Dzwonienie w uszach, zwane także szumami usznymi (łac. tinnitus auris), nie jest samo w sobie chorobą, a stanem lub grupą przykrych symptomów, objawiających się słyszeniem dźwięków o pochodzeniu endogennym. Dzwonienie w uszach ma charakter subiektywny. Zdaniem lekarzy słyszane dźwięki w większości przypadków powstają na skutek defektów w uchu wewnętrznym.

Objawy dzwonienia w uszach

Dzwonienie w uszach najczęściej opisywane jest jako wrażenie dźwiękowe przypominające piski, szmery oraz szumy w uszach. Często pojawia się także uczucie pulsowania w uszach, wraz z tykaniem, szelestem oraz brzęczeniem niepochodzącym z otoczenia. Dzwonienie w uszach bardzo często wywołuje znaczne obniżenie nastroju, a także utrudnia zasypianie, relaks i komunikację z innymi ludźmi. Utrzymująca się dolegliwość może doprowadzić do znacznego napięcia nerwowego, uczucia rozdrażnienia i niepokoju.

Dzwonienie w uszach wywołane nadmiernym hałasem

Należy pamiętać, że dzwonienie w uszach może być wywołane wieloma przyczynami. Najczęstszym źródłem tej przykrej dolegliwości jest narażenie się na długotrwały i nadmierny hałas. Ludzkie ucho składa się z ucha zewnętrznego, środkowego oraz wewnętrznego. Dźwięki odbierane są przez ucho zewnętrzne, które przekazuje sygnały do ucha środkowego, gdzie dźwięk jest wzmacniany i przekazywany dalej za pomocą kosteczek słuchowych do ucha wewnętrznego. W tym miejscu odbierane fale akustyczne przekształcane są w impulsy nerwowe, które z kolei trafiają do struktur mózgowych. W sytuacji nadmiernego hałasu dochodzi do podrażnienia nerwów słuchowych, co może przerodzić się w odczuwanie dokuczliwego szumu lub dzwonienia w uszach nawet wtedy, gdy dookoła panuje cisza. Podobne objawy wywołuje także długotrwałe korzystanie ze słuchawek i słuchanie głośnej muzyki w radiu lub innych odtwarzaczach muzyki. Stałe narażenie się na nadmierny hałas prowadzi do postępującego uszkodzenia nerwów słuchowych.

Miażdżyca i nadciśnienie jako przyczyna dzwonienia w uszach

Dzwonienie w uszach może być wywołane przez nadciśnienie tętnicze. Wtedy to charakterystycznemu dzwonieniu towarzyszy także wrażenie pulsowania w uszach. U osób borykających się z wysokim ciśnieniem może dojść również do bólów zlokalizowanych z tyłu głowy. Do nasilenia objawów, a wraz z nim dzwonienia w uszach, dochodzi najczęściej po wysiłku fizycznym.

Charakterystyczne dzwonienie w uszach jest odczuwalne także w przebiegu miażdżycy, kiedy to ścianki tętnic zrastają się od środka z blaszką miażdżycową. Zmniejszenie wewnętrznej średnicy tętnic wpływa na utrudniony bieg krwi, co może być odczuwalne u osób cierpiących na miażdżycę jako właśnie szumy lub dzwonienie w uszach. Podobnie jak w przypadku nadciśnienia, objawy ujawniają się zwłaszcza w czasie wysiłku fizycznego lub chwilę po nim.

Pozostałe choroby powodujące dzwonienie w uszach

Jak podkreślają otolaryngolodzy, dzwonienie w uszach to także jeden z pierwszych objawów otosklerozy. Jest to schorzenie polegające na postępującej utracie słuchu, za które jest odpowiedzialne sztywnienie błędnika kostnego. Otosklerozę od innych przyczyn wywołujących dzwonienie w uszach można odróżnić tym, że w jej przebiegu nigdy nie występuje ból ucha, wyciek z ucha, a także zawroty głowy. Dzwonienie i szum w uszach jest jednym z symptomów choroby Meniere’a, która może prowadzić do utraty słuchu.

Dzwonienie w uszach u osób znajdujących się w podeszłym wieku może być zdiagnozowane jako starcze przytępienie słuchu, zwane potocznie głuchotą starczą. Źródłem uporczywego dzwonienia w uszach mogą być także zaburzenia psychiczne. Dzwonienie w uszach wywołują niekiedy urazy czaszki spowodowane zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych czy zmiany zwyrodnieniowe w obrębie kręgosłupa szyjnego. Jak informują lekarze, jest to także jeden z objawów nowotworów narządów słuchu.

Inne przyczyny dzwonienia w uszach

Dzwonienie w uszach jest nie tylko objawem wielu chorób, ale może być także działaniem niepożądanym po zażyciu leków, takich jak kwas acetylosalicylowy, antybiotyki aminoglikozydowe, chinina, wybrane leki moczopędne oraz erytromycyna. Dolegliwość może pojawić się również po wypiciu zbyt dużej dawki alkoholu, a także jako objaw zatrucia tlenkiem węgla, ołowiem lub rtęcią.

Jak leczyć dzwonienie w uszach?

Leczenie dzwonienia w uszach polega na poznaniu i wyeliminowaniu czynników wywołujących dolegliwość. W skrajnych przypadkach u osób cierpiących na schorzenia, których dzwonienie w uszach jest objawem, dokonuje się leczenia chirurgicznego. W leczeniu otosklerozy, aby zapobiec całkowitej głuchocie, wykonuje się zabieg stapedektomii. U osób z głuchotą starczą leczeniem z wyboru jest stosowanie właściwego aparatu słuchowego wraz ze specjalnym treningiem słuchowym.

 U niektórych osób pomocna okazuje się terapia z wykorzystaniem generatora szumu szerokopasmowego, a także unikanie ciszy. Dzwonienie w uszach o podłożu psychicznym można zwalczyć z pomocą psychoterapeuty. Należy także pamiętać o odpowiedniej higienie uszu i unikaniu nadmiernego hałasu.