy,

• ból w dolnej części brzucha (podbrzuszu) i okolicy lędźwiowo-krzyżowej,

• nieprzyjemny zapach z pochwy,

• pieczenie i swędzenie pochwy,

• podrażnienia miejsc intymnych.

Problematyczna jest kwestia współżycia przy nadżerce w ciąży. U przyszłych mam może pojawić się krwawienie po stosunku i ból w jego trakcie. Nierzadko zdarzają się przypadki krwawiącej nadżerki w ciąży, która może zostać błędnie zinterpretowana jako objaw poronienia. Niestety częste i obfite plamienie z nadżerki w ciąży może sygnalizować jej przeobrażenie z zmianę nowotworową. Istnieją też przypadki, kiedy nadżerka szyjki macicy w ciąży nie dawała żadnych objawów.

Rozpoznanie i leczenie nadżerek

Nadżerka u kobiet w ciąży wykrywana jest nierzadko przypadkiem. Lekarz, analizując zmianę, przeprowadza m.in. badanie cytologiczne określające stopień rozwoju choroby, badanie histopatologiczne pozwalające wykluczyć ewentualne zmiany nowotworowe i kolonoskopię oceniającą rozmiar nadżerki.

Po wykonaniu powyższych badań specjalista może zaproponować odpowiednią terapię. Nadżerka może być leczona na rozmaite sposoby, ale nie zawsze jest to konieczne. Proces ten odkłada się zazwyczaj na czas po rozwiązaniu, aby nie zagrażać dziecku i nie zaburzać przebiegu porodu. Należy jednak pamiętać, że postępowanie lekarskie jest zależne od przyczyn powstania nadżerki. W większości przypadków zaleca się abstynencję seksualną do momentu usunięcia zmiany.

Jedną z łagodniejszych form jest farmakoterapia z zastosowaniem globulek dopochwowych i leków przeciwzapalnych, które wpływają na florę bakteryjną pochwy i likwidują stan zapalny. To rozwiązanie stosuje się, kiedy nadżerka jest niewielkich rozmiarów. Duże zmiany wymagają podjęcia bardziej inwazyjnych metod. Usuwa się je za pomocą:

• koagulacji chemicznej – na nadżerki przykłada się specjalne środki chemiczne niszczące uszkodzony nabłonek, w miejsce którego pojawia nowy, zdrowy; minusem tej terapii jest wydłużony czas gojenia;
• elektrokoagulacji (tzw. wypalania) – jedna z częściej stosowanych metod inwazyjnego leczenia nadżerek, która wykorzystuje iskrę elektryczną do usunięcia zmiany chorobowej; zabieg wykonuje się w krótkim znieczuleniu dożylnym; rana goi się dość długo i pojawiają się nieprzyjemne upławy; wiąże się z ryzykiem powstania blizn i deformacji szyjki;
• kriokoagulacji (tzw. wymrażania) – polega na niszczeniu zmian przy użyciu sprężonego azotu o bardzo niskiej temperaturze; proces gojenia jest dość długi; mogą pojawiać się obfite upławy;

• fotokoagulacji – niszczenie nadżerki promieniowaniem podczerwonym; wiązka laserowa zostaje precyzyjnie dopasowana do głębokości i rozległości zmiany; uznawana za najbezpieczniejszą formę leczenia nadżerek, dlatego jest zalecana szczególnie młodym kobietom i rekomendowana jest w przypadku konieczności leczenia nadżerek w ciąży;
• zabiegu chirurgicznego.

Czy po usunięciu nadżerki można zajść w ciąże?

Zarówno samo pojawienie się nadżerki, jak i jej usunięcie może być przyczyną problemów z zajściem w ciążę, gdyż podczas eliminowania zmian nierzadko dochodzi do powstania zbliznowaceń.

Bibliografia:

1. Pschyrembla W., Straussa G., Petriego E., Ginekologia praktyczna, Warszawa, PZWL, 1994.