Kolposkopię wprowadził do ginekologii Hans Hinselmann w 1925 roku. Na badanie to kierowane są kobiety, u których stwierdzono nieprawidłowości we wcześniejszym badaniu cytologicznym. Kolposkopia posiada wysoką czułość i specyficzność w diagnostyce CIN, czyli śródnabłonkowej neoplazji szyjki macicy. Dzięki temu badaniu możliwe jest wykrycie wczesnej postaci raka szyjki macicy, w stadium, w którym choroba nie daje jeszcze objawów klinicznych. Podczas kolposkopii istnieje możliwość pobrania małego wycinka tkanki do analizy.

Co to jest kolposkopia?

Kolposkopia to badanie ginekologiczne, które polega na oglądaniu powierzchni szyjki macicy i dolnej części jej kanału, pochwy oraz sromu, przy wykorzystaniu urządzenia optycznego nazywanego kolposkopem, w powiększeniu od 2- do 40-krotnego. Uzyskuje się obraz trójwymiarowy. Możliwe jest robienie zdjęć i nagranie filmu, co zapewnia tzw. videokolposkop.

Na czym polega kolposkopia?

Kolposkopia polega na wprowadzeniu przez pochwę wziernika, który pozwala na powiększenie obrazu szyjki macicy i sprawdzenie natury wykrytych nieprawidłowości. Zaletą badania jest jego nieinwazyjność, bezbolesność i krótki czas trwania, wynoszący około 15 minut.

Kolposkopia to badanie służące zwłaszcza do weryfikacji nieprawidłowych wyników badań cytologicznych (tzw. narzędzie diagnostyczne drugiego rzutu) i określenia miejsca na szyjce, z którego ewentualnie powinny być pobrane wycinki do badania histologicznego. Wówczas przeprowadza się kolposkopię z weryfikacją histopatologiczną, czyli celowanym pobraniem wycinków. Ich analiza pozwoli określić zakres przyszłego zabiegu chirurgicznego na szyjce macicy, pochwie i sromie, a także ocenić rezultaty interwencji elektrochirurgicznej czy chirurgicznej.

Przed badaniem nadmiar śluzu usuwa się delikatnie przy pomocy roztworu soli fizjologicznej. Podczas niego szyjkę macicy przemywa się płynem lub barwnikiem, co ułatwia obserwację zmian komórkowych.

Na czym polega kolposkopia? Dowiesz się tego z naszego filmu

Wskazania do kolposkopii

Wśród wskazań do przeprowadzenia kolposkopii znajdują się m.in:

• ocena szyjki macicy w przypadku nieprawidłowych i niejednoznacznych wyników badań cytologicznych,

• zmiany chorobowe w obrębie sromu,

• zmiany polipowate, torbielowate i inne szyjki macicy oraz pochwy,

• plamienia kontaktowe i niewyjaśnione plamienia z dróg rodnych,

• ocena raka przedinwazyjnego szyjki macicy,

• kontrola po operacjach szyjki macicy i sromu z powodu zmian nowotworowych i przednowotworowych,

• nawrotowe, niepoddające się leczeniu stany zapalne pochwy i szyjki macicy,

• ocena stanu czynnościowego żeńskich narządów płciowych (ma znaczenie zwłaszcza w diagnostyce niepłodności, we wczesnej ciąży i w klinice okresu okołomenopauzalnego i menopauzy),

• stwierdzenie obecności onkogennych typów wirusa HPV metodami molekularnymi.

Badania kolposkopowe u kobiet w ciąży

Rak szyjki macicy to nowotwór, który może zostać zdiagnozowany u kobiety w ciąży. Bezpieczne przeprowadzenie kolposkopii u ciężarnych kobiet możliwe jest zwłaszcza po upływie I trymestru. Badanie podejmowane jest w celu wykluczenia występowania mikroinwazji raka oraz prognozowania, kontroli i dalszego postępowania w sytuacji zaistnienia neoplazji śródnabłonkowej (nieprawidłowa struktura szyjki macicy i procesu namnażania się komórek, które oznaczają zwiększone ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy).

Uważa się za zasadne odroczenie kolposkopii do 6 tygodni po porodzie u ciężarnych ze zmianami LSIL, czyli śródpłaskonabłonkowymi małego stopnia, które określane są również jako CIN I i najczęściej wynikają z infekcji HPV. Kolposkopia jest zalecana u wszystkich ciężarnych ze zmianami HSIL, czyli śródpłaskonabłonkowymi dużego stopnia, które określa się jako dysplazję w nabłonku wielowarstwowym płaskim i oznacza się jako CIS, CIN II i CIN III.

Jak rozpoznać raka szyjki macicy? Dowiesz się tego z naszego filmu

Wyniki kolposkopii

Wynik otrzymuje się natychmiast po wykonanym badaniu. W opinii niektórych specjalistów dużym problemem diagnostyki kolposkopowej jest wysoki odsetek wyników fałszywie negatywnych. Ponadto wynik kolposkopii w głównej mierze zależy od subiektywnej oceny lekarza wykonującego badanie.

Przygotowanie do kolposkopii

Kolposkopia wymaga specjalnego przygotowania do badania. Na kilka dni przed nim należy wstrzymać się od współżycia seksualnego. Ponadto nie powinno się dokonywać irygacji pochwy czy poddawać się badaniu ginekologicznemu. Działania te mogą zafałszować ocenę obrazu kolposkopowego. Należy pamiętać, że badania nie przeprowadza się podczas krwawienia miesiączkowego. Najlepiej wykonać je między 10. a 20. dniem cyklu. Przed kolposkopią nie ma ograniczeń odnośnie posilania się.

Czy kolposkopia boli?

Badanie powinno być bezbolesne, ale dla niektórych kobiet jest nieprzyjemne. Jeśli przeprowadza się biopsję, pobieraniu materiału może towarzyszyć niewielki ból i uczucie uszczypnięcia. Lekarz może podać znieczulenie miejscowe.

Po kolposkopii można wrócić do codzienny obowiązków. U kobiet, które miały pobierany wycinek do analizy histopatologicznej, może pojawiać się lekkie plamienie, które ustępuje w ciągu kilku dni. Po badaniu warto wstrzymać się przez parę dni od współżycia, co zapewni szybsze zagojenie się szyjki macicy.

Zobacz nasz film i dowiedz się jak wygląda leczenie raka szyjki macicy

Bibliografia:

1. Rokita W., Wartość diagnostyczna cytologii i kolposkopii u kobiet ze śródnabłonkową neoplazją szyjki macicy, „Ginekologia Polska”, 2011, 82, s. 607–611.

2. Madej J., Madej J.G., Kolposkopia, W: Słomko Z. (red.), Ginekologia, Warszawa, PZWL, 1997, s. 115–165.

3. Traczyńska A.M., Dysplazja szyjki macicy w ciąży, „Postępy Nauk Medycznych”, 2016, XXIX(7), s. 512–515.

4. Bręborowicz G.H., Banaszewska B., Położnictwo i ginekologia t. 2, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007.

5. Ferris D.G., Willner W.A., Ho J.J., Colposcopes: A critical review, “The Journal of Family Practice”, 1991, 33(5), s. 506–515.

6. Malarewicz A., Florczak K., Szymkiewicz J., Wprowadzenie mikroskopii fazowo-kontrastowej w tok badania kolposkopowego, „Studia Medyczne”, 2010, 17, s. 7–15.