Dla posiadacza atopowej skóry styczność z alergenem może być prawdziwym utrapieniem. Mechanizm reakcji pojawia się natychmiast, a jego rezultatem jest szereg uporczywych dolegliwości. Leczenie opiera się na łagodzeniu objawów i eliminowaniu czynnika predysponującego do powstania atopii.

Co to jest atopia?

„Atopia” to termin medyczny określający nieprawidłową reakcję organizmu na otaczające go alergeny. Nazwę zaczerpnięto z języka greckiego, w tłumaczeniu polskim oznacza ona ‘dziwną chorobę’. Określenie jest nieco mylące, bo atopia nie jest uważana za jednostkę chorobową, lecz za predyspozycję do chorób o tym podłożu. Skłonność do jej powstawania można odziedziczyć. Atopię u niemowlaków stwierdza się w przypadku bliźniąt jedno- lub dwujajowych. Ryzyko zachorowania wynosi 30%, gdy maluchy odziedziczą wrażliwość po jednym rodzicu. Wzrasta ono do nawet 70%, jeśli z atopową skórą zmagają się zarówno matka, jak i ojciec.

Czym jest atopowe zapalenie skóry? Zobaczcie więcej na filmie:

Przy takim zaburzeniu jak atopia przyczyny powstania są złożone. Za nadwrażliwość ponosi odpowiedzialność wiele czynników, nie tylko genetycznych, ale również środowiskowych. Zalicza się do nich: alergeny zewnątrzpochodne, zanieczyszczenie środowiska, choroby oraz infekcje wirusowe. Nie wszystkim można zapobiec.

Mechanizm powstawania atopii

Mechanizm powstawania atopii jest oparty na niewłaściwej odpowiedzi immunologicznej organizmu na małe dawki antygenów. Na skutek bezpośredniego kontaktu z alergenem dochodzi do wzrostu stężenia immunoglobulin E (przeciwciał IgE), ponieważ układ odpornościowy traktuje je jak ciała obce. Objawia się to reakcją alergiczną, która nieleczona, może się przerodzić w chorobę przewlekłą.

Choroby o podłożu alergicznym są coraz częstszym zjawiskiem. Diagnozuje się je nawet u bardzo małych dzieci. Liczba zachorowań wzrasta wśród mieszkańców dużych aglomeracji. Powodem jest mała styczność z alergenami w wieku niemowlęcym i postępujące zanieczyszczenie środowiska, które jest jednym z głównych czynników sprzyjających atopii.

Atopia u dzieci i dorosłych a choroby

Alergie i choroby o takim podłożu są nieodłącznym towarzyszem osób, które borykają się z atopią. Chorzy mogą się zmagać z:

• atopowym zapaleniem skóry, w którym zmiany chorobowe obejmują miejsca szczególnie narażone na kontakt z alergenem. Charakterystyczną cechą jest nie tylko atopowa skóra twarzy, ale też powiek lub dłoni. Reakcja może wystąpić na skutek kontaktu z detergentem lub pokarmem,
• alergicznym nieżytem nosa,
• zapaleniem spojówek na tle alergicznym,
• pokrzywką atopową,
• astmą oskrzelową.

U chorych bardzo wrażliwych na alergeny może się rozwinąć reakcja na więcej niż jeden czynnik uczulający.

Polecamy: Alergia u dzieci – pokarmowa, wziewna, kontaktowa. Jakie daje objawy?

Objawy atopii

Charakterystycznym dla atopii objawem jest świąd. Występuje niemal we wszystkich rodzajach alergii z wyjątkiem astmy oskrzelowej. Lokalizacja swędzących miejsc jest zależna od rodzaju alergenu i reakcji organizmu.

Przy atopowym zapaleniu skóry uporczywy świąd nie jest jedynym symptomem. Choroba predysponuje do powstania zmian skórnych pojawiających się w nietypowych lokalizacjach, np. na klatce piersiowej, w zgięciach łokci i kolan, na czole i szyi, a nawet na powiekach. Skóra jest szorstka i sucha. Zapalenie spojówek na tle alergicznym z kolei powoduje problemy ze wzrokiem. Oczy łzawią i swędzą, a w workach spojówkowych zalega śluzowa wydzielina. Inne symptomy towarzyszą nieżytowi nosa. Alergik męczy się z katarem i ciągłym kichaniem.

Jedną z groźniejszych chorób spowodowanych atopią jest astma oskrzelowa. Chory może mieć duszności, które nasilają się w trakcie wysiłku i uporczywy kaszel. Boryka się z nawracającymi stanami zapalnymi górnych dróg oddechowych. Ataki astmy stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia. Człowiek, który nie ma leków, może się udusić.

Leczenie atopii

Mnogość czynników, które mogą sprzyjać atopii, nie ułatwia diagnostyki. Do rozpoznania potrzeba szeregu badań laboratoryjnych i nie tylko. Kluczowym elementem są testy alergiczne i oznaczenie miana przeciwciał IgE oraz szczegółowy wywiad rodzinny. Leczenie wdraża się w momencie uzyskania wyników.

Atopię można leczyć lekami przeciwhistaminowymi, sterydami donosowymi oraz wziewnymi lub glikokortykosteroidami, które hamują stan zapalny. Terapia musi być dostosowana do potrzeb i wieku pacjenta. Przy atopii u dzieci skuteczne może być odczulanie. Ochroną dla niemowląt jest karmienie piersią. Duże znaczenie, zwłaszcza przy atopowej skórze, mają preparaty pielęgnacyjne niezawierające barwników i środków zapachowych, które tworzą barierę ochronną na powierzchni naskórka, co zapobiega utracie wilgoci.

Najwłaściwszym rozwiązaniem jest unikanie kontaktu z alergenem, ale w praktyce rzadko jest to możliwe.

Zobaczcie także, kiedy można poddać się odczulaniu: