Leczenie grzybami, inaczej mykoterapia lub fungoterapia, jest popularne wśród zwolenników medycyny naturalnej. Powszechnie stosuje się je zwłaszcza na Dalekim Wschodzie, ponieważ to tam bytuje większość gatunków grzybów, które wykazują właściwości zdrowotne – maczużnik chiński, lakownica lśniąca, żagwica listkowata i twardziak jadalny. Zwolennicy mykoterapii uważają, że zapobiega i leczy wiele poważnych schorzeń: nadciśnienie tętnicze, hipercholesterolemię, miażdżycę, zakrzepicę, alergię, stany zapalne, a nawet nowotwory. Nie należy jednak rozpoczynać tego typu leczenia na własną rękę, bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem.
Czym jest maczużnik?
Maczużnik to grzyb z rodziny Cordycipitaceae występujący przede wszystkim na terenie Azji. Wszystkie jego gatunki są pasożytami – aby się rozrosnąć, potrzebują żywiciela (bezkręgowca lub innego grzyba). Atakuje inny organizm, powodując jego śmierć, a grzybnia stopniowo zastępuje zdrowe tkanki. Ostatecznie wyrasta owocnik, w którym znajdują się substancje uznawane za lecznicze. Ze względu na swoje właściwości maczużnik jest jednym z najpopularniejszych grzybów.
Rodzaje maczużnika
Jest kilka rodzajów maczużnika znanych i wykorzystywanych w medycynie naturalnej. Najbardziej znane to: maczużnik chiński, bojowy i nasięźrzałowy.
Maczużnik chiński (Ophiocordyceps sinensis) znany także jako kordyceps chiński lub maczużnik tybetański to rodzaj grzyba, który naturalnie występuje wyłącznie w Tybecie na wysokościach między 3000 a 5000 m n.p.m. Pasożytuje na larwach gąsienic, które zimą znajdują się pod ziemią. Maczużnik rozrasta się i stopniowo kieruje w stronę światła. Jego zbiór rozpoczyna się na przełomie maja i czerwca. Jest wykorzystywany w medycynie chińskiej od setek lat. Właściwości lecznicze grzyba odkryli himalajscy pasterze, którzy podawali przyrządzony z niego napar zwierzętom. Te, według ich relacji, stawały się silniejsze i bardziej żywotne.
Maczużnik bojowy (Cordyceps militaris) można spotkać w Europie, a niekiedy nawet w Polsce. Pasożytuje na poczwarkach i gąsienicach ciem. Ma charakterystyczną pomarańczową barwę i maczugowaty kształt. Owocnik maczużnika bojowego osiąga długość do 10 cm. Wykazano, że przygotowany z niego napar hamuje różnicowanie się komórek tkanki tłuszczowej.
Maczużnik nasięźrzałowy należy do rodziny Ophiocordycipitaceae. Również ma maczugowaty kształt, żółtą barwę, która z czasem czernieje i osiąga maksymalnie 10 cm długości. Występuje w Europie, Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. W Polsce jest spotykany rzadko, dlatego znajduje się na liście roślin i grzybów zagrożonych. Maczużnik nasięźrzałowy pasożytuje na grzybach jeleniakowatych. Substancje w nim zawarte hamują wzrost komórek nowotworowych.
Zastosowanie i właściwości maczużnika chińskiego
Maczużnik chiński zawiera substancje, które według badań wykazują pozytywne działanie na zdrowie człowieka. Zalicza się do nich przede wszystkim kordycepinę, adenozynę, sacharydy (polisacharydy, monosacharydy, disacharydy), białka, wielonienasycone kwasy tłuszczowe (kwas oleinowy i linolenowy), a także witaminy: B, C, E i składniki mineralne: cynk, żelazo, potas, selen. Z tego względu uważa się, że maczużnik chiński ma właściwości immunostymulujące, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i antywirusowe.
Czy grzyb może wyleczyć raka? Dowiesz się tego z filmu:
Ze względu na swoje właściwości maczużnik chiński jest od setek lat wykorzystywany w naturalnej medycynie chińskiej. Zwolennicy mykoterapii, czyli leczenia grzybami uważają, że można z powodzeniem wykorzystać go w terapii takich chorób jak: alergie, nadciśnienie tętnicze i cukrzyca. Polecany jest także osobom, które zmagają się z podwyższonym poziomem cholesterolu i trójglicerydów we krwi, problemami w funkcjonowaniu układu odpornościowego i przy zmniejszonym libido. W Polsce dostępne są preparaty określane jako żywność funkcjonalna, które zawierają wyciąg z maczużnika chińskiego. Warto jednak pamiętać, aby skonsultować przyjmowanie go ze swoim lekarzem rodzinnym. Fungoterapia nie powinna stanowić zamiennika dla medycyny konwencjonalnej, a być jedynie jej wsparciem.
Maczużnik lekiem na raka?
Maczużnik chiński staje się coraz bardziej popularny w Europie. Z tego powodu ośrodki badawcze zajmują się analizowaniem jego składu, badaniem właściwości i wpływu na organizm człowieka. Naukowcy z Nottingham w Wielkiej Brytanii zaobserwowali, że kordycepina hamuje namnażanie się i wzrost komórek nowotworowych. Maczużnik chiński nie jest jednak oficjalnym lekiem na raka.
Bibliografia:
1. E. Karpińska, Biostymulujące właściwości entomopatogenicznych grzybów z rodzaju Cordyceps, [w:] „Postępy Fitoterapii”, 4/2011, s. 254–264.