Ucho jest złożonym narządem. Dzieli się je na ucho zewnętrzne, środkowe i wewnętrzne. Spełnia dwie role – odpowiada za odbiór dźwięków i utrzymanie równowagi. Ponieważ jest bezpośrednio połączone ze środowiskiem zewnętrznym, zapewniając człowiekowi stały kontakt ze światem dźwięków, jest podatne na infekcje i zakażenia. Niektóre ze schorzeń mogą nawet prowadzić do głuchoty.

Co to jest drenaż uszu?

Pogorszenie słuchu oraz ból ucha mogą wskazywać na chorobę. Jednym ze sposobów leczenia jest drenaż uszu, chirurgiczny zabieg laryngologiczny. Dren to specjalna cienka rurka zawierająca dwa kołnierzyki, które chronią go przed przemieszczaniem. Drenaż uszu polega na tym, że do ucha wprowadzany jest dren przez otwór w naciętej błonie bębenkowej, która znajduje się w kości skroniowej i oddziela przewód słuchowy zewnętrzny od ucha środkowego. Przeprowadzenie drenażu uszu powoduje wyrównanie ciśnień po obu stronach błony bębenkowej. Dzięki zabiegowi można usunąć śluz, który zgromadził się w uchu środkowym.

Drenaż ucha w zapaleniu ucha środkowego

Głównym wskazaniem do przeprowadzenia drenażu uszu u dziecka jest zapalenie ucha środkowego, które u dzieci występuje bardzo często i zwykle ma formę ostrą. Na ogół jest następstwem przeziębienia albo grypy, które mogą prowadzić do obrzęku oraz niedrożności trąbki Eustachiusza. We wczesnej fazie zapalenie ucha środkowego jest infekcją wirusową, po czym – jeżeli się przedłuża – wywołane jest przez bakterie (np. pneumokoki).

Drenaż ucha wykonuje się, jeśli leczenie zachowawcze (nieinwazyjne) nie przyniosło spodziewanych efektów. Drenaż uszu u dziecka czy dorosłego z zapaleniem ucha środkowego umożliwia usunięcie nagromadzonej wydzieliny. Celem zabiegu jest nie tylko wyleczenie choroby, ale również zapobieżenie nawrotom – niewyleczone ostre zapalenie ucha środkowego może przybrać formę przewlekłą i spowodować zniszczenie błony bębenkowej.

Zanim wprowadzono drenaż uszu oraz antybiotykoterapię jako formę leczenia ostrego zapalenia ucha, nierzadko dochodziło do groźnych powikłań, takich jak:

• zapalenie ucha wewnętrznego,
  
• zapalenie wyrostka sutkowatego,
  
• zapalenie opon mózgowych,
  
• zapalenie błędnika,
  
• porażenie nerwu twarzowego,
  
• ropień podtwardówkowy,
  
• ropień mózgu,
  
• zakrzepowe zapalenie zatoki esowatej.
  

Drenaż ucha w wysiękowym zapaleniu ucha

Wskazaniem do wykonania drenażu uszu u dziecka oraz u dorosłych jest wysiękowe zapalenie ucha, które dotyczy głównie ucha środkowego i częściej występuje u dzieci. W chorobie w jamie ucha środkowego gromadzi się gęsty płyn, co prowadzi do upośledzenia słuchu. Najczęściej chorują dzieci przebywające w skupiskach (żłobku, przedszkolu, szkole). Choroba ma związek ze schorzeniami dróg oddechowych. Również przerost migdałka gardłowego może prowadzić do zatkania trąbki Eustachiusza, która łączy ucho środkowe z gardłem, co powoduje, że śluz nie może wydostać się z jamy bębenkowej. Choroba może mieć też podłoże alergiczne.

Drenaż uszu stosuje się w cięższych przypadkach wysiękowego zapalenia ucha, gdy leczenie farmakologiczne (leki przeciwzapalne, przeciwobrzękowe czy rozrzedzające wydzielinę uszną) okazuje się nieskuteczne.

Drenaż uszu u dzieci najczęściej wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym, u dorosłych można zastosować znieczulenie miejscowe. Zabieg trwa ok. 30 minut. Większość drenów wentylacyjnych wypada samoistnie po kilku miesiącach od zabiegu – ponieważ są niewielkich rozmiarów, pacjent ich nie czuje. W niektórych przypadkach lekarz może zdecydować o założeniu drenu na okres paru lat; taki dren usunąć może tylko specjalista.

Drenaż uszu u dziecka – powikłania i zalecenia

Wyciek z ucha po drenażu jest normalnym zjawiskiem. Nie jest powodem do niepokoju, chyba że występują też inne objawy – nagła gorączka, krwawienie z ucha czy ból ucha. Lekkie zawroty głowy mogą pojawić się tuż po zabiegu i zwykle ustępują w ciągu kilku godzin. Powikłania po drenażu ucha u dziecka i dorosłych występują rzadko – jeśli się pojawiają, należy zgłosić się do lekarza.

Żeby rekonwalescencja po drenażu uszu przebiegała bez przeszkód, należy przestrzegać kilku zasad:

• przez tydzień unikać bezpośredniego kontaktu z wodą, żeby nie zamoczyć ucha (np. podczas kąpieli, prysznica czy pływania),
  
• przez tydzień ograniczyć wysiłek fizyczny,
  
• nie nurkować przez cały okres noszenia drenu w uchu,
  
• nie podróżować samolotem przez ok. 2 tygodnie po zabiegu (decyduje lekarz),
  
• nie stosować patyczków do uszu (również po wypadnięciu drenu).
  

Drenaż uszu u dorosłych

Zapalenie ucha rzadko występuje u dorosłych, a jeśli się pojawi, należy sprawdzić, czy nie ma związku z nowotworem tworzącym się w sąsiedztwie ucha. Zapalenie ucha często występuje u chorych na AIDS. Czasem wykonanie drenażu ucha u dorosłych zalecane jest w chorobie Meniere’a, czyli idiopatycznym wodniaku błędnika. Objawy choroby to: zawroty głowy, postępująca utrata słuchu oraz szumy uszne.

Drenaż uszu a basen

Zarówno dzieci, jak i dorośli po drenażu ucha mogą chodzić na basen – najbezpieczniej po upływie miesiąca od zabiegu. Nie wolno jednak nurkować. Dopuszczalna jest spokojna kąpiel, pływanie z głową nad powierzchnią wody, koniecznie w czepku. W celu ochrony ucha można stosować specjalne zatyczki do uszu. Zatyczki do uszu dla dzieci po drenażu dostępne są w sklepach ze sprzętem medycznym, w aptekach oraz sklepach sportowych.