Blokowanie chęci na zapalenie i łagodzenie objawów odstawienia papierosów to nie jedyne właściwości cytyzyny. Szkodliwość w przypadku jej długotrwałego stosowania jest co prawda mniejsza, ponieważ nie powoduje uzależnienia, ale charakteryzuje ją duża toksyczność. Czy preparaty z cytyzyną są bezpieczne?

Co to jest cytyzyna?

Cytyzyna jest organicznym związkiem chemicznym należącym do grupy alkaloidów chinolizydynowych. Pozyskiwana z ziaren złotokapu zwyczajnego (łac. Cytisus Laburnum), charakteryzuje się wysoką toksycznością. Pod względem chemicznym jest analogiem nikotyny i częściowym jej agonistą, ponieważ pobudza te same receptory w autonomicznym układzie nerwowym. Pierwotnie stosowano ją jako nikotynowy substytut. Od wielu lat jest wykorzystywana jako lek wspomagający walkę z nałogiem tytoniowym.

Pierwsze badania kliniczne z udziałem cytyzyny przeprowadzono w latach 60. i 70. XX wieku. Ponieważ ich wyniki były obiecujące, na rynek wprowadzono lek zawierający tę substancję. Niegdyś był wydawany wyłącznie na receptę. Obecnie można go kupić bez recepty.

Cytyzyna dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego. Maksymalne stężenie po podaniu doustnym osiąga już po godzinie. Jej niewielka ilość jest metabolizowana, ale większość jest wydalana z moczem w postaci niezmienionej w ciągu 24 godzin.

Polecamy: Dlaczego warto rzucić palenie papierosów?

Cytyzyna – działanie

Cytyzyna jest alkaloidem zbliżonym właściwościami do acetylocholiny. Działa pobudzająco na autonomiczny układ nerwowy poprzez wiązanie się z receptorami nikotynowymi w mózgu, a zwłaszcza z receptorem z α4β2. Jej powinowactwo w stosunku do niego jest siedmiokrotnie silniejsze niż samej nikotyny. Cytyzyna stymuluje też wydzielanie dopaminy i antagonizuje efekt jednocześnie podanej nikotyny, dlatego stosując tę substancję, człowiek nie ma potrzeby sięgania po papierosa nawet w stresujących sytuacjach. W porównaniu do nikotyny nie ma ona działania uzależniającego, więc jest środkiem bezpiecznym.

Preparaty z cytyzyną

Preparaty z cytyzyną stosuje się w leczeniu zespołu uzależnienia od tytoniu. Można je kupić w aptekach bez recepty w postaci tabletek doustnych. Trzeba je zażywać według następującego schematu:

• od 1 do 3 dnia – 1 tabletka co 2 godziny (6 tabletek/dobę);
• od 4 do 12 dnia – 1 tabletka co 2,5 godziny (5 tabletek/dobę);
• od 13 do 16 dnia – 1 tabletka co 3 godziny (4 tabletki/dobę);
• od 17 do 20 dnia – 1 tabletka co 4 godziny (3 tabletki/dobę);
• od 21 do 25 dnia – 1 tabletka co 6 godzin (2 tabletki/dobę).

Stosując tabletki z cytyzyną między 1 a 5 dniem, należy całkowicie zaprzestać palenia. Podstawą do powodzenia kuracji jest realna chęć pozbycia się nałogu, inaczej terapia może być nieskuteczna. W razie niepowodzenia stosowanie leku należy przerwać na 2–3 miesiące i po tym okresie kurację rozpocząć od nowa. Rolą tabletek jest hamowanie głodu nikotynowego i łagodzenie objawów odstawienia nikotyny, takich jak: drażliwość, złość, wahania nastrojów lub podjadanie.

Polecamy: Sposoby na rzucenie palenia

Cytyzyna – przeciwwskazania

Leki z cytyzyną nie są przeznaczone dla wszystkich. Preparatów z tą substancją nie wolno stosować osobom: po świeżym zawale lub udarze mózgu, z nieustabilizowaną dławicą piersiową, niewydolnością serca, guzem chromochłonnym nadnerczy oraz chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy. Szczególną ostrożność powinni zachować chorzy na cukrzycę, schizofrenię i nadczynność tarczycy.

Czy cytyzyna powoduje skutki uboczne?

Podczas stosowania wszystkich leków, także tych z cytyzyną, mogą pojawić się skutki uboczne. Działania niepożądane występują zazwyczaj na początku leczenia. Są to:

• charakterystyczne przy zażywaniu cytyzyny sny, np. koszmary;
• zmęczenie;
• zwiększenie apetytu;
• przyrost masy ciała;
• bóle lub zawroty głowy;
• uczucie ciężkości głowy;
• przyspieszenie lub spowolnienie akcji serca;
• zaburzenia lękowe;
• osłabienie popędu płciowego;
• ślinotok;
• suchość w jamie ustnej;
• dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego – biegunka, wzdęcia, zgaga;
• bóle mięśniowe;
• wzmożona potliwość;
• zmniejszona elastyczność skóry;

Cytyzyna może zwiększać ciśnienie krwi i wzmagać produkcję adrenaliny przez korę nadnerczy. Preparatów z tą substancją nie wolno stosować niezgodnie z ulotką, ponieważ przedawkowanie może prowadzić do zatrucia. Jego objawem jest nadmierny ślinotok oraz drgawki prowadzące do zaburzeń oddychania. Lek może podrażniać śluzówkę przewodu pokarmowego.

Bibliografia:

1. Zatoński W. Jak rzucić palenie?, wyd. XVI, Wydawca: Fundacja „Promocja Zdrowia”, Warszawa 2007, s. 41