Afty u dzieci należą do jednej z najczęściej występujących chorób błony śluzowej jamy ustnej. Zwykle przybierają postać czerwonej plamy lub plamki, niekiedy grudki czy pęcherzyka. Ich pojawienie się poprzedza zazwyczaj uczucie mrowienia i pieczenia, odczuwane na 24–48 godziny wcześniej.
Afty u dzieci mogą przybierać trzy postaci:
- małych aft Mikulicza (stanowią 80% przypadków, objawiają się bardzo bolesną nadżerką nieprzekraczającą 10 mm; ustępującą bez pozostawienia blizny po 7–14 dniach);
- dużych aft Suttona (bolesne owrzodzenie o wielkości 10–20 mm, mogą im towarzyszyć objawy ogólne, takie jak stany podgorączkowe, problemy z mówieniem i połykaniem; pozostawiają blizny);
- aft opryszczkopodobnych (wykwity są bardzo liczne i drobne, występują zwykle na dziąsłach i podniebieniu twardym; goją się do 21 dni bez pozostawiania blizn).
Afty u dzieci – domowe sposoby
Afty u dzieci są zjawiskiem dość częstym, mogą pojawiać się już u niemowląt rozpoczynających ząbkowanie. U starszych dzieci często są konsekwencją zakażeń, nieprzestrzegania zasad higieny, osłabienia organizmu czy podrażnień spowodowanych niewłaściwym szczotkowaniem zębów, przegryzaniem warg lub wewnętrznych powierzchni policzków.
Zobacz także: Domowe sposoby na afty w jamie ustnej. Leczenie dolegliwości u dzieci i dorosłych
Afty u dzieci nie są zwykle schorzeniem niebezpiecznym, powodują jednak zwykle duży ból i dyskomfort, trudny do zniesienia zwłaszcza dla niemowląt, które stają się wówczas płaczliwe i marudne, odmawiają też jedzenia – warto jednak zaznaczyć, że są to objawy niecharakterystyczne (u niemowląt niecharakterystyczne objawy mogą świadczyć również o poważnych schorzeniach).
Istnieje sporo sposobów naturalnych na afty u dzieci. Za jeden z najskuteczniejszych uchodzi przykładanie na kilka minut do nadżerki czy owrzodzenia świeżo zaparzonej i przestudzonej torebki z czarną herbatą. Zawarta w niej tanina działa ściągająco, wysuszająco i przeciwbólowo.
Innym sposobem naturalnym na afty u dzieci jest płukanie jamy ustnej roztworem wody różanej, który sporządza się z gotowanych na wolnym ogniu płatków róż. Dobre efekty mogą też przynieść inne płukanki, np. z szałwii albo rumianku. Zalecany jest również roztwór soli (pół łyżeczki soli rozpuszcza się w szklance ciepłej wody) – należy jednak uważać, ponieważ sól może działać drażniąco. Do przemywania owrzodzeń i nadżerek stosuje się roztwór wody utlenionej (1 część wody utlenionej na 4 części wody).
Leczenie aft u dzieci
Afty u dzieci zazwyczaj ustępują samoistnie w ciągu 2 tygodni, gojąc się bez pozostawienia blizn. Jeśli jednak pojawiają się często lub powodują uciążliwe dolegliwości, warto odwiedzić lekarza. Zmiany łatwo rozpoznać na podstawie badania fizykalnego, choć niekiedy potrzebne okazuje się przeprowadzenie badań, które pozwolą sprawdzić, czy afty nie są wywołane chorobami ogólnoustrojowymi, np. cukrzycą lub schorzeniami zapalnymi jelit, obecnością pasożytów w przewodzie pokarmowym albo nietolerancją glutenu (celiakia).
Leczenie aft u dzieci ogranicza się zwykle do eliminacji czynników ryzyka i miejscowego stosowania preparatów przeciwzapalnych, przeciwbólowych lub przyspieszających gojenie. Tego typu produkty dostępne są w postaci żeli, past, płukanek czy roztworów do pędzlowania jamy ustnej.
Gdy afty u dzieci mają postać ciężką, z bolesnymi nadżerkami lub owrzodzeniami, częściowo gojącymi się, a częściowo pojawiającymi w innych miejscach, oprócz leczenia miejscowego stosuje się także kurację ogólnoustrojową, opartą na preparatach sterydowych, immunosupresyjnych i immunostymulujących, a niekiedy również suplementację witamin A, C, D, PP, kwasu foliowego czy żelaza.
Zobacz także: Afty na języku – przyczyny, leczenie, zapobieganie owrzodzeniu
W leczeniu ciężkich postaci nawracających aft u dzieci ważną rolę odgrywa laseroterapia. Wykorzystuje się głównie lasery biostymulacyjne półprzewodnikowe o mocy maksymalnej 50 miliwatów (mW) oraz długości fali 630–980 nanometrów (nm), wykazujące działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwobrzękowe oraz regeneracyjne.
Afty u dzieci – przyczyny
Przyczyn aft u dzieci jest wiele. Duże znaczenie mają czynniki genetyczne. Ryzyko wystąpienia choroby u dziecka wzrasta do 90%, gdy oboje rodziców zmaga się z aftami nawracającymi, podczas gdy u potomstwa zdrowych rodziców wynosi ono około 20%.
Większe ryzyko wystąpienia aft istnieje u osób z obniżoną odpornością, zmęczonych, osłabionych, zestresowanych i niewłaściwie się odżywiających (gdy ich dieta jest bogata w sól oraz środki konserwujące). Nadżerki i owrzodzenia mogą mieć też przyczyny fizyczne, związane ze zbyt energicznym używaniem szczoteczki do zębów czy nawykiem przygryzania warg. Niekiedy świadczą również o niedoborze pewnych składników odżywczych, zwłaszcza cynku, selenu, miedzi oraz witamin z grupy B.
Bibliografia:
1. http://www.nstomatologia.pl/wp-content/uploads/2015/01/ns_2014_142-146.pdf,
2. http://www.dentalforum.ump.edu.pl/uploads/2015/1/83_1_43_2015.pdf.