Burczenie w brzuchu bezpośrednio związane jest z motoryką jelit. Może pojawić się jako skutek zbyt szybkiego spożywania pokarmów. Dolegliwość ta dość często stwierdzana jest u ciężarnych kobiet. Odpowiadają za nią stany zapalne jelita grubego, zatrucie pokarmowe, grypa żołądkowa, a nawet niedrożność jelit.
Burczenie w brzuchu z głodu i po posiłku
Burczenie w brzuchu kojarzy się przeważnie z uczuciem głodu. Ścianki pustego żołądka stopniowo kurczą się, w konsekwencji czego układają się w drobne fałdki. Znajdujące się w żołądku pozostałości gazu zostają ściśnięte i przepchane w stronę dwunastnicy. Powstający podczas tego procesu dźwięk w rzeczywistości nie jest głośny, jednak jego wzmocnienie przez działające na zasadzie pudła rezonansowego podbrzusze sprawia, że staje się słyszalny.
Burczenie brzucha często pojawia się po posiłku. Jeśli nie towarzyszą mu żadne dodatkowe dolegliwości, typu: ból brzucha, pieczenie w przełyku, nudności, zaburzenia wypróżniania, uczucie pełności w jamie brzusznej, to nie ma powodu do obaw. W takim przypadku burczenie w brzuchu po jedzeniu stanowi jedynie potwierdzenie prawidłowego trawienia. Warto jednak dla pewności skonsultować je z lekarzem rodzinnym.
Głośne burczenie w jelitach może być konsekwencją zbyt szybkiego posilania się, kiedy przyjmowaniu pokarmów towarzyszy połykanie nadmiernej ilości powietrza. Dolegliwość ta pojawia się na skutek wypicia mocno gazowanych napojów czy zjedzenia wzdymających produktów, np. warzyw strączkowych, brokułów, brukselki czy kapusty.
Co powoduje burczenie w brzuchu w ciąży?
Burczenie w brzuchu w ciąży jest dość często spotykanym stanem. Związane jest przeważnie z niestrawnością, która wynika z zachodzących w tym czasie silnych zmian hormonalnych. Towarzyszą jej dodatkowo nadmierne gazy, wzdęcia, nudności, mdłości, zgaga, biegunki. Inną przyczyną burczenia w brzuchu u przyszłych mam okazują się zaburzenia przepływu treści pokarmowej przez jelita, do których przyczynia się powiększająca się w czasie ciąży macica. Ponadto wahania hormonalne w tym czasie rozluźniają mięśnie gładkie, czego wynikiem jest wolniejsza praca przewodu pokarmowego. To z kolei doprowadza do zmniejszenia tempa przesuwania się pokarmu. Burczenie i przelewanie w brzuchu może być spowodowane ruchami dziecka. Mimo iż pierwsze odczuwane są zazwyczaj około 16. tygodnia ciąży, to wywołane przez nie objawy pojawić się mogą nieco wcześniej.
Co oznacza burczenie w brzuchu? Choroby
Głośne burczenie w brzuchu, któremu towarzyszą inne nieprzyjemne dolegliwości ze strony układu pokarmowego, ale i w postaci pokrzywki, świądu skóry, kaszlu, kichania, obrzęku twarzy, trudności w oddychaniu, może świadczyć o alergii lub nietolerancji pokarmowej. Pierwsza z nich oznacza nieprawidłową reakcję układu immunologicznego, jaka występuje na krótko po spożyciu zawierającego alergen pokarmu. Na liście pokarmów najczęściej powodujących alergie pokarmowe znajdują się zwłaszcza: mleko krowie, jaja, owoce morza i ryby, orzechy, soja, pszenica. Z kolei nietolerancja pokarmowa powstaje bez udziału układu odpornościowego. Wyróżnia się jej trzy główne rodzaje: enzymatyczną (wynikającą z braku odpowiednich enzymów), farmakologiczną, idiopatyczną (gdy przyczyny są nieznane).
Gdy burczenie i przelewanie w brzuchu pojawia się dość nagle i współwystępuje z bólem, wodnistą biegunką, wymiotami, wzdęciami, podwyższoną temperaturą ciała i ogólnym osłabieniem, może świadczyć o zatruciu pokarmowym. Stan ten jest wynikiem spożycia pokarmu zakażonego drobnoustrojami chorobotwórczymi i może mieć podłoże bakteryjne, wirusowe, grzybicze lub pasożytnicze.
Burczenie w brzuchu i biegunka stanowić mogą przejaw nadmiernej aktywności jelit, spowodowanej narażeniem na silny stres lub stany lękowe. Dochodzi wówczas do wzmożonego produkowania kwasów trawiennych, które podrażniają wyściełającą żołądek błonę śluzową. Szczególnie niebezpieczny dla zdrowia jest stan przewlekłego oddziaływania stresora, czemu towarzyszy długotrwały wyrzut katecholamin (noradrenaliny, adrenaliny) oraz sterydów, co prowadzi do rozwoju poważnych chorób przewodu pokarmowego.
Burczenie, przelewanie w brzuchu – przyczyny
Utrzymujące się przez dłuższy czas burczenie, bulgotanie, przelewanie w brzuchu może wskazywać na:
- stan zapalny jelita grubego – powstaje w wyniku działania rozmaitych czynników uszkadzających, w tym chorób naczyń krwionośnych, procesów autoimmunologicznych, obecności patogenów. Jedną z bardziej znanych jego postaci jest choroba Leśniowskiego-Crohna, która należy do nieswoistych zapaleń jelit. Typowymi objawami są: osłabienie, gorączka, spadek masy ciała, niedokrwistość, bóle brzucha i biegunka;
- grypę żołądkową – określane nieżytem żołądkowo-jelitowym wirusowe zakażenie układu pokarmowego, wywołane głównie przez rotawirusy. Przejawia się: wymiotami, nudnościami, biegunką, gorączką, bólem brzucha, brakiem apetytu i ogólnym osłabieniem;
- niedrożność jelit – upośledzenie pasażu treści pokarmowej przez jelito cienkie i grube, które powstaje w wyniku zahamowania ich perystaltyki. Przyczyny tego stanu mogą być mechaniczne lub czynnościowe.
Zobacz film: Jak zbudowany jest układ pokarmowy
Bibliografia:
1. H. Ciborowska, A. Rudnicka, Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, PZWL, Warszawa 2004.
2. J. Gawęcki, L. Hryniewiecki, Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. T. 1, PWN, Warszawa 2008.
3. A. Szczeklik, Choroby wewnętrzne, MP, Kraków 2005.