Wiotkość stawów u dzieci jest powszechnie obserwowana ze względu na niewykształconą do końca tkankę łączną i elastyczne struktury układu ruchu. W przypadku zakresów ruchu przekraczających fizjologiczne możliwości torebek stawowych jest to jednak stan patologiczny. Wiotkie stawy obejmują zwykle wiele stawów jednocześnie (jest to tzw. uogólniona wiotkość stawów). Wiotkość wielostawowa to choroba genetyczna występująca głównie w linii żeńskiej.

Na czym polega wiotkość stawów?

Wiotkość stawowa, określana również jako hipermobilność stawów bądź nadmierna ruchomość stawowa, to stan charakteryzujący się zwiększeniem zakresu ruchomości w stawach ponad przyjęte normy. Schorzenie nie jest traktowane jako oddzielna jednostka chorobowa. Zaburzenia struktur tkanki łącznej towarzyszą wielu chorobom genetycznym, np. zespołowi Downa oraz łagodnemu zespołowi hipermobilności stawów (BHJS – benign hypermobility joint syndrome) z dodatkowymi symptomami ze strony układu mięśniowego. Wiotkość stawów u dorosłych i dzieci zwiększa ryzyko powstania kontuzji sportowych ze skręcenia i przeciążenia oraz obciążenia przewlekłymi dolegliwościami bólowymi stawów. Wiotkie stawy można leczyć za pomocą np. ćwiczeń ruchowych wzmacniających. Regeneracja i usztywnianie stawów wymaga farmakoterapii, jednak nie prowadzi się typowo przyczynowego leczenia ze względu na podłoże genetyczne schorzenia.

Polecamy: Strzelające stawy – czy zawsze mają groźne przyczyny?

Jak zbudowany jest układ kostny? Dowiesz się tego z filmu: 

Wiotkość stawów – przyczyny

Wiotkość stawów to nie choroba genetyczna, a dysfunkcja wskazująca na zaburzenia proporcji w budowie tkanki łącznej składnika budulcowego kości, chrząstek stawowych, ścięgien, więzadeł i krążków międzykręgowych, choć dziedziczona jest w sposób autosomalny recesywny, czyli sprzężony z płcią żeńską. Wrodzona wiotkość stawów, określana również jako uogólniona wiotkość stawów bądź wiotkość konstytucjonalna, powstaje w wyniku nieprawidłowości na poziomie komórkowym podczas procesu produkcji kolagenu, którego porcje zawierają mniejsze ilości włókien. Efektem tego jest niewydolna tkanka o słabszej wytrzymałości na rozciąganie.

Wiotkość stawów – objawy

Wiotkie stawy u dziecka i dorosłego objawiają się zwiększoną ruchomością stawów kończyn i kręgosłupa, ale również przewlekłymi bólami stawowymi z obrzękami, bólem grzbietu, nawracającymi zwichnięciami i podwichnięciami stawów, a także nadmierną rozciągliwością skóry. Dolegliwości bólowe zwykle dotyczą stawów kolanowych i skokowych z tendencją do nasilania w trakcie aktywności fizycznej, wieczorem i rano. Ból pleców na ogół spotyka młodzież i osoby dorosłe. Często obserwuje się dyslokacje w stawach rzepkowo-udowych, barkowych, biodrowych, skroniowych, śródręczno-paliczkowych i lędźwiowych kręgosłupa. Wiotkość stawów jest przyczyną kręczu szyi, stóp płaskich, koślawych kolan, pogłębionej lordozy lędźwiowej oraz żylaków i zespołu cieśni kanału nadgarstka.

Polecamy: Jaką dietę należy stosować w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów?

Wiotkość stawów – leczenie

Ze względu na genetyczne podłoże wiotkości stawowej leczenie ma na celu ograniczenie wzmożonej mobilności tkanek, wzmocnienie ich struktur oraz funkcjonalną stabilizację stawów poprzez prawidłową pracę mięśni. Nadmierna wiotkość stawów to przypadłość, która wymaga ciągłej i kompleksowej rehabilitacji ruchowej. Ćwiczenia na wiotkość stawową wykorzystują głównie aktywność wzmacniającą i mobilizującą nadmiernie rozciągnięte ścięgna, więzadła i inne struktury stawowe. Ćwiczenia propriocepcji wiotkich stawów obejmują:

• klasyczne ćwiczenia ruchowe z przyborami, np. taśmami Thera Band, piłkami lekarskimi czy obciążnikami, oraz ćwiczenia równoważne, koordynacyjne i sensoryczne. Ćwiczenia wiotkości wielostawowej powinny rozpoczynać się od zadań statycznych ze stopniowym przejściem do bardziej dynamicznych, zakończonych pełnymi seriami ćwiczeń oporowych w ruchu;
• specjalistyczne metody kinezyterapeutyczne, np. PNF (metoda pracy ruchowej nerwowo-mięśniowego torowania ruchu, oparta na neurofizjologicznych zasadach, wykorzystywana do odzyskiwania utraconych, zaburzonych lub niewykształconych umiejętności ruchowych);
• terapię manualną, mobilizującą wiotkość stawów kręgosłupa.

Leczenie wiotkości stawów u dzieci wzbogacone jest o profilaktykę i usprawnianie wad postawy stóp, kolan i grzbietu. Dla poprawy stabilizacji chodu i osi kończyn poleca się profilowane wkładki ortopedyczne do butów. Warto też zastosować dietę wspomagającą wiotkość stawów, bogatą w witaminy D, C, E oraz odpowiednią ilość wody. Osobom obciążonym otyłością zaleca się redukcję masy ciała, co znacznie odciąży wiotkie stawy.