Bakteriuria nieznamienna w moczu oznacza, że poziom bakterii w moczu nie wymaga wdrożenia leczenia. Badanie moczu jest szeroko dostępnym i prostym do wykonania testem laboratoryjnym. Bakteriuria oznacza obecność bakterii w moczu, które fizjologicznie nie powinny się w nim znaleźć. Drogi moczowe są jałowe, co oznacza, że nie ma w nich tzw. flory fizjologicznej. Jednak zdarza się, że są one wykryte. Wtedy rozważa się, czy bakteriomocz jest znamienny, czy też nie i czy wymaga leczenia. Czasami wykonuje się dodatkowo posiew moczu celem wykazania rodzaju bakterii w moczu.

Bakteriuria znamienna a nieznamienna

Bakteriuria to obecność bakterii w badaniu ogólnym moczu, które potwierdza się wykonaniem badania posiewu moczu. Drogi moczowe u zdrowej osoby są jałowe. W związku z tym badanie nie powinno wykazać bakterii. Jednak zdarza się, że drogi moczowe ulegają kolonizacji przez bakterie, co prowadzi do ich zakażenia. Najczęściej do tego typu zakażenia dochodzi drogą wstępującą, czyli z zewnątrz – przez cewkę moczową do pęcherza moczowego, a czasem i wyżej. Zdarza się jednak, że bakterie w moczu pojawiają się „niechcący” poprzez nieprawidłowe pobranie próbki do badania, a także jej nieprawidłowe przechowywanie. Ujście dróg moczowych jest bowiem skolonizowane przez florę fizjologiczną. Dlatego zawsze przed pobraniem moczu konieczne jest dokładne umycie okolic intymnych. Mocz musi być oddany do jałowego pojemnika ze środkowego strumienia i najlepiej, by w ciągu godziny został dostarczony do laboratorium. W przypadku zwłoki konieczne jest przechowywanie materiału w lodówce, ponieważ w temperaturze pokojowej bakterie w moczu namnażają się w bardzo szybkim tempie. Przy podejrzeniu zakażenia układu moczowego zawsze powinno się wykonać dodatkowe badanie posiewu moczu.

Wyróżnia się dwa rodzaje bakteriurii. Bakteriuria nieznamienna dotyczy niewielkiej liczby bakterii, głównie w wyniku zanieczyszczenia próbki moczu. Bakteriomocz spełnia kryteria bakteriomoczu znamiennego w następujących sytuacjach:

• co najmniej 10^3 CFU/ml w moczu u kobiety mającej objawy zapalenia pęcherza moczowego;
• co najmniej 10^4 CFU/ml przy współistniejących objawach odmiedniczkowego zapalenia nerek;
• co najmniej 10^5 CFU/ml przy obecnych powikłaniach zakażenia układu moczowego;
• co najmniej 10^2 CFU/ml w moczu pobranym przy wprowadzeniu cewnika do pęcherza moczowego;
• obecność bakterii w moczu pobranym z nakłucia nadłonowego.

Bakteriuria bezobjawowa określa bakteriomocz znamienny niedający objawów klinicznych.

Posiew moczu a bakteriuria nieznamienna

Posiew moczu to badanie uzupełniające badanie ogólne moczu, które pozwala na określenie dokładnego typu wykrytych bakterii, jak również określenie antybiotykowrażliwości poszczególnych szczepów. Bakteriomocz nieznamienny nie wymaga wykonania posiewu moczu. Jeśli nie ma żadnych objawów klinicznych, częściej wykonuje się kontrolne badanie ogólne moczu.

Co można wyczytać z badania moczu? Dowiesz się tego z filmu:

Bakteriuria nieznamienna a leczenie

Nieznamienna bakteriuria nie wymaga leczenia. Dopiero w przypadku bakteriurii znamiennej wdraża się antybiotykoterapię. Można wykonać kontrolne badanie ogólne moczu, by sprawdzić, czy poziom bakterii narasta. Zawsze należy upewnić się, że próba pobrania moczu jest prawidłowo przeprowadzona, a mocz jest właściwie przechowywany. W wątpliwych przypadkach należy skonsultować się z lekarzem, który oceni, czy konieczne jest wdrożenie antybiotykoterapii. Nie leczy się bowiem samych wyników laboratoryjnych, lecz pacjenta. Wobec czego bakteriurię nieznamienną, przy braku jakichkolwiek objawów klinicznych, częściej wyłącznie się obserwuje, aniżeli poddaje terapii.

Szczególnie często problemem jest bakteriuria nieznamienna u dzieci, u których mocz pobierany jest do woreczka. Niestety woreczek, mający nawet krótki kontakt ze skórą dziecka, zaczyna kolonizować się przez bakterie skórne i stąd każdy wynik bakteriomoczu u dziecka powinien być odpowiednio interpretowany przez lekarza.

Bakteriuria nieznamienna u kobiet w ciąży

Ciąża to stan, który predysponuje do zapalenia dróg moczowych. Przede wszystkim zmienia się pH w obrębie ujścia dróg moczowych. Poza tym, ze względu na powiększającą się macicę i rozluźniające działanie progesteronu na mięśniówkę gładką, częściej dochodzi do zalegania moczu, co stanowi pożywkę dla bakterii. W ciąży ponadto dochodzi fizjologicznie do zwiększonej ilości wydzielanej glukozy z moczem, co stanowi bardzo dobrą pożywkę dla rozwoju bakterii. Bakteriuria nieznamienna w ciąży wymaga wykonania badania kontrolnego. Nie wymaga jednak leczenia. Jednak już znamienna bakteriuria w ciąży, nawet bez objawów klinicznych, obliguje do zastosowania leczenia antybiotykiem ze względu na ryzyko powikłań takich jak poród przedwczesny, niedotlenienie płodu, zakażenia okołoporodowe czy niedobór masy ciała.

Czytaj także: Bakterie w moczu w ciąży – diagnostyka i leczenie