Białko w moczu jest bardzo ważnym badaniem dla ciężarnych, a dbałość o higienę i profilaktykę infekcji układu moczowo-płciowego powinno traktować się priorytetowo. Przez cały okres trwania ciąży należy wykonać badanie obecności białka w moczu co najmniej 7 razy, a według zaleceń lekarzy warto przeprowadzić je przed każdą wizytą kontrolną. Samo występowanie białka w moczu nie musi oznaczać poważnych dolegliwości, ponieważ dotyczy ono ok. 70% ciężarnych kobiet. Oznaczenie białka wykonywane jest wraz z pozostałymi, standardowymi badaniami moczu w ciąży.

Mocz i zawartości białka w ciąży

Mocz wytwarzany jest w nerkach i wydalany z organizmu za pośrednictwem układu moczowego. Zawiera toksyczne lub bezużyteczne produkty przemiany materii. Dorosły i zdrowy człowiek wydala od 0,5 do nawet 2,5 l moczu na dobę. W skład moczu wchodzi woda (ok. 96%), mocznik i pozostałe azotowe produkty przemiany materii (ok. 2,5%) oraz sole mineralne i barwniki żółciowe (ok. 1,5%). Badanie moczu w ciąży wykonywane średnio co miesiąc pozwala na odpowiednio wczesne wykrycie ewentualnych zmian (obecności białka, glukozy, hormonów) w jego składzie, które mogą prowadzić do schorzeń zagrażających ciąży lub powodujących wiele powikłań.

Zobacz także: Leukocyty w moczu w ciąży: objawy, przyczyny, leczenie podwyższonych leukocytów

U zdrowych i dorosłych ludzi niebędących w ciąży białko w moczu może występować jedynie w śladowych ilościach. U kobiet w ciąży jest to naturalny objaw spowodowany zwiększoną filtracją kłębuszkową. Spore zwiększenie poziomu białka albuminy (rodzaj białka najczęściej występujący w moczu) może być wywołany długotrwałym wysiłkiem fizycznym, stresem, długim pozostawaniem w pozycji stojącej, a także być objawem gorączki lub efektem spożywania zbyt wielu posiłków obfitych w białko. U kobiet w ciąży białkomocz (w granicach normy) jest oznaką dodatkowego obciążenia organizmu.

Jak wykonać badanie białka w moczu?

Próbkę moczu do badania stężenia białka najlepiej oddać rano na czczo (chyba że lekarz zaleci inaczej lub badanie dotyczy próbki dobowej). Próbkę należy oddać do specjalnego plastikowego pojemnika dostępnego w każdej aptece, przed pobraniem próbki dokładnie umyć ręce, a także skórę w okolicy ujścia zewnętrznego cewki moczowej. Nie wolno dotykać wewnętrznej strony pojemnika, ponieważ może dojść do zanieczyszczenia próbki. Lekarze zalecają pobranie próbki moczu oddawanego po raz pierwszy w dniu badania. Należy oddać próbkę ze środkowego strumienia moczu (początkowej porcji moczu nie pobieramy gdyż może być zanieczyszczona). Próbkę należy jak najszybciej dostarczyć do laboratorium, a gdy to jest niemożliwe, wstawić do chłodnego i zacienionego miejsca (lodówki).

Normy białka w moczu ciężarnej

Poziom białka w przypadku standardowego oznaczenia w moczu wyrażany jest w miligramach na decylitr (mg/dl) oraz w miligramach na dobę (mg/dobę). Uznaje się, że konsultacji z lekarzem wymagają wyniki powyżej 260 mg/dobę. W takich sytuacjach najczęściej wykonuje się dodatkowe badania diagnostyczne, które pozwalają na znalezienie przyczyny podwyższonej ilości białka. Kobiety w ciąży nie powinny sugerować się normami dla dorosłych, dla których białkomocz stwierdza się już w ilości 150 mg białka w dobowej ilości wydalanego moczu. Należy pamiętać, że ostateczna ocena otrzymanych wyników należy do lekarza prowadzącego.

Co oznacza białko w moczu w ciąży?

Znacznie podwyższona zawartość białka w moczu może wskazywać na wiele dolegliwości, które wymagają pogłębionej diagnostyki. Zdaniem lekarzy, znacznie zwiększony poziom albuminy w moczu może sugerować stany przedrzucawkowe oraz rzucawkę , które mogą zagrażać życiu matki i dziecka. Zwiększony poziom białka może świadczyć o poważnych chorobach, w tym m.in. o zaburzeniach pracy nerek (wywołanych zakażeniem bakteriami), upośledzeniu pracy nerek z powodu zażywania środków farmakologicznych (penicyliny, litu, interferonu), zapalenia kłębuszków nerkowych, zapalenia nerek, gruźlicy, kamicy dróg moczowych, nefropatii cukrzycowej, choroby nowotworowej, a w skrajnych przypadkach także fizycznego uszkodzenia nerek.

Inne przyczyny białka w moczu

W przypadku chorób, takich jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, niewydolność serca, toczeń układowy, zatrucia i choroby nowotworowe, białko w moczu może (choć nie zawsze) przekroczyć dopuszczalne normy u kobiet w ciąży. Jest także jednym z trzech objawów (obok nadciśnienia tętniczego i obrzęków) zatrucia ciążowego, które może spotkać od 5% do 10% kobiet w ciąży. Zatrucie ciążowe późne nazywane było gestozą EPH i jest bezpośrednią przyczyną wspomnianych stanów przedrzucawkowych oraz rzucawki. Wymaga niezwłocznej wizyty u lekarza ginekologa.

Pozostałe badania moczu wykonywane w ciąży

Oprócz stężenia białka w ciąży wykonuje się także inne oznaczenia w badanym moczu. Badania moczu przyszłych matek zawierają oceny biochemiczne i analizy cech fizycznych: zabarwienie, przejrzystość, odczyn pH, gęstość (oznaczana także jako ciężar właściwy), bakterie, cukier (oznaczany także jako glukoza), bilirubinę, erytrocyty (krwinki czerwone), leukocyty (krwinki białe).