Astygmatyzm, nazywany także niezbornością, jest wadą referencyjną, polegającą na zniekształceniu soczewki lub rogówki oka. Przez niewłaściwy kształt tych części narządu wzroku, oko nie jest w stanie prawidłowo skupiać promieni świetlnych, w efekcie czego widziany obraz jest nieostry.

Na czym polega astygmatyzm?

Astygmatyzm to jedna z najpowszechniejszych wad wzroku, polegająca na nierównomiernym odbijaniu promieni świetlnych przez płaszczkę oka. W efekcie czego układ optyczny nie jest w stanie uzyskać ostrości widzianego obrazu. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest nieprawidłowa budowa rogówki lub siatkówki oka. Znacznie częściej podłożem niezborności narządu wzroku jest zniekształcenie rogówki narządu wzroku, aniżeli siatkówki. Ze względu na ułożenie osi układu optycznego, można wyróżnić astygmatyzm regularny o ich prostopadłym układzie, oraz nieregularny o zróżnicowanym stopniu załamywania światła w różnych częściach oka. Do niezborności regularnej można zaliczyć:

• astygmatyzm regularny, polegający na identycznym układzie osi optycznych w obu oczach,
  
• astygmatyzm niezłożony, przejawiający się dodatkową nadwzrocznością lub krótkowzrocznością,
  
• astygmatyzm mieszany, wynikający z tego, że jedna z osi układu optycznego cechuje się nadwzrocznością, a druga krótkowzrocznością,
  
• astygmatyzm prosty, polegający na silnym załamywaniu się osi pionowej układu optycznego, aniżeli poziomej.
  

Objawy astygmatyzmu

W zależności od stopnia zniekształcenia rogówki (opcjonalnie siatkówki) oka astygmatyzm może dawać objawy o różnym stopniu intensywności. Najbardziej charakterystycznym symptomem tej referencyjnej wady wzroku jest niemożność uzyskania ostrego obrazu – zarówno z bliży, jak i z dali. Wśród innych objawów astygmatyzmu można wymienić:

• intensywne bóle głowy w okolicach płata czołowego,
  
• częste pocieranie oczu,
  
• mrużenie oczu w celu uzyskania ostrości widzianego obrazu,
  
• postrzeganie linii prostych, jako krzywych,
  
• częste przekrzywianie głowy,
  
• zwiększeniem częstotliwości mrugania.
  

Korekta astygmatyzmu przez okulary korekcyjne i szkła kontaktowe

Po zaobserwowaniu u siebie lub swojego dziecka objawów astygmatyzmu należy udać się do okulisty, który wykona szereg badań, niezbędnych do diagnozy tej wady wzroku. W rozpoznaniu niezborności najczęściej wykorzystuje się keratoskop, który jest przyrządem okulistycznym, umożliwiającym obserwację kształtu, odbijanego przez rogówkę, światła. W diagnozie astygmatyzmu, w celu określenia stopnia oraz osi astygmatyzmu oka wykorzystuje się oftalometr Jawala. Niekiedy również pacjentowi zleca się badanie wideokeratografii komputerowej, które jest najdokładniejszą ze wszystkich wymienionych wyżej metod rozpoznawania astygmatyzmu.

Dobór metody korekcji wzroku uzależniony jest od stopnia zniekształcenia rogówki oraz preferencji pacjenta. Warto przy tym zaznaczyć, że w przypadku tzw. astygmatyzmu fizjologicznego, który występuje do 0,5 dioptrii nie stosuje się żadnych metod korekcji wzroku. Z kolei przy niewielkim stopniu tej wady wzroku (do 1,0 dioptrii) pacjentowi zaleca się noszenie okularów w przypadku konieczności wytężania wzroku, w szczególności przy pracy na komputerze, czytaniu książek i jeździe samochodem.

Natomiast, jeśli astygmatyzm przekracza 1,0 dioptrii, zaleca się noszenie okularów korekcyjnych lub soczewek kontaktowych na co dzień. Do korekcji tej wady wzroku często wykorzystuje się szkła cylindryczne.

Jak przebiega zabieg laserowej korekcji wzroku? Odpowiedź na filmie:

Jak leczyć astygmatyzm – leczenie operacyjne i laserowe

W trwałym usuwaniu astygmatyzmu stosuje się metody leczenia operacyjnego i laserowego. Takie postępowanie jest wskazane przy niezborności powyżej 5,0 dioptrii. Jedną z popularniejszych operacji okulistycznych, wykonywanych przy leczeniu astygmatyzmu, jest keratotomia promienista. Metodę tę stosuje się u osób powyżej 18. roku życia. Polega ona na wykonaniu krótkich cięć na powierzchni rogówki, w celu spłaszczenia części odpowiadającej za odbijanie promieni świetnych. Coraz częściej operacyjne leczenie astygmatyzmu zamienia się na laserową metodę usuwania tej wady wzroku. Zwykle stosuje się:

Refrakcyjną operację laserową oczu LASIK (od ang. Laser-Assisted in situ Keratomileusis). Przeciwwskazaniami do jej wykonania są: jaskra, zaćma, cukrzyca, ciąża i palenie papierosów. Cena tego typu operacji waha się od 1800 do 3000 zł.

Keratotomię fotoreakcyjną, polegającą na ukształtowaniu rogówki oka. Jej koszt jest wyższy od LASIK, bowiem zaczyna się od 5000 zł. Przeciwwskazaniem do tego typu operacji są, m.in. choroby narządu wzroku.