Nerki to parzysty narząd układu moczowego. Ich rolą jest filtrowanie krwi, produkcja moczu i wydalanie wraz z nim zbędnych produktów przemiany materii oraz nadmiaru płynu, produkcja hormonów, regulacja objętości i składu płynów ciała oraz utrzymanie homeostazy, czyli równowagi procesów biologicznych w organizmie. Prawa nerka jest nieznacznie krótsza i szersza od nerki lewej, jest też nieco niżej położona. Nerki składają się z trzech części: zewnętrznej kory nerki, rdzenia nerki i miedniczki nerkowej.

Organizm może funkcjonować nawet z jedną nerką pod warunkiem, że jest ona sprawna. Gdy prawidłowo pracuje mniej niż 50% miąższu obu nerek, pojawiają się poważne zaburzenia zdrowotne, niekiedy nawet śmiertelne. Żadna choroba nefrologiczna nie powinna być lekceważona.

Chore nerki – objawy na twarzy

Objawy chorych nerek zależą od typu schorzenia. Objawy skórne (zewnętrzne) chorób nerek u dorosłych i dzieci to przede wszystkim opuchnięte, podkrążone oczy, nierzadko z sińcami pod dolną powieką. Pojawia się także obrzęk twarzy oraz całego ciała.

Niewydolność nerek

Diagnozuje się ją, kiedy nerka nie jest w stanie prawidłowo odfiltrowywać zbędnych produktów przemiany materii i nie radzi sobie z usuwaniem nadmiaru płynu. W efekcie dochodzi do nagromadzenia toksycznych produktów przemiany materii, płynów i elektrolitów oraz upośledzenia produkcji moczu. Wyróżnia się ostrą i przewlekłą niewydolność nerek.

Objawy niewydolności nerek:

• obrzęk twarzy i ciała,
  
• mdłości, wymioty,
  
• utrata apetytu,
  
• osłabienie.
  

Odmiedniczkowe zapalenie nerek

Choroba jest zazwyczaj powikłaniem po zapaleniu pęcherza. Wywołują ją bakterie bytujące w jelicie grubym, np. Escherichia coli. Odmiedniczkowe zapalenie nerek jest jedną z cięższych chorób układu moczowego. Może mieć formę ostrą (krótkotrwałą) lub przewlekłą (długotrwałą).

Objawy odmiedniczkowego zapalenia nerek:

• gorączka,
  
• mętny bądź krwisty kolor moczu,
  
• szczypanie, pieczenie, ból podczas oddawania moczu,
  
• nagły ból w plecach oraz po bokach ciała, w okolicy pasa, a niekiedy w dolnej części brzucha, promieniujący do pachwiny,
  
• nudności, wymioty,
  
• ból głowy,
  
• dreszcze,
  
• ogólne osłabienie i złe samopoczucie.
  

Niecharakterystycznymi objawami odmiedniczkowego zapalenia nerek są:

• pobolewanie w okolicy lędźwiowej,
  
• nadciśnienie tętnicze,
  
• długotrwale utrzymujące się zmiany w moczu (obecność znacznej ilości bakterii, niewielki białkomocz).
  

Kłębuszkowe zapalenie nerek

Pierwotne kłębuszkowe zapalenie nerek to grupa chorób autoimmunologicznych, w przypadku których dochodzi do zapalenia kłębuszków (bądź małych naczyń) w nerce. Zapalenie oznacza, że w kłębuszkach nie zachodzi prawidłowy proces filtracji – do krwi przedostają się komórki krwi oraz białka. Usuwanie niepotrzebnych produktów przemiany materii oraz nadmiaru wody z nerek zostaje zaburzone. U dzieci ta choroba nerek rozwija się nagle, natomiast u dorosłych stopniowo. Wtórna postać kłębuszkowego zapalenia nerek może być wywołana toczniem trzewnym.

Objawy kłębuszkowego zapalenia nerek:

• obrzęk twarzy oraz oczu,
  
• krwiomocz,
  
• mała produkcja moczu (na wczesnym etapie choroby),
  
• spieniony lub mętny mocz,
  
• uczucie pragnienia,
  
• senność,
  
• ból pleców,
  
• ostry ból głowy,
  
• wysokie ciśnienie krwi,
  
• zaburzenia oddychania.
  

Wielotorbielowatość nerek

Ta choroba nerek, zwana również zwyrodnieniem torbielowatym nerek, to schorzenie uwarunkowane genetycznie, w którym powstają liczne wypełnione płynem cysty, stopniowo zastępujące większość tkanek w obu nerkach. Choroba zajmuje także trzustkę i wątrobę (rzadziej mózg i serce). Wielotorbielowatość nerek może nie dawać objawów, dopóki nie dojdzie do niewydolności nerek.

Możliwe objawy wielotorbielowatości nerek:

• ból brzucha lub w dolnej części pleców,
  
• krwiomocz,
  
• wysokie ciśnienie krwi,
  
• tętniak mózgu (prowadzi do krwawienia podpajęczynówkowego),
  
• torbiele w trzustce lub wątrobie (rzadziej).
  

Pojedyncze torbiele zwykle nie zaburzają pracy nerek. Cysty mają postać wypełnionych płynem pęcherzy. Najczęściej nie są zmianami nowotworowymi.

Kamica nerkowa (moczowa)

Charakterystyczne dla tej choroby jest powstawanie złogów (tzw. kamieni) w nerkach bądź drogach moczowych. Jest to skutek wytrącania się związków chemicznych stanowiących prawidłowe albo patologiczne składniki moczu. Kamienie nerkowe mogą mieć formę małych drobin lub być duże, o średnicy kilkudziesięciu milimetrów.

Objawy kamicy nerkowej:

• ostry ból (promieniujący od pleców w kierunku brzucha, moszny, prącia albo sromu),
  
• nudności, wymioty,
  
• krwiomocz,
  
• uczuciu dyskomfortu w jamie brzusznej,
  
• trudności w oddawaniu moczu,
  
• zakażenie dróg moczowych,
  
• podwyższona temperatura ciała,
  
• ogólne osłabienie, złe samopoczucie.
  

Kamica nerkowa może przebiegać bezobjawowo. Ból pojawia się w momencie, gdy złogi opuszczają nerkę i powodują zniszczenie wyściółki dróg moczowych w drodze do pęcherza.

Chore nerki – leczenie

Zaobserwowanie objawów u dorosłego bądź u dziecka wskazujących na chorobę nerek powinno być sygnałem, by niezwłocznie zgłosić się do lekarza. W celach diagnostycznych wykonuje się m.in. badanie ogólne krwi, badanie moczu, urografię (badanie radiologiczne nerek i dróg moczowych), ultrasonografię (USG), tomografię komputerową (TK), rentgen (RTG). Leczenie chorych nerek zależy od choroby, która wywołała charakterystyczne objawy.

Bibliografia:

1. Domowa encyklopedia zdrowia, pod red. Jacka Fronczaka, Reader’s Digest, 2006.