Wymaz z nosa jest badaniem przeprowadzanym w celu rozpoznania rodzaju patogenu chorobotwórczego, który wywołuje infekcję górnych dróg oddechowych. Jego wykonanie umożliwia dobranie właściwego leku i skuteczną walkę z chorobą.

Wymaz z nosa – czym jest? Diagnostyka

Wymaz z nosa jest badaniem mikrobiologicznym, które wykonuje się w celu zdiagnozowania przyczyny nawracających i przewlekających się infekcji górnych dróg oddechowych. Pozwala ono określić rodzaj drobnoustrojów chorobotwórczych, które zasiedlają jamę nosową i odpowiadają za rozwój choroby. Wskazaniem do wykonania wymazu z nosa jest uporczywa i nieustępująca pod wpływem antybiotykoterapii infekcja, której towarzyszy katar. Badanie to zaleca się również wykonać, aby stwierdzić czy dana osoba jest nosicielem określonego patogenu. Wymaz z nosa pozwala na rozpoznanie w jamie nosowej takich drobnoustrojów jak: Staphylococcus aureus (gronkowiec złocisty), Streptococcus pneumoniae (zapalenie płuc), Moraxella catarrhalis (zapalenie błony śluzowej nosa i zatok), Haemophilus influenzae (zakażenia górnych dróg oddechowych).

Wymaz z nosa u dzieci przeprowadza się znacznie częściej niż u osób dorosłych. Dzieci ze względu na słabszą odporność organizmu są bardziej narażone na infekcje górnych dróg oddechowych. Za zachorowania w wielu przypadkach odpowiada gronkowiec złocisty. Objawami zakażenia są m.in.: uczucie ciągłego zmęczenia, przewlekły katar, ból gardła, zmiany skórne, np. ropień.

Wymaz z nosa – przygotowanie i przebieg badania

Pobranie wymazu z nosa nie wymaga od pacjenta specjalnego przygotowania. Badanie najlepiej jest wykonać w jak najwcześniejszym stadium infekcji. Wymaz może zostać pobrany po 3-5 dniach od odstawienia przyjmowanych antybiotyków. Na około 2 godziny przez przeprowadzeniem badania nie należy stosować żadnych środków przeciwbakteryjnych, aerozoli oraz kropli do nosa. W przeciwnym przypadku może dojść do zafałszowania wyniku badania. Wymaz pobierany jest przez lekarza lub pielęgniarkę. Osoba badana lekko odchyla głowę. Do jednego z nozdrzy wprowadzana jest wymazówka (specjalny patyczek zakończony wacikiem), za pomocą której pobiera się materiał do badania.

Jak działa układ oddechowy? Dowiesz się tego z naszego filmu 

Czynność powtarza się w celu pobrania wymazu z drugiego nozdrza. Patyczki umieszczane są w sterylnym pojemniku ze specjalnym podłożem, które umożliwia wzrost bakterii. Badanie trwa bardzo krótko – jedynie kilka sekund. Jest bezbolesne, ale najczęściej określane jako nieprzyjemne. W niektórych przypadkach konieczne jest pobranie wymazu z nosa pod kontrolą endoskopu. Taki rodzaj badania pozwala na uzyskanie dokładniejszego i wiarygodniejszego wyniku. Może być ono przeprowadzone przez lekarzy – otolaryngologów.

Przy pobieraniu wymazu z nosa tą metodą stosuje się znieczulenie miejscowe. Materiał pobierany jest z okolicy ujścia zatok przynosowych. Badanie to jest wskazane w przypadku zapalenia zatok przynosowych, które nie poddaje się standardowemu leczeniu.

Wymaz z nosa – wyniki

Ujemne wyniki wymazu z nosa pozwalają lekarzowi wykluczyć bakteryjne podłoże infekcji górnych dróg oddechowych. Wówczas możliwą przyczyną choroby jest zakażenie wirusowe wywołane np. przez wirusy grypy, paragrypy, rynowirusy lub adenowirusy. Wynik dodatni wymazu z nosa pozwala stwierdzić obecność w jamie nosowej poszukiwanej bakterii odpowiedzialnej za infekcję. W takim przypadku leczenie polega na zastosowaniu antybiotykoterapii ukierunkowanej na konkretny, zdiagnozowany mikroorganizm chorobotwórczy. Otrzymanie dodatniego wyniku przy braku objawów infekcji górnych dróg oddechowych wskazuje na bezobjawowe nosicielstwo patogenu – wówczas nie wprowadza się leczenia antybiotykiem. Przy niewłaściwej metodzie pobrania wymazu z nosa lub przy niezastosowaniu się pacjenta do zaleceń lekarskich wynik badania może być fałszywie ujemny – niewskazujący na obecność w jamie nosowej patogenów mimo, że są one tam obecne. Zafałszowany wynik wymazu z nosa można otrzymać również w następstwie skażenia pobranego materiału obcymi drobnoustrojami, które nie pochodzą od osoby badanej.

Wymaz z nosa – eozynofilia, czyli badanie cytologiczne

Badanie cytologiczne wymazu z nosa wykorzystywane jest w diagnostyce alergicznego nieżytu nosa (potocznie nazywanego katarem). W trakcie badania ocenia się m.in. obecność w wydzielinie eozynofilii, czyli komórek kwasochłonnych pojawiających się w jamie nosowej przy przewlekłym katarze. Dodatni wynik badania cytologicznego świadczy o odczynie atopowym i jest charakterystyczny dla alergicznych nieżytów nosa. Wykonanie takiej formy badania pozwala na różnicowanie kataru alergicznego i niealergicznego, czyli o innym podłożu (np. bakteryjnym).

Jak skutecznie leczyć katar? Dowiesz się tego z naszego filmu