1. Jakie są rodzaje szczepionek?

Szczepionki jednoskładnikowe i wieloskładnikowe

Szczepionki jednoskładnikowe (monowalentne) wykazują zdolność do uodpornienie przeciwko jednej konkretnej jednostce chorobowej. Szczepionki takie na ogół zawierają jeden rodzaj określonego drobnoustroju lub specyficzne antygeny tegoż patogenu. W przypadku trzech typów wirusa poliomyelitis, szczepionka taka zawiera antygen pochodzący od jednego z trzech ww. rodzajów.

Szczepionki wieloskładnikowe (poliwalentne) zawierają kilka typów tego samego drobnoustroju lub antygeny pochodzące z kilku typów drobnoustroju. W zależności od ilości zawartych typów tego samego drobnoustroju wyróżniamy szczepionki dwuwalentne (2 typy), trójwalentne (3 typy), tetrawalentne (4 typy), itd. Przykładem takiej szczepionki jest trójwalentne szczepionka przeciwko poliomyelitis , która zawiera wszystkie 3 typy poliowirusa, czyli typ 1, 2 oraz 3. Wśród aktualnie zarejestrowanych w Polsce szczepionek tego typu tj. poliwalentnych najbardziej zaawansowaną i złożoną jest polisacharydowa szczepionka przeciwko zakażeniom wywołanym przez Streptococcus pneumoniae, zawierająca 23 serotypy tej bakterii.

Szczepionki żywe i zabite

Szczepionki żywe zawierają żywe mikroby, które pozbawia się aktywności patogennej czyli zjadliwości. Proces taki nazywa się atenuacją- stad nazwa szczepionki atenuowane. Szczepionki atenuowane posiadają zdolność antygenową i szczepionki te wykazują dobre właściwości ochronne. Proces przygotowania takich szczepionek polega na hodowli bakterii na podłożach  a wirusów w hodowlach tkankowych. Po procesie namnożenia drobnoustroje poddaje się zagęszczeniu oraz oczyszczeniu poprzez zaawansowana filtrację. Kolejnym etapem jest stabilizacja drobnoustroju. Jako stabilizatorów używa się np. glutaminianu sodu, chlorek magnezu czy żelatynę. Przykładem takich szczepionek jest szczepionka Bcg lub MMR.

Szczepionki zabite są przygotowywane z inaktywowanych drobnoustrojów. Metoda produkcji jest podobna do produkcji szczepionek żywych, z tym że proces zabicia drobnoustroju polega na użyciu temperatury lub formaldehydu. Przykładem takiej szczepionki jest szczepionka przeciwko durowi brzusznemu.

Szczepionki skojarzone

Przykładem takich szczepionek jest szczepionka DTP przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi oraz szczepionka MMR przeciwko odrze, śwince i różyczce. Ostanie powstały także szczepionki tzw. wysoce skojarzone  np. szczepionka sześcioskładnikowa DTaP+HBV+IPV+Hib przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi, WZW B, poliomyelitis (wywołujący chorobę Heinego Medina), Haemophilus influezne. Nie zanotowano efektu synergistycznego w kierunku odczynowości poszczególnych składników. Zaletą tych szczepionek jest komfort podania, co przekłada się na zmniejszenie bólu i niepokoju niemowląt. Ostatnio, szczególnie wśród laików panuje nieuzasadniony lęk przed „przeforsowaniem i przeciążeniem” układu immunologicznego przy jednorazowym podaniu kilku antygenów. Obawa ta jest naukowo nieuzasadniona.

Szczepionki swoiste i nieswoiste

Szczepionki swoiste są preparatami skierowanymi przeciwko określonym drobnoustrojowi, antygenowi lub toksynie. Szczepionki nieswoiste są skierowane przeciw różnym drobnoustrojom. Przykładem  takiej szczepionki  jest szczepionka która może zawierać inaktywowane bakterie Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis, Streptococcus salivarius, Streptococcus pneumonie, Streptococcus pyogenes, Escherichia col, Klebsiella pneumonie, Haemophilus influenzae, Corynecacterium pseudodiphteriticum, Moraxella catarrhalis. Tego typu szczepionki można podawać zarówno profilaktycznie jak i leczniczo w zakażeniach wywołanych ww. bakteriami.

Szczepionki rekombinowane

Przygotowanie szczepionek rekombinowanych polega na wyizolowaniu z jego fragmentu genu kodującego białko antygenowe. Następnie z wykorzystaniem wiedzy biotechnologicznej m.in. inżynierii komórkowej, przenosi się wyizolowany fragment do organizmu ssaków lub komórek drożdży. Komórki odmienne genetycznie( tzw. rekombinowane) rozpoczynają biosyntezę nowego antygenu, wykorzystywanym do produkcji szczepionki. Na rynku farmaceutycznym takim przykładem szczepionek są szczepionka przeciwko WZW B (Wirusowe zapalenie wątroby typu B ) oraz szczepionka przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego-HPV.

2. Czy szczepionki wywołują autyzm?

Opierając się na wielu badaniach przeprowadzonych na kilku tysiącach dzieci na świecie, nie powiązano szczepień z ryzykiem wystąpienie Zespołu Spektrum Autyzmu. Co istotne autyzm występował w grupie kontrolnej, gdzie dzieci nie poddane były szczepieniom. Związek szczepień i rozwojem autyzmu prawdopodobnie wynika z czystego biochemicznego podłoża rozwoju choroby. Nadal panuje także przekonanie, że autyzm jest chorobą genetyczną. To nieprawda. Badania przeprowadzone na dzieciach z ASD potwierdziły obniżony poziom pirogronianu we krwi z równoczesnym wzrostem mleczanu. Skutkiem jest niedobór witaminy B12. To niedobór witaminy B12 uznaje się za czynnik progresywny ASD.

Kolejnym składnikiem deficytowym jest niedobór kwasu DHA - składnika kwasów omega 3.

Bez prawidłowego stężenia witaminy B12 oraz DHA prawidłowe przemiany biochemiczne w mózgu są po prostu niemożliwe.

Kiedy szczepimy dzieci pamiętajmy, aby przed jak i po szczepieniu uzupełniać witaminę B12 i podawać tran lub inne dostępne na rynku preparaty zawierające kwasy omega.

Zobacz także video: Czy szczepionki wywołują autyzm?

3. Czy substancje pomocnicze obecne w szczepionkach w szczepionkach są bezpieczne dla zdrowia?

Szczepionki, oprócz zawartych w nich antygenów koniecznych do wywołania odpowiedzi immunologicznej, zawierają tzw. adiuwanty, czyli substancje pomocnicze. Ich rolą jest stabilizacja szczepionki,  wzmocnienie jej działania immunologicznego, czy w końcu zabezpieczenie szczepionki przed zanieczyszczeniem.

Najczęściej jest używany wodorotlenek glinu. Związek ten uznawany jest za bezpieczny, bardzo rzadko obserwowano nadwrażliwość w miejscu podania.

Obecne w szczepionkach substancje konserwujące np.: tiomersal – jest związkiem rtęci. Jego zadaniem jest zabezpieczenie szczepionki przed skażeniem np.: wirusami czy bakteriami. Ilość użytego tiomersalu jest niewielka, tzn. poniżej 1 mikrograma/ dawkę szczepionki. Taka ilość może być niemalże traktowana jak szczepionka wolna od  ww substancji. Badania przeprowadzone u niemowląt w wieku 6 miesięcy, potwierdziło bezpieczeństwo użytego tiomersalu. Związek ten, tzw. etylortęć, w przeciwieństwie do metylortęci jest usuwany z organizmu w ciągu 30 dni. Metylortęć stawiana przez laików za identyczną jest faktycznie toksyczna i kumuluje się w naszym organizmie. Nie używa się jej jednak w produkcji szczepionek.

Bezpieczeństwo stosowania tiomersalu potwierdzają takie agendy jak: Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), Amerykański Urząd ds. Żywności i Leków (FDA), Europejska Agencja Leków (EMA), czy  Amerykański Komitet ds Bezpieczeństwa Szczepień (ISRC).

Wszelkie substancje użyte do produkcji szczepionek zostały gruntownie przebadane pod kątem toksykologicznym.

4. Czy kobiety w ciąży mogą szczepić się na grypę?

Bez względu na to, w którym okresie ciąży jest kobieta, nie ma przeciwwskazań, aby zaszczepiła się przeciwko grypie. Każdy kolejny miesiąc ciąży, wiąże się z dodatkowym narażeniem kobiety w ciąży na zakażenie. Szczepienie chroni zarówno matkę jak i płód. Najważniejsze jest zabezpieczenie kobiety w ciąży przed ewentualnymi powikłaniami ze strony płuc, nerek, serca czy mózgu. Istotną rzeczą jest także nabycie odporności przeciwko grypie, przez narodzone dziecko. Odporność taka utrzymuje się przez około pół roku po urodzeniu.

Zobacz także video: Czy szczepionki są bezpieczne dla zdrowia?

5. Po jakim czasie od przebytej infekcji możemy się szczepić?

Przyjmuje się, że szczepienia są przekładane na inny termin u osób z umiarkowana lub ciężką infekcją.

U małych dzieci, łagodne infekcje nie stanowią przeciwwskazania do szczepień.

6. Czy są szczepionki bezwzględnie zalecane kobietom w ciąży?

Szczepionka przeciwko grypie i krztuścowi. Szczepienie przeciwko krztuścowi zabezpiecza także dziecko w ostatnim okresie ciąży w wyniku aktywnemu transportowi przeciwciał.

Podobnie jak grypa, krztusiec jest ostra chorobą zakaźna układu oddechowego.

Dotychczas kojarzony był wyłącznie z dziećmi. Obawy kliniczne charakteryzują się napadowym kaszlem. Choroba szerzy się drogą powietrzna kropelkową, a B.pertussis to pałeczka odpowiedzialna za chorobę.

U kobiet w ciąży powikłania krztuśca są bardzo poważne:

•       Zapalenie płuc

•       Omdlenie

•       Uszkodzenie szyjnego odcinka kręgosłupa

•       Przepuklina pachwinowa

•       Encefalopatia

•       Złamanie żeber

•       Drgawki

•       Udar mózgu

7. Czy podczas jednego sezonu można podać dwukrotnie szczepionkę przeciwko grypie?

Jeżeli osoba jest szczepiona pierwszy raz w życiu i jest dzieckiem poniżej 9. roku życia, zazwyczaj szczepimy dwukrotnie w sezonie.

8. Szczepienia i wpływ na organizm

Musimy pamiętać, że zabieg szczepienia powoduje w  organizmie tzw. stres nitrozacyjny (organizm wytwarza toksyczny rodnik azototlenowy). Bacznie obserwujący swoje dzieci rodzice, zauważają zmiany, które wystąpiły u dzieci, których wcześniej nie było.

Zaczynają pojawiać się częste infekcje, alergie,  zaburzenia pokarmowe,  zmęczenie, czy nawet zaburzenia  zachowania.  Nasz organizm jest przystosowany w drodze ewolucji do przechodzenia jednej choroby po drugiej.

Aktualnie u młodego organizmu, kiedy układ immunologiczny rozwija się, bardzo łatwo możemy go przeforsować na skutek załamania mitochondriów.

Jeżeli możemy zaszczepić dzieci to raczej unikajmy szczepień 6w1.

U dzieci u których występuje już początek stresu nitrozacyjnego, takie szczepienie może doprowadzić nawet do  Zespołu Przewlekłego Zmęczenia. Fundowanie dzieciom tzw." kombajnów" 6w1 to ogromne obciążenie dla  organizmu, zablokowanie produkcji ATP, czyli donora naszej energii.

Przeczytaj także: Kiedy odroczyć szczepienie dziecka?

Grzegorz Carowicz – farmaceuta, absolwent Wrocławskiego Uniwersytetu Medycznego. Specjalista Badań Klinicznych. Współautor podręcznika „Medycyna Podróży” nagrodzoną przez JM Rektora Uniwersytetu Medycznego w Warszawie za wkład w rozwój nauk medycznych. Założyciel Centrum Promocji Zdrowia, doradca żywieniowy m. in. w chorobach endokrynologicznych, onkologicznych oraz w Zespołach Spektrum Autyzmu. Współorganizator i wykładowca na studiach podyplomowych dla farmaceutów w Wyższej Szkole Handlowej we Wrocławiu w zakresie zdrowia publicznego i zarządzania. Ukończył liczne szkolenia z zakresu ochrony zdrowia m.in. Johns Hopkins University – Introduction to Biology of Cancer; Stanford University – Food and Health czy Emory University – Autism Spectrum Disorders. Ukończył także cykliczne szkolenia w Dolnośląskim Centrum Psychoterapii oraz studia podyplomowe w Europejskim Instytucie Psychologii i Psychoterapii. Pomysłodawca i twórca własnej receptury kremu stosowanego pomocniczo u chorych na łuszczycę. Popularyzator wiedzy o zdrowiu.

Zobacz także video: Czy warto szczepić się przeciwko grypie?