Wady zgryzu najczęściej dają o sobie znać już w dzieciństwie. Ich korekta na wczesnym etapie pozwala je zupełnie zniwelować lub w znacznej części skorygować. Są często wrodzone i związane z nieprawidłową budową lub ułożeniem szczęk. Niekiedy jednak dziecko może popsuć sobie zgryz przez powtarzanie niektórych nawyków, np. ssania kciuka.
Innymi powodami są uszkodzenia w strukturze łuków zębowych oraz nieprawidłowo dostosowane wypełnienie stomatologiczne (w tym korony czy mosty protetyczne). Wady są wynikiem również źle założonych plomb, np. zbyt płaskie wypełnienie powoduje ścieranie się zębów. Może to wpłynąć na nieprawidłowe działanie stawów żuchwowo-skroniowych.
Wady zgryzu mogą być nabywane w wyniku złych nawyków czy schorzeń (np. powiększonych migdałków). Mogą również wystąpić w wyniku chorób psychicznych czy nieprawidłowej symetrii twarzy (cofnięcie brody lub jej wysunięcie).
Kolejną powszechną przyczyną wad zgryzu u dorosłych są nieodbudowane braki w uzębieniu. Jeżeli nie zostanie wypełniona luka po usuniętym zębie, może dojść do trudnych do wyleczenia zaburzeń w strukturze szczęki.
Wady zgryzu – rodzaje
Wady zgryzu dzielą się na kilka grup. Najczęściej występującą wadą jest tzw. tyłozgryz, w którym dolny łuk zębowy jest cofnięty względem górnego, a zęby przednie nie mają wspólnej powierzchni styku. Przy nasilonym tyłozgryzie może dojść do lekkiej deformacji twarzy. Kolejne z rozróżnianych nieprawidłowości, które są również wadami zgryzu u dorosłych i klasyfikowane są w zależności od ustawienia zębów górnych względem zębów dolnych, to:
- zgryz głęboki – górne zęby przykrywają niemal 2/3 powierzchni zębów dolnych, zachodząc na nie; ten typ zgryzu powoduje nadmierne ścieranie się zębów i może skutkować chorobami przyzębia i dziąseł;
-
przodozgryz – dolny łuk zachodzi na górny, co powoduje widoczne wysunięcie brody i dolnej wargi;
- zgryz krzyżowy – zęby dolne zachodzą na górne niemal na całej długości szczęki lub na jej niektórych odcinkach;
- zgryz otwarty – zęby nie mają wspólnej powierzchni styku; ten typ wady powoduje wiele komplikacji, np. wysokie podniebienie, szparę niedogryzową, niedorozwój szczęki czy obniżone napięcie mięśni (np. warg).
Jakie są rodzaje aparatów ortodontycznych? Dowiesz się tego z naszego filmu
Jeżeli chodzi o zaburzenia zgryzu, wyróżniane są:
- stłoczenia – zbyt duże zęby w stosunku do zębodołów; zęby często nie rosną w poprawnej pozycji, ponieważ w szczęce lub żuchwie nie ma dla nich odpowiednio dużo miejsca;
- zęby odseparowane – widoczne szpary między zębami z powodu zbyt dużej ilości miejsca w szczęce.
Jak leczy się wady zgryzu?
Każda wada zgryzu kwalifikuje się do korekcji za pomocą aparatów ortodontycznych. Leczenie ortodontyczne jest terapią wad zgryzu, która nie wymaga operacji. Ortodonta jednak może zaoferować inne urządzenia w zależności od stanu i przyczyn powstania. W niektórych przypadkach wykorzystywane są zabiegi z zakresu jest chirurgii twarzowo-szczękowej.
Leczenie przede wszystkim zależy od zaawansowania czy wieku chorego. Im szybciej wada zostanie wykryta, tym mniej uciążliwe rozwiązanie będzie użyte. Najkrótszy okres terapii przypada na dzieci w wieku gimnazjalnym i wczesnoszkolnym. W przypadku dorosłych natomiast wykorzystuje się leczenie zespołowe periodontologiczno-chirurgiczne oraz ortodontyczno-chirurgiczne albo wykonuje się kamuflaż ortodontyczny. Zaburzenia zgryzu leczy się również mioterapią – ćwiczeniami mięśni mimicznych oraz narządu przeżuwania.
Jak zakłada się aparat ortodontyczny? Odpowiedź znajdziesz w filmie
W stomatologii estetycznej występują dwa rodzaje aparatów ortodontycznych:
- Stałe – są zakładane na dwa lata, a dalej jest wykorzystywane leczenie podtrzymujące.
- Ruchome – są zakładane na noc albo na kilka godzin; dłuższe noszenie daje lepsze efekty.
Leczenie ortodontyczne może wywoływać powikłania. Wśród nich są próchnica zębów, trudności z żuciem czy mówieniem, dyskomfort w trakcie terapii oraz podrażnienia dziąseł (zapalenie) i jamy ustnej. W profilaktyce najlepszym rozwiązaniem są regularne wizyty w gabinecie stomatologicznym.