Ból podbrzusza wskazuje na dolegliwości w dolnej części jamy brzusznej. Najczęściej skarżą się na niego kobiety, co ma zwykle związek z cyklem miesiączkowym. Ból w podbrzuszu występuje także u mężczyzn i może wskazywać na problemy z prostatą. Ból w lewym podbrzuszu jest trudny do szybkiego zdiagnozowania, lecz najczęściej wywołany jest problemami trawiennymi i czynnościami skurczowymi jelit.

Ból podbrzusza – jakie są przyczyny?

Jak podkreślają lekarze, ból w podbrzuszu jest zarówno nieswoistym objawem wielu poważnych schorzeń, jak i niegroźnych dolegliwości. Podbrzusze to obszar znajdujący się w linii poprzecznej poniżej wysokości pępka, obejmujący okolicę pachwinową oraz przedłonową. Bóle podbrzusza mogą być wywołane przez szereg czynników. Wśród nich najczęściej wymienia się: miesiączkę, zapalenie wyrostka robaczkowego, przepuklinę, niedrożność jelit, kolkę nerkową, choroby zapalne jelit (nieswoiste), infekcje układu pokarmowego, zapalenie pęcherza moczowego, zespół jelita drażliwego, zapalenie uchyłków jelit, zapalenie przydatków, zapalenie narządów miednicy mniejszej, mięśniaki macicy, torbiel jajnika, skręt jajnika, a nawet ciążę pozamaciczną.

Ból w lewym i prawym podbrzuszu w cyklu miesiączkowym

Ból związany z miesiączką wystepuje okresowo, pojawiające się regularnie w czasie następujących po sobie fazach cyklu miesiączkowego. Wśród dolegliwości ginekologicznych związanych z cyklem miesiączkowym wyróżnia się: bolesne miesiączkowanie, ból owulacyjny, ból międzymiesiączkowy, endometriozę (gruczolistość). W przypadku bolesnego miesiączkowania ból podbrzusza określany jest jako ostry lub kurczowy ból występujący na kilka dni przed menstruacją lub na początku miesiączki. Dolegliwościami towarzyszącymi są często bóle głowy, nudności, zaparcia, biegunka, a także potrzeba częstego oddawania moczu. Ból podbrzusza nasila się w ciągu doby, w której wystąpiła miesiączka, lecz czasami utrzymuje się nawet przez 2–3 dni od momentu rozpoczęcia. Ból owulacyjny i towarzyszący mu ból podbrzusza występuje najczęściej w połowie cyklu i związany jest z podrażnieniem otrzewnej poprzez proces pękania pęcherzyka Graafa. Typowe dla bólu owulacyjnego dolegliwości są zazwyczaj niewielkie i krótkotrwałe. Z kolei ból międzymiesiączkowy objawia się silnym i bardzo ostrym bólem, z fazami nasilenia występującymi zazwyczaj na początku miesiączki i słabnącymi po ok. 1–2 dniach.

Charakterystyczne dla bólu podbrzusza w trakcie bólu międzymiesiączkowego jest niewielkie plamienie z pochwy. Endometrioza to inaczej gruczolistość macicy lub wędrująca śluzówka macicy. Jest związana z nieprawidłowym umiejscowieniem elementów błony śluzowej macicy i występowaniu ich poza jamą macicy. Objawami endometriozy są ostre i kurczowe bóle podbrzusza występujące na chwilę przed lub w pierwszych dniach miesiączki. Bóle są często połączone z bolesnym miesiączkowaniem, a także z odczuwaniem bólu w czasie stosunku czy oddawaniem stolca. Endometrioza i wywołany przez nią ból podbrzusza mogą pojawić się także bez związku z cyklem miesiączkowym.

Ból podbrzusza niezwiązany z cyklem miesiączkowym oraz w ciąży

Istnieje spora liczba przyczyn bólu podbrzusza niezwiązanych z cyklem miesiączkowym. Wśród nich lekarze wymieniają:

• stany zapalne miednicy (ból w trakcie stosunku, wydzielina ropna z szyjki macicy),
  
• pęknięcie torbieli jajnika (ostry i nagły ból, słabnący po paru godzinach, z niewielkim krwawieniem),
  
• skręt przydatków jelit (silny ból po lewej lub prawej stronie podbrzusza, wraz z wymiotami, nudnościami),
  
• rak trzonu macicy, rak jajnika (możliwy narastający ból podbrzusza, wydzielina i krwawienie z pochwy),
  
• poronienie samoistne (krwawienie z pochwy, silny ból podbrzusza oraz ból w plecach we wczesnym okresie ciąży, tkliwość uciskowa piersi, nudności i opóźniające się miesiączki),
  
• pęknięcie ciąży pozamacicznej (nagły i ostry ból podbrzusza, wraz z omdleniem i wstrząsem krwotocznym).
  

Kłujący ból w prawym podbrzuszu

Stosunkowo częstą przyczyną bólu w prawym podbrzuszu jest zapalenie wyrostka robaczkowego. Ból w podbrzuszu może mieć jednak różną lokalizację, w zależności od położenia anatomicznego wyrostka. W przypadku zapalenia wyrostka pierwsze objawy charakteryzują się niewielkimi, rzadkimi bólami, które znacznie nasilają się w ciągu kolejnych godzin i towarzyszą im wymioty, gorączka i nudności. Ból w prawym podbrzuszu nasila się podczas unoszenia nogi w pozycji leżącej i ucisku ręką w okolicy prawego podbrzusza (objaw Jaworskiego). W przypadku podejrzenia zapalenia wyrostka robaczkowego konieczna jest szybka hospitalizacja oraz przeprowadzenie badań obrazowych, które potwierdzą lub wykluczą zapalenie.

Ból w podbrzuszu u mężczyzn – co może oznaczać?

Ból w podbrzuszu w przypadku mężczyzn może być wywołany, problemami trawiennymi, zaburzeniami pracy jelit (zaparciami, chorobą Crohna, wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego), chorobami układu moczowego, przepukliną pachwinową lub problemami z prostatą – nowotworem, rozrostem gruczołu krokowego i zapaleniem prostaty.