Nieprawidłowości w pigmentacji są powszechne. Plamy na ciele mogą mieć charakter czysto kosmetyczny, ale i wskazywać na poważną ukrytą chorobę. Ciemne mogą być wynikiem opalania czy tzw. plamami starczymi. U dziecka zmiany mają zazwyczaj kolor czerwony i spowodowane są najczęściej chorobami wieku dziecięcego.

Białe plamy na ciele

Białe plamy na ciele to charakterystyczny objaw bielactwa nabytego. Jest to przewlekła i postępująca choroba, która polega na depigmentacji płatów skóry (miejscowe odbarwienie skóry). Nie poznano dokładnie czynników determinujących jej rozwój. Przypuszcza się, że nadmierne wymieranie melanocytów, czyli komórek odpowiedzialnych za kolor skóry, to konsekwencja zaburzeń pracy układu odpornościowego. Ponadto może być uwarunkowane genetycznie i środowiskowo. Bielactwo rozpoczyna się najczęściej w dzieciństwie. Na początku występuje jedna odbarwiona plama lub jest ich kilka. Zmiany skórne umiejscowione są przeważnie na twarzy, stopach, łokciach, przedramionach, kolanach lub dłoniach. Skóra staje się ciepła, wilgotna, gładsza, bardziej wrażliwa na promienie słoneczne i często występują objawy łojotoku.

Piebaldyzm to kolejna choroba, dla której typowe są białe plamy na skórze. Jest to rzadko występujące zaburzenie rozwojowe spowodowane dysfunkcją melanocytów. Jego objawami charakterystycznymi są: biały kosmyk włosów nad czołem, białe plamy na skórze zlokalizowane głównie na czole, podbródku, klatce piersiowej, kończynach i brzuchu. Odbarwione, białe plamy na skórze mogą powstawać w przebiegu egzemy. Skóra początkowo jest zaczerwieniona i szorstka, następnie staje się biała.

Białe plamy na ciele występują często u chorych na niedokrwistość złośliwą, nadczynność tarczycy, chorobę Addisona i chorobę Hashimoto. Inne choroby, w przebiegu których pojawić się mogą takie zmiany skórne, to: zespół Vogta-Koyanagiego-Harady (zespół naczyniówkowo-oponowy), zespół Waardenburga, zespół Alezzandriniego i liszaj twardzinowy.

Skąd się biorą przebarwienia na skórze? Dowiesz się tego z filmu:

Żółte i suche plamy na ciele

Żółte i suche plamy na ciele pojawiają się w przypadku niedoczynności tarczycy. W konsekwencji zaburzeń pracy wątroby i odkładania się w skórze karotenu przybiera ona żółtawy odcień, staje się zimna, blada, sucha i traci witalność. Niepokojące są liczne piegi, brązowe znamiona i brodawki.

Żółto-brunatne plamy to symptom typowy dla łupieżu pstrego, czyli powierzchownego zakażenia naskórka. Choroba rozwija się zwykle po okresie dojrzewania płciowego. Zmiany skórne umiejscowione są głównie na klatce piersiowej, szyi, tułowiu i owłosionej skórze głowy. Osiągają wielkość około 4 mm i wykazują skłonność do zlewania ze sobą. Mają nieregularne kształty. Są dobrze odgraniczone. Pod wpływem promieni słonecznych miejsca zmienione nie ulegają opaleniu.

Brązowe plamy na ciele

Brązowe plamy na ciele są typowe dla rogowacenia ciemnego. Jest to choroba skóry, która pojawia się w przebiegu m.in. cukrzycy typu 2, otyłości, chorób nowotworowych przewodu pokarmowego (zwłaszcza raka żołądka), choroby Addisona, akromegalii, zespołu Cushinga i hipogonadyzmu. Rogowacenie ciemne może stanowić skutek uboczny zażywania niektórych leków, jak insulina, doustnie przyjmowane środki antykoncepcyjne, kwas nikotynowy i glikokortykoidy. Typowa dla tego schorzenia jest hiperkeratoza, czyli pogrubienie warstwy rogowej naskórka związane z nadmiernym rogowaceniem. Na skórze pojawiają się liczne brodawki i brązowe plamy zlokalizowane zwłaszcza w dołach pachowych, wokół sutków, pępka, na szyi, dłoniach, błonie śluzowej jamy ustnej, nosa lub sromu.

Brązowe plamy na skórze nazywane są plamami starczymi. Występują najczęściej u kobiet po 50 roku życia. Spowodowane są często zbyt intensywnym opalaniem niezabezpieczonej skóry, nadczynnością tarczycy, niedoczynnością nadnerczy i zmianami hormonalnymi podczas ciąży lub menopauzy. Zlokalizowane są zwłaszcza na twarzy – policzkach, nosie, czole, dekolcie, dłoniach i ramionach.

Licznie występujące na ciele plamy w kolorze kawy z mlekiem uwarunkowane są schorzeniami o podłożu genetycznym, które zaliczane są do grupy tzw. fakomatoz. Jasnobrązowe plamy są typowe dla nerwiakowłókniakowatości typu 1 (neurofibromatozy typu 1) i stwardnienia guzowatego (choroba Bourneville'a-Pringle'a).

Czerwone plamy na ciele – przyczyny

Czerwone plamy na ciele dziecka związane są z wieloma chorobami typowymi dla wieku dziecięcego, jak płonica, różyczka, odra, ospa wietrzna, trzydniówka, potówki, pokrzywka alergiczna, atopowe zapalenie skóry, szkarlatyna, półpasiec, mononukleoza czy rumień zakaźny.

Czerwone plamy na ciele u dorosłych rozwinąć się mogą w przebiegu ziarniniaka grzybiastego – chłoniaka skóry. Choroba charakteryzuje się zmianami rumieniowo-złuszczającymi, łuszczycowatymi, wypryskopodobnymi i silnym świądem. Jasnoczerwone plamy na skórze to objaw łupieżu różowego Giberta. Charakterystyczne dla choroby są zmiany rumieniowo-złuszczające zlokalizowane na tułowiu i proksymalnie położonych częściach kończyn. Symptomy utrzymują się przez 4–6 tygodni. Zmianom skórnym często towarzyszy niewielki świąd. Kolejną chorobą objawiają się czerwonymi plamami są naczyniaki gwiaździste. Znamiona mają postać czerwonych punkcików z promieniście rozchodzącymi się odnogami. Umiejscowione są zwłaszcza na twarzy i na górnej połowie tułowia. Pojawiają się u kobiet w czasie ciąży i połogu. Świadczyć mogą o zaburzeniach krążenia i marskości wątroby.

Bibliografia:

1. Tłoczek K., Wpływ chorób tarczycy na skórę, „Kosmetologia Estetyczna”, 2015, 4(4), s. 435–437.
   
2. Czajkowski R., Wankiewicz A., Uchańska G., Placek W., Bielactwo nabyte - patogeneza i postępowanie, „Twój Magazyn Medyczny”, 2004, 9, s. 29–35.
   
3. Jabłońska S., Majewski S., Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2005.
   
4. Rassner G., Dermatologia. Podręcznik i atlas, Wrocław, Wydawnictwo Urban & Partner, 1994.
   
5. Pelosof L.C., Gerber D.E., Paraneoplastic syndromes: an approach to diagnosis and treatment, „Mayo Clinic Proceedings”, 2010, 85(9), s. 838–854.
   
6. Stulberg D.L., Wolfrey J., Pityriasis Rosea, „American Family Physician”, 2004, 69, s. 87–94.
   
7. Popko M., Kacalak-Rzepka A., Bielecka-Grzela S., Wesołowska J., Klimowicz A., Maleszka R., Bielactwo nabyte jako problem estetyczny. Nieinwazyjne metody leczenia bielactwa, „Annales Academiae Medicae Stetinensis Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie”, 2011, 57(3), s. 23–27.