Alergia to nieprawidłowa i wygórowana odpowiedź układu odpornościowego na związki, które znajdują się w otoczeniu, niewywołujące u osób zdrowych żadnych objawów. Jedną z najbardziej rozpowszechnionych jest alergia na kurz. Jest to rodzaj alergii wziewnej, której objawy w znacznym stopniu utrudniają codzienne funkcjonowanie osoby uczulonej. Bardzo często występuje w połączeniu z innymi alergiami. Jej leczenie opiera się na farmakoterapii, odczulaniu i ograniczeniu ekspozycji na czynnik uczulający.

Czym jest alergia na kurz?

Alergia na kurz domowy to często stosowane sformułowanie, mimo że kurz nie jest alergenem, a złożoną mieszaniną substancji uczulających, wśród których największe znaczenie uczulające przypisuje się roztoczom takim jak Dermatophagoides farinae i Euroglyphus maynei, a przede wszystkim Dermatophagoides pteronyssinus, czyli skórożarłoczek skryty. Roztocze kurzu domowego to drobne, niewidoczne ludzkim okiem pajęczaki, które najczęściej bytują w pościelach, dywanach i materacach. Rozprzestrzeniają się z prądami powietrza podczas słania łóżek i manipulacji z pościelą. Przenoszone są też na odzieży, skórze i we włosach. Źródłem alergenów są głównie drobiny ich kału.

W 1964 roku wykazano zależność między nadwrażliwością na kurz a obecnymi w nim roztoczami. Alergia na roztocze kurzu domowego uważana jest za jedną z najczęstszych w Polsce. Jej objawy występują przez cały rok, a ich największe nasilenie obserwuje się w okresie jesienno-zimowym. Jest to czas ogrzewania mieszkań, co sprawia, że powietrze staje się suche, przez co kurz łatwiej unosi się w powietrzu i szybciej trafia do organizmu. Ponadto błona śluzowa układu oddechowego w mniejszym stopniu chroni przed wnikaniem kurzu, ponieważ jest także bardziej wysuszona.

Co nas uczula najczęściej? Dowiecie się tego z filmu:

Jakie są objawy alergii na kurz?

Objawy alergii na kurz to przede wszystkim: kaszel, duszności, wodnisty i obfity katar, kichanie, zatkany nos, utrudnione oddychanie, świąd nosa i pogorszenie węchu. W największym stopniu dokuczają rano i podczas wykonywania domowych porządków. Oprócz dolegliwości ze strony układu oddechowego alergia na kurz daje również objawy skórne, takie jak swędzenie, zaczerwienienie i pokrzywka. Pojawić się może także łzawienie oczu, uczucie swędzenia kącików oczu, senność, zmęczenie, częste bóle głowy i zaburzenia koncentracji uwagi.

Na czym polega diagnostyka alergii na kurz?

Rozpoznania alergii na kurz dokonuje się w poradni alergologicznej. W tym celu przeprowadza się:

• testy skórne – dodatni wynik potwierdza występowanie alergii,
  
• badania krwi i obecność swoistych przeciwciał IgE,
  
• test prowokacyjny – dodatni wynik potwierdza występowanie alergii.
  

Alergia na kurz – jak leczyć?

Na rynku farmaceutycznym dostępnych jest bez recepty wiele środków łagodzących objawy alergii, ale nie powinno się ich zażywać bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem. Leczenie alergii na kurz powinno zostać ustalone przez specjalistę. Najczęściej zastosowanie znajdują środki w postaci kropli podawanych do worka spojówkowego lub nosa. Doustne leki na alergię na kurz to preparaty przeciwhistaminowe przeważnie II generacji, typu bilastyna, która znosi biologiczne działanie histaminy. Niekiedy ogólnie podaje się glikokortykosteroidy, które znajdują zastosowanie zwłaszcza w ciężko przebiegających chorobach alergicznych.

W alergii na kurz stosuje się leczenie w formie odczulania. Jest to alergenowa immunoterapia swoista, która polega na podskórnym, doustnym lub podjęzykowym podawaniu dawek alergenu w celu wywołania tolerancji na czynnik uczulający. Trwa od 3 do 5 lat i prowadzi do zmniejszenia nasilenia objawów choroby, a w wielu przypadkach do całkowitego ich ustąpienia.

Na czym polega odczulanie? Kto może skorzystać z leczenia? Odpowiedź na filmie:

Domowe sposoby łagodzenia objawów alergii na kurz

W łagodzeniu objawów alergii na kurz sprawdzają się też domowe sposoby. Wskazane jest częste pranie pościeli, koców, poduszek czy pluszowych zabawek w temperaturze około 55°C i specjalnym hipoalergicznym proszku. Na rynku dostępne są także pralki dla alergików. Warto poddawać pościel i pluszowe zabawki okresowemu działaniu bardzo niskich temperatur, np. przez wynoszenie ich na dwór w zimie. Żeby zmniejszyć liczbę roztoczy w domu, trzeba zrezygnować z dywanów, narzut, zasłon i firanek. Warto też ograniczyć liczbę bibelotów i książek, które są zbieraczami kurzu. Pomocne okazuje się stosowanie tzw. pościeli i pokrowców barierowych, które wykonane są z tkanin syntetycznych, przez co nie przepuszczają roztoczy.

Popularne jest używanie akarycydów, czyli środków roztoczobójczych, które dostępne są w postaci aerozolu, żelu, proszku lub płynu. Należy zapewnić odpowiednią temperaturę i wilgotność powietrza w mieszkaniu. Temperatura powinna wynosić 20–22°C, a wilgotność do 50%. Ponadto warto codziennie wietrzyć mieszkanie.

W sprzedaży pojawiły się specjalne odkurzacze dla chorych na alergię na kurz. Najbardziej efektywne są te wyposażone w system filtrów HEPA (ang. high efficiency particulate air filtration system), który zatrzymuje wszelkie drobiny zawarte w kurzu, nawet o średnicy mniejszej niż 10 μm. Sprawia, że alergeny nie są rozpylane, a z odkurzacza wydostaje się czyste powietrze. Mniej korzystne jest stosowanie odkurzaczy z filtrem wodnym lub rozpylających parę wodną. Usuwają roztocze i ich odchody, ale zwiększają wilgotność powietrza wewnątrz pomieszczenia, co sprzyja ich rozwojowi.

Bibliografia:

1. Majkowska-Wojciechowska B., Alergia na roztocze. Alergologia w praktyce. Tom V, Łódź, Mediton, 2005.

2. Samoliński B., Alergia na roztocze kurzu domowego, „Alergia”, 2007, 4, s. 21-27.

3. Białkowska M., Solarz K., Ochrona przed alergenami roztoczy kurzu domowego, „Farmaceutyczny Przegląd Naukowy”, 2008, 7-8, s. 12-21.

4. Krajewska-Siuda I., Słowiński J., Kasznia-Kocot J., Metody profilaktyczne stosowane w celu eliminacji alergenów roztoczy kurzu domowego, „Annales Academiae Medicae Silesiensis”, 2009, 63(5), s. 80-85.