Kłujący bądź pulsujący ból głowy przy schylaniu, wstawaniu lub w innej pozycji często przyczynia się do ograniczenia swobodnej aktywności fizycznej, a nawet zawodowej. Równie uciążliwy bywa ból głowy podczas kaszlu, tzw. kaszlowy ból głowy, choć jest on objawem grupy innych schorzeń. Oba rodzaje dolegliwości łączy jednak podobny mechanizm przyczynowy.

Ból głowy przy schylaniu i kaszlu

Ból głowy przy kaszlu i schylaniu to specyficzne objawy neurologiczne. Zmiana pozycji, aktywność fizyczna czy nagły odruch fizjologiczny, jak kaszel czy kichnięcie, to istotne informacje zawężające krąg potencjalnych schorzeń. Informacja o nich usprawnia i przyspiesza diagnostykę lekarską. Dolegliwości tego typu często przybierają różny charakter, od uczucia ucisku i pulsowania, do silnego kłucia, a także mają tendencję do nasilania się przy niskich pozycjach czy podczas dynamicznych ruchów. Często powtarzające się objawy lub pojawianie się dodatkowych symptomów, takich jak zawroty głowy przy wstawaniu i schylaniu, mdłości, mrowienie lub sztywność karku, mogą sygnalizować choroby wymagające specjalistycznego leczenia. Bóle głowy przy wstawaniu, schylaniu czy kaszlu zwykle kojarzone są z patologiami toczącymi się w obrębie narządów głowy i karku, szczególnie kręgosłupa szyjnego.

Zobacz film: Ból głowy

O czym może świadczyć ból głowy przy schylaniu i wstawaniu?

W diagnostyce bólu głowy istotne znaczenie przypisuje się badaniu podmiotowemu, w którego przebiegu ustala się okoliczności występowania objawu, jego dynamikę oraz dolegliwości towarzyszące, takie jak nudności, sztywność karku, gorączka, łzawienie czy nadprodukcja wydzieliny z nosa. Ból i ucisk w głowie przy schylaniu może świadczyć m.in. o:

• ostrym lub przewlekłym zapaleniu zatok przynosowych, w którego przebiegu wszelkie dolegliwości związane są z obrzękiem śluzówek jamy nosowej i niedrożnością ujścia zatok. Tego rodzaju zjawisko prowadzi do zalegania wydzieliny zapalnej i powietrza. Nieodprowadzany śluz uciska ściany twarzoczaszki, powodując uczucie rozpychania, nasilającego się podczas schylania. Zmiana ułożenia głowy potęguje dolegliwości ze względu na wzrastające wówczas ciśnienie śródczaszkowe;
• problemach z kręgosłupem szyjnym, wywołanych głównie przez postępujące zmiany zwyrodnieniowe dotyczące kręgów, dysków oraz stawów międzykręgowych, których anatomiczne deformacje i wady wywołują podrażnienia struktur nerwowych w kanale kręgowym. Powstały ucisk ograniczający przewodnictwo elektryczne w centralnym układzie nerwowym upośledza jego pracę i wywołuje przykre dolegliwości bólowe, odczuwane w najbliższej okolicy, czyli w głowie, karku i obręczy barkowej. Silny ból głowy przy schylaniu od kręgosłupa może pojawić się również np. w wyniku wypadku komunikacyjnego. Tego typu dolegliwości często wywołują zawroty głowy przy schylaniu się i wstawaniu;
• napięciowych bólach głowy, którym często towarzyszy wzmożone napięcie mięśniowe karku. Tego typu stan może być spowodowany przewlekłym stresem, przemęczeniem, zmianą klimatu, wahaniami hormonalnymi oraz odstawieniem lub nadużywaniem używek, takich jak alkohol czy kofeina;
• neuroinfekcjach, chorobach przebiegających ze wzrostem ciśnienia wewnątrzczaszkowego czy o nowotworach ośrodkowego układu nerwowego.

Ból głowy przy kaszlu

Ból głowy przy kaszlu może mieć charakter pierwotny, czyli o nieznanej przyczynie, lub wtórny, tzn. o ustalonej etiologii. Pojawieniu się dolegliwości tego typu sprzyjają sytuacje intensywnie zwiększające ciśnienie wewnątrzczaszkowe, jak kaszel, kichanie, śmiech czy parcie, ale także podnoszenie i dźwiganie ciężarów. Ból z tyłu głowy oraz w innych obszarach w trakcie kaszlu może występować w przebiegu chorób, takich jak:

• zespół Arnolda-Chiariego, czyli przesunięcie tyłomózgowia do kanału kręgowego, wywierające na nim ucisk, przebiegające z kaskadą objawów;
• guzy i krwiaki w obrębie mózgu oraz stan wstrząśnienia mózgu;
• malformacje naczyniowe w obrębie głowy i szyi, deformacje czaszkowe oraz strukturalne tkanki mózgowej, czyli wady wrodzone wywołane na skutek zaburzeń rozwojowych w okresie zarodkowym.

Dotkliwy ból głowy przy kaszlu może być również konsekwencją wycieku lub chirurgicznego pobierania płynu mózgowo-rdzeniowego, którego ujemny bilans w organizmie znacznie obniża wartość ciśnienia wewnątrzczaszkowego. Dolegliwości mogą pojawić się także w charakterze skutków ubocznych znieczulenia podpajęczynówkowego, a także intensywnej pionizacji pacjenta po długotrwałym unieruchomieniu w pozycji leżącej.

Bibliografia:

1. Bogusławski S., „Bóle głowy”, PZWL, Warszawa 1980.

2. Dietlemejer P., „Migrena i bóle głowy”, Medpharm Polska, Opiek Farmaceutyczna 2012.

3. Popławska T., „Kaszlowy ból głowy i zawroty głowy jako wyraz zespołu Arnolda i Chiariego”, Neurologia i Neurochirurgia polska, 1993, 27 (1).

4. Stępień A., „Bóle głowy. Patofizjologia, diagnostyka, leczenie”, Medical Tribune Polska, Warszawa 2010.