Zakażenie układu moczowego (ZUM) częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn. Zazwyczaj powstaje w wyniku obecności kamieni lub złogów w drogach moczowych. Czasami daje uczucie niepełnego oddania uryny.

Zakażenie układu moczowego – rodzaje

Najprostszy podział zakażeń układu moczowego to taki, w którym wyróżnia się zakażenia:

• niepowikłane – powodują je drobnoustroje typowe dla ZUM (Escherichia coli),
  
• powikłane – powodują je drobnoustroje inne niż typowe dla ZUM.
  

Zakażenie układu moczowego – objawy i przyczyny

Podział ZUM obrazuje też poniekąd przyczyny powstawania zakażeń. Dochodzi do nich wtedy, gdy bakterie dostaną się do części układu moczowego powyżej cewki moczowej – pęcherza, moczowodów i nerek. Jednak przyczyn jest więcej – np. u mężczyzn chorujących z powodu prostaty częściej dochodzi do ZUM.

Należy dodać, że ryzyko zakażeń układu moczowego jest wyższe u ludzi starszych, a także u tych, u których występują zastoje moczu, cukrzyca lub cewnik w pęcherzu moczowym oraz u osób leczonych immunosupresyjnie.

Zakażenie układu moczowego daje objawy, takie jak ostry ból w podbrzuszu bądź w okolicy dolnej części pleców po bokach – takie dolegliwości wskazują na problem z nerkami. Innym objawem towarzyszącym jest gorączka, może pojawić się także brak apetytu oraz mdłości.

Niekiedy ZUM przebiega bezobjawowo – wtedy mamy do czynienia z bakteriomoczem, który stwierdza się dopiero po badaniu moczu i wykryciu w nim bakterii. Osobie chorej nie dolegają wtedy objawy bólowe typowe dla zakażenia. Bakteriomocz na ogół nie podlega specjalistycznemu leczeniu.

Zakażenie układu moczowego u dzieci

Układ moczowy to drugi po oddechowym najczęściej padający ofiarą zakażeń bakteryjnych. ZUM u dzieci przebiega bardzo podobnie jak u dorosłych – pojawiają się bóle, kłucie i pieczenie w okolicy pęcherza, czasami także przy oddawaniu moczu. Zakażenie powodują najczęściej bakterie Gram-ujemne, a przeważnie jest to Escherichia coli, czyli pałeczka okrężnicy. Dostaje się ona do układu moczowego głównie w wyniku nieprawidłowej higieny podczas wypróżnień. W przypadku zakażenia układu moczowego u dzieci może dojść także do odmiedniczkowego zapalenia nerek, zapalenia pęcherza moczowego lub cewki moczowej – wtedy mocz jest podbarwiony krwią.

Jak leczyć zapalenie pęcherza moczowego? Dowiesz się tego z filmu:

Zakażenie układu moczowego u kobiet w ciąży

Zakażenie układu moczowego w ciąży stanowi niebezpieczeństwo dla rozwijającego się płodu. Bezobjawowy bakteriomocz występuje on u 5–10% zdrowych ciężarnych kobiet. Bakterie w układzie moczowym mogą spowodować przedwczesny poród i zmniejszoną masę ciała dziecka. Bakteriomocz u przyszłych matek wymaga leczenia, ponieważ w II i III trymestrze może doprowadzić do zakażenia górnych dróg moczowych, a w związku z tym do odmiedniczkowego zapalenia nerek.

Zakażenie układu moczowego – leczenie

Kiedy pęcherz boli podczas oddawania moczu, a bóle są kłujące i rwące, niezbędne jest podjęcie natychmiastowego leczenia, ponieważ takie objawy najczęściej świadczą o zakażeniu. Podstawą skutecznego leczenia tego schorzenia są badania moczu, stanowiące punkt wyjścia do postawienia konkretnej diagnozy. Wyróżnia się:

• badanie ogólne moczu – pobrany mocz badany jest pod kątem barwy, przejrzystości, zawartości białek, odczynu pH, ciężaru właściwego i urobilinogenu; mogą występować w nim osady z nabłonków, jednak leukocyty, glukoza, fosforany czy białko nie są pożądane, a ich obecność wymaga leczenia; obecność glukozy w moczu najczęściej świadczy o cukrzycy;
  
• posiew moczu – jest to badanie typowo bakteriologiczne, które pozwala stwierdzić ewentualną obecność bakterii w moczu, aby urolog mógł dobrać odpowiednie antybiotyki, na które nie są odporne konkretne drobnoustroje.
  

Mocz przeznaczony do badania powinien zostać oddany do specjalnego jałowego pojemnika dostępnego w aptece. Przy jego zakupie należy zaznaczyć, jaki rodzaj testu będzie wykonywany, ponieważ inny pojemnik służy do posiewu, a inny do badania ogólnego. Pobranie moczu powinno nastąpić rano, niezwłocznie po podmyciu okolic intymnych wodą z mydłem i osuszeniu ręcznikiem papierowym. Urynę należy pobrać z tzw. środkowego strumienia, czyli kilka chwil od rozpoczęcia procesu mikcji, ponieważ pierwsze krople mogą zawierać bakterie ze skóry. Pobrany mocz należy oddać do laboratorium możliwie jak najszybciej, do dwóch godzin od pobrania – jeżeli tak szybki transport nie jest możliwy, pojemnik należy przechowywać w lodówce.