Bielactwo to choroba polegająca na depigmentacji skóry w wyniku wymierania komórek odpowiedzialnych za kolor skóry, czyli melanocytów. Na skórze pojawiają białe plamy i wybarwienia. Mogą dotyczyć także włosów na głowie, rzęs czy włosów na ciele. I choć same w sobie plamy nie stanowią zagrożenia, to samo bielactwo może wywołać stres psychologiczny.

Bielactwo – przyczyny. Czy bielactwo jest dziedziczne?

Przyczyny bielactwa nie są do końca znane i są w dużej mierze zależne od tego czy jest to bielactwo wrodzone czy nabyte. To pierwsze jest uwarunkowane genetycznie, pojawia się tuż po urodzeniu i zostaje do końca życia. Bielactwo nabyte (tak zwane vitiligo) można dziedziczyć częściowo albo wcale i jest uwarunkowane zmianami i problemami środowiskowymi, co objawia się rozpadem lub całkowitym zanikiem komórek pigmentowych skóry. Podobnie jak w przypadku bielactwa wrodzonego jego jednoznaczna przyczyna nie została ustalona. Jedną z możliwości są procesy autoimmunologiczne, które miałyby polegać na tworzeniu przez organizm przeciwciał niszczących komórki odpowiedzialne za barwnik skóry. Wskazuje się również na zaburzenia funkcji układu nerwowego czy niesprawne działanie mechanizmów oksydacyjnych.

Bielactwo wrodzone i nabyte oraz inne rodzaje

Bielactwo oprócz podstawowego podziału na bielactwo wrodzone i nabyte możemy podzielić również ze względu na rozmieszczenie plam na ciele. Wyróżniamy: bielactwo niesegmentowe i bielactwo segmentowe. Pierwszy rodzaj dotyczy całego ciała, plamy pojawiają się losowo, zarówno na lewej, jak i prawej stronie. Z upływem czasu pojawiają się nowe łaty, zwykle na dużych obszarach skóry. Bielactwo niesegmentowe dzieli się jeszcze na podgrupy:

• bielactwo uogólnione (losowo rozmieszczone, szerokie plamy),
  
• bielactwo uniwersalne (plamy znajdują się na całym ciele),
  
• bielactwo ogniskowe (jedna lub kilka plamek, zwykle występuje u dzieci),
  
• bielactwo błony śluzowej.
  

Bielactwo segmentowe pojawia się zdecydowanie rzadziej, a charakteryzuje się tym, że odbarwienia dotyczą jedynie prawej lub lewej strony ciała. Jego leczenie to przede wszystkim zabiegi chirurgiczne, jak np. przeszczep komórek.

Wyróżniamy również bielactwo wrodzone uogólnione – tak zwany albinizm całkowity. Jest to zaburzenie metabolizmu tyrozyny powodujące zmniejszenie lub całkowity brak produkcji melaniny przez komórki barwnikowe. Związane jest z występowaniem genu recesywnego. Skóra i włosy osób dotkniętych tym schorzeniem są bardzo jasne lub całkowicie białe. Innym rodzajem bielactwa uogólnionego jest albinizm częściowy. Dziedziczy się go w sposób dominujący nieregularny, czyli wystarczy, że jedno z rodziców przekaże wadliwy gen, aby choroba się ujawniła.

Zobacz także: Co oznaczają plamy na ciele w kolorze białym, czerwonym, brązowym lub żółtym?

Bielactwo nabyte – objawy

Choroba ujawnia się zwykle między 10 a 20 rokiem życia, kiedy to na ciele pojawiają się białe plamy. Bielactwo nabyte jest znacznie częściej występującym schorzeniem niż bielactwo wrodzone. Plamy mogą pojawiać się po jednej stronie ciała (bielactwo segmentowe), symetrycznie (bielactwo zwykłe lub niesegmentowe) oraz na całym ciele (bielactwo uniwersalne lub całkowite). Obszary ciała, na których pojawiają się łaty, to najczęściej: głowa, odbarwione pasma włosów, brwi i rzęs, twarz, grzbietowa powierzchnia ręki, skóra narządów płciowych, stopy, łokcie i kolana. Plamy pojawiają się nagle i z biegiem czasu ich liczba może się zwiększać. Nie są szkodliwe, ale dla wielu chorych stanowią problem estetyczny, zwłaszcza latem, kiedy pod wpływem słońca stają się jeszcze bardziej widoczne.

Jak leczyć bielactwo?

Bielactwo nabyte jest schorzeniem, którego nie można całkowicie wyleczyć, głównie ze względu na niejasne przyczyny jego powstawania. Można jednak zdecydowanie łagodzić objawy poprzez tuszowanie czy minimalizowanie widoczności białych przebarwień. Najskuteczniejszą metodą leczenia bielactwa jest stosowanie kombinacji sterydów i światła ultrafioletowego w połączeniu z kremami. Białe plamy można naświetlać promieniami UVA (fotochemioterapia), jeśli choroba nie zajęła więcej niż 20% powierzchni ciała. Kuracja trwa kilka miesięcy, a jej efektem jest częściowe przywrócenie kolorytu skóry. Kolejną metodą leczenia bielactwa nabytego jest przeszczep hodowlanych melanocytów. Jej minusem są bardzo duże koszty, ale jest to obecnie najskuteczniejsza terapia. Pomocne są również leki i maści zmniejszające aktywność układu immunologicznego.

Zobacz także: Białe plamy na skórze – skąd biorą się na rękach, nogach i plecach

Domowe sposoby na bielactwo nabyte opierają się głównie na naparach z ziół, takich jak lawenda lekarska, rumianek pospolity i krwawnik pospolity. Pomocne jest także mleczko pszczele i ciecierzyca, których właściwości łagodzą objawy choroby. Poprawa wyglądu skóry osoby z bielactwem może nastąpić także pod wpływem promieni słonecznych. Przy stosowaniu tej terapii należy zachować szczególną ostrożność, ponieważ skóra pozbawiona barwnika nie może się chronić przed promieniowaniem UV, dlatego konieczne jest smarowanie jej filtrem o mocy min. 30 SPF.