Manometria to badanie obrazujące pracę przełyku, na podstawie którego możliwe staje się określenie przyczyny zaburzeń połykania. Zaliczane jest do metod wysokospecjalistycznych, w związku z czym korzysta się z niego przeważnie po wcześniej przeprowadzonej wstępnej diagnostyce, która nie pozwoliła w pełni określić źródła nieprawidłowej czynności przełyku.

Co to jest manometria?

Manometria to wysokospecjalistyczne badanie diagnostyczne z zakresu gastroenterologii, czyli dziedziny medycyny zajmującej się schorzeniami i czynnościami układu pokarmowego. Manometria przełyku polega na wprowadzeniu wielokanałowego cewnika przez nos do żołądka, który zapewnia pomiar ciśnienia w obrębie mięśniówki przełyku i na wysokości górnego i dolnego zwieracza przełyku. Oceny napięcia zwieraczy dokonuje się podczas powolnego wycofywania cewnika, z kolei w obrębie przełyku w czasie połykania niewielkich ilości wody, tj. około 5 ml.

Wskazania do manometrii przełyku

Manometria przełyku to badanie czynnościowe górnego odcinka przewodu pokarmowego. Badanie manometryczne wykorzystywane jest w diagnostyce pozasercowego bólu w klatce piersiowej, pierwotnych zaburzeń motoryki przełyku (np. achalazja, rozlany kurcz przełyku) czy dysfagii, czyli utrudnionego przechodzenia pokarmu z jamy ustnej przez przełyk do żołądka. Korzysta się z niego w diagnostyce choroby refluksowej przełyku i podczas kwalifikacji do chirurgicznego leczenia antyrefluksowego. Dodatkowo manometria wykorzystywana jest do wykluczenia etiologii przełykowej zaburzeń połykania i łaknienia w anoreksji. Wskazania do jej przeprowadzenia stanowią także: bóle przełyku podczas połykania, choroby ogólnoustrojowe obejmujące przewód pokarmowy (np. choroby tkanki łącznej, niedoczynność tarczycy, choroby metaboliczne, jak cukrzyca), choroby spastyczne przełyku, wtórne zaburzenia motoryki przełyku, jak skrobiawica, twardzina układowa. Dodatkowo służy do oceny nieprawidłowości perystaltyki przed planowaną fundoplikacją i zabiegami na przełyku w celu ustalenia położenia sondy pH-metrycznej.

Jak wygląda manometria przełyku?

Badanie jest wykonywane w warunkach ambulatoryjnych. Osobie poddawanej badaniu znieczula się błonę śluzową nosa i gardła środkami podawanymi w postaci aerozolu lub żelu. Badany zajmuje na początku pozycję siedzącą, która pozwala na założenie sondy. Pomiar wykonywany jest po przyjęciu pozycji leżenia na plecach. Badanie trwa około 15–20 minut. Zmiany ciśnienia przetwarzane są na impulsy elektryczne i przesyłane do rejestratora. Wyniki przedstawiane są w formie wykresów, umożliwiających dokładne przeanalizowanie procesu połykania.

Za pomocą manometrii określa się: czynność trzonu przełyku, parametry górnego zwieracza przełyku, ciśnienie (napięcie) spoczynkowe dolnego zwieracza przełyku, relaksację (rozluźnienie mięśniówki) po akcie połykania, długość całkowitą lub długość odcinka brzusznego przełyku.

Czy manometria przełyku boli?

Badani nie odczuwają dolegliwości bólowych, lecz podczas badania może im towarzyszyć uczucie dyskomfortu, mimo iż używana w manometrii sonda jest niewielkich rozmiarów. W trakcie manometrii może wystąpić nadmierne wydzielanie śliny, łzawienie oczu, nudności, odruchy wymiotne. Rzadkością są trudności w oddychaniu.

Skutki uboczne manometrii przełyku

Nie opisano jak dotąd żadnych poważnych konsekwencji badania. Możliwy jest ból gardła i niewielkie krwawienie z nosa po podrażnieniu mechanicznym, które ustępują samoistnie. Rzadkością są poważniejsze powikłania, jak: perforacja przełyku, zachłyśnięcie treścią żołądkową, zaburzenia rytmu serca, aspiracyjne zapalenie płuc.

Przygotowanie do manometrii przełyku

Manometria przełyku wymaga od chorego pewnego przygotowania. Jeśli badanie zaplanowane zostało na godzinę poranną, należy stawić się na nie na czczo. Z kolei kiedy manometria wykonywana jest w popołudniowej porze, chory może pozwolić sobie na spożycie lekkostrawnego śniadania i nawodnienie, przy czym ostatni płyn powinno się przyjąć najpóźniej na 6–8 godzin przed badaniem. Osoby zażywające stale leki najlepiej, by je przyjęły wcześnie rano. Chory powinien stawić się na badanie z dowodem osobistym, dotychczasową dokumentacją medyczną i skierowaniem, jeśli badanie wykonywane jest w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ). Prywatnie za manometrię przełyku metodą tradycyjną zapłaci się około 460 zł, zaś manometria przełyku wysokiej rozdzielczości to koszt około 750 zł.

Co to jest ph-metria przełyku? Odpowiedź znajdziesz w filmie:

Przeciwwskazania do manometrii przełyku

Wśród głównych przeciwwskazań wykonania manometrii przełyku wymienia się: niestabilną chorobę wieńcową, brak współpracy z badanym, podejrzenie niedrożności przełyku lub jamy nosowej, aktywne krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego.

Manometria wysokiej rozdzielczości

Manometria wysokiej rozdzielczości (z ang. high-resolution manometry, HRM) stosowana jest w Polsce od 2008 r. Wykorzystywana w niej sonda ma zwiększoną liczbę czujników pozwalających na dokładniejszy pomiar niż dotychczas oferowana manometria konwencjonalna, zwana też manometrią niskiej rozdzielczości. Na uwagę zasługuje wysoka rozdzielczość konturów barwnych wykresów, czyli tzw. map ciśnienia. Metoda zapewnia szczegółowy wgląd w anatomię czynnościową przełyku i większą precyzję w diagnozowaniu jego schorzeń.

Bibliografia:

1. Uścinowicz M., Jarocka-Cytra E., Karczmarski M., Kowalczuk-Krystoń M., Badanie manometryczne przełyku metodą wysokiej rozdzielczości u dzieci (przy użyciu ManoScan 360), „Pediatria Współczesna Gastroenterologia, Hepatologia i Żywienie Dziecka”, 2011, 13(1), s. 5-7.

2. Waśko-Czopnik D., Atlas manometrii przełyku wysokiej rozdzielczości, Wrocław, Cornetis, 2010.

3. Stadnicki A., Bilnik K., Kurek J., Manometria wysokiej rozdzielczości — nowa metoda diagnostyczna w chorobach czynnościowych przełyku, „Chirurgia Polska”, 2010, 12(2), s. 89–102.