Wyrostek robaczkowy często daje o sobie znać w postaci ostrego zapalenia. W ciągu całego ludzkiego życia ryzyko zachorowania wynosi ok. 7%, a zachorowalność – 86 na 100 tys. na rok. Stan zapalny występuje częściej u mężczyzn niż kobiet i ryzyko zachorowania wzrasta wraz z wiekiem (źródło). Podczas ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego do poważnych stanów chorobowych dochodzi zazwyczaj w ciągu 24–36 godzin od wystąpienia objawów, dlatego ważne jest, aby prawidłowo je rozpoznać i jak najszybciej podjąć leczenie.

Czym jest wyrostek robaczkowy?

Wyrostek robaczkowy to niewielki narząd, będący ślepym zakończeniem jelita grubego. Wyrasta z jego początkowej części, zwanej kątnicą, na ok. 3 cm od zastawki krętniczo-kątniczej. Ma od 8 do 13 cm długości, do tej pory nie określono jasno funkcji, jakie pełni w organizmie. Najczęściej przypuszcza się, że wyrostek robaczkowy jest niczym filtr bakterii jelita grubego. Swoją nazwę zawdzięcza wyglądowi – doczepiony do końcówki jelita przypomina „robaka”. Warto podkreślić, że jego położenie jest zmienne, co oznacza, że każdy człowiek może mieć wyrostek w trochę innym miejscu w jamie brzusznej. To usprawiedliwia także, dlaczego tak trudna nierzadko okazuje się diagnoza zapalenia wyrostka robaczkowego, które w konsekwencji prowadzi do groźnych stanów chorobowych.

Wyrostek robaczkowy – objawy u dorosłych i dzieci

Zapalenie wyrostka robaczkowego ma charakterystyczne objawy. Zalicza się do nich:

• kolkowy ból wyrostka – bolesność brzucha w okolicy pępka, która przemieszcza się w okolice prawego dołu biodrowego, dokładnie w punkcie McBurneya,
• nudności i wymioty,
• brak apetytu, wręcz wstręt do jedzenia,
• wzdęcia,
• zaparcia,
• parcie na pęcherz moczowy,
• przyspieszone tętno,
• narastająca gorączka,
• nieprzyjemny zapach z ust,
• obłożenie języka,
• zaburzenia wypróżniania.

Powyższe objawy mogą występować zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Jeśli ból z czasem nasila się, narasta podczas kaszlu, jest skurczliwy (czyli po rozkurczeniu daje ulgę), to najprawdopodobniej jest to zapalenie wyrostka robaczkowego, które natychmiast należy skonsultować z lekarzem.

Dlaczego wyrostek robaczkowy boli? Przyczyny

Wyrostek robaczkowy ulega zapaleniu w wyniku kilku przyczyn. Najczęściej problem ten pojawia się wskutek infekcji wywołanej obecnością bakterii, wirusów lub pasożytów. Do zapalenia wyrostka robaczkowego dochodzi także w wyniku zamknięcia jego światła, np. kamieniem kałowym lub ciałem obcym. Ostry stan zapalny może także wywołać ucisk wyrostka bądź jego zgięcie. Ponadto odpowiadają za niego także powiększone węzły chłonne i występujące dosyć rzadko guzy nowotworowe. Zapalenie wyrostka robaczkowego u dzieci może być spowodowane także przerostem tkanki chłonnej.

Co zrobić, jak boli wyrostek robaczkowy? Operacja

Należy podkreślić, że objawy wskazujące na zapalenie wyrostka są wymuszają natychmiastową konsultację lekarską i najprawdopodobniej także interwencję chirurgiczną. Bez tego może dojść do zgorzeli wyrostka i przedziurawienia jego ściany. Ponadto może to doprowadzić do powstania ropnia bądź zapalenia otrzewnej. Do poważnych stanów chorobowych dochodzi zwykle w ciągu 24–36 godzin od wystąpienia objawów. U dzieci proces ten może być przyśpieszony, dlatego niezwykle ważna jest szybka reakcja rodziców.

Leczenie wyrostka robaczkowego polega na przeprowadzeniu operacji, która w terminologii specjalistycznej nazywana jest appendektomią. Aby wykonać zabieg, konieczna jest hospitalizacja osoby, u której zdiagnozowano zapalenie. Najczęściej wykonywana jest operacja metodą laparoskopową. Podczas zabiegu chirurg wykonuje 3 nacięcia w powłokach brzusznych – umożliwia to wprowadzenie narzędzi laparoskopowych. Jeden z otworów umożliwia wprowadzenie kamery, która transmituje na monitorze obraz na żywo. Dwie pozostałe umożliwiają wycięcie wyrostka. Operacja laparoskopowa pozwala na szybszą rekonwalescencję i powrót do pełnej aktywności życiowej. Oprócz interwencji chirurgicznej stosuje się także farmakologię – jednak jest to leczenie tylko w przypadku np. nacieku okołowyrostkowego. W takiej sytuacji stosuje się antybiotyk bądź drenaż przezskórny pod kontrolą ultrasonograficzną (USG). Wycięcie wyrostka robaczkowego w takich przypadkach wykonywane jest dopiero po ustąpieniu nacieku (nierzadko po kilku miesiącach). Rekonwalescencja po zabiegu, niezależnie od zastosowanej metody operacyjnej, trwa 2–3 tygodnie.