Prawdziwa miłość jest bezinteresowną gotowością do ofiarowania drugiemu człowiekowi wszystkiego, co najlepsze. Jednocześnie daje siłę, radość i inspirację temu, kto kocha. Uzależnienie to stan odwrotny – oznacza niemożliwe do zaspokojenia oczekiwania, co rodzi frustrację, smutek czy lęk. Uzależnienie od chorej miłości to uwikłanie w relacje, w których uczucia są wypaczone i nie mogą przynieść szczęścia żadnej ze stron.
Czym jest uzależnienie od miłości?
Toksyczna miłość nie figuruje w klasyfikacjach chorób, ale wpisuje się w kryteria diagnostyczne uzależnień. Jest silną, niepohamowaną potrzebą angażowania się w określoną sytuację uczuciową, pomimo braku oczekiwanych rezultatów, a często – mimo negatywnych konsekwencji. Zachowania, które dotyczą obiektu uczuć, łatwo wymykają się spod kontroli. By zyskać choć namiastkę poczucia spełnienia w takiej miłości, trzeba poświęcać jej coraz więcej energii. Z czasem staje się ona niemal jedyną treścią życia. Na rzecz toksycznej relacji stopniowo rezygnuje się z innych spraw, np. zainteresowań, kontaktów towarzyskich. Ograniczenie kontaktu z ukochaną osobą czy przejściowy stan uczuciowej pustki powoduje objawy abstynencyjne: rozdrażnienie, niepokój, przygnębienie.
Dlaczego pary nie chcą skorzystać z pomocy terapeuty? odpowiedz znajdziesz w filmie:
Formy uzależnienia od miłości
Uzależnienie od miłości może wiązać się z różnymi wzorcami zachowania. Niektórzy ludzie latami trwają w związkach, które przynoszą im więcej cierpienia niż szczęścia, bo nie wyobrażają sobie życia bez danej osoby. Inni dążą do pełnej kontroli nad partnerem (są nadopiekuńczy lub przesadnie wymagający) albo całkowicie podporządkowują mu się. Uzależnieniem może być potrzeba nieustannego uwodzenia, wchodzenia wciąż w nowe, krótkotrwałe związki. Toksyczna miłość to także zatracanie się w fantazjach na temat potencjalnego związku albo obsesyjne rozpamiętywanie tego, który się zakończył. Paradoksalnie uzależnieniem jest również chorobliwe unikanie bliskości – zakochiwanie się w osobach całkowicie niedostępnych, emocjonalna powściągliwość w relacji z partnerem, kończenie jej, gdy zaczyna rodzić się prawdziwe uczucie.
Polecamy: W jaki sposób miłość wpływa na nasze zdrowie?
Przyczyny uzależnienia od miłości
Każdy nałóg jest formą obrony przed bolesnymi, często nie w pełni świadomymi uczuciami, np. lękiem, poczuciem winy czy niskim poczuciem własnej wartości. Głód miłości, który wyraża się w toksycznych relacjach, jest najczęściej skutkiem niezaspokojenia potrzeb emocjonalnych w dzieciństwie. Osoby, które nie doświadczyły wystarczająco dużo uwagi i czułości ze strony rodziców (np. w rodzinach dysfunkcyjnych), na różne sposoby starają się kompensować te braki w dorosłym życiu. Pragną miłości, by zapełnić nią emocjonalną pustkę. Potrzebują drugiego człowieka, by zapewniał poczucie bezpieczeństwa czy podnosił ich poczucie własnej wartości. Tym samym przelewają na partnera odpowiedzialność za swoje dobre samopoczucie i stają się od niego całkowicie zależne. W takiej relacji nie ma miejsca na bezinteresowną miłość. Co więcej, wcale nie dochodzi do zaspokojenia wyżej wymienionych potrzeb, wymaga to bowiem znalezienia oparcia nie w innym człowieku, lecz w samym sobie.
Polecamy: Czym jest prawdziwa miłość? Czy prawdziwa miłość zapewnia udany związek?
Jak wyjść z uzależnienia od miłości?
Uzależnienie od miłości jest szkodliwe w nie mniejszym stopniu niż inne nałogi. Może prowadzić do zaburzeń somatycznych, depresji, a nawet myśli samobójczych. Przede wszystkim uniemożliwia stworzenie harmonijnego, satysfakcjonującego związku. Terapia uzależnienia od miłości opiera się na podobnym schemacie, jak leczenie alkoholizmu, z tą różnicą, że celem nie jest całkowita abstynencja, lecz nauka kochania w sposób zdrowy, konstruktywny dla obu stron relacji.
Osoba uzależniona powinna przede wszystkim zaakceptować fakt, że głód miłości zawładnął jej życiem. Uznanie nałogu kochania jest trudnym zadaniem, ponieważ często oddaje mu się w przeświadczeniu, że działa się z najwyższych pobudek, np. w trosce o dobro drugiej osoby. Symptomem toksyczności relacji jest zwykle powiązane z nią poczucie niespełnienia. Zrozumienie jego przyczyn najłatwiej jest osiągnąć, poddając się psychoterapii.
Mając świadomość uzależnienia od miłości, należy podjąć decyzję o jego odrzuceniu. Nie oznacza to rezygnacji z miłości w ogóle, lecz zaniechanie określonych działań, np. zerwanie toksycznego związku, zaprzestanie kontrolowania, co dzieje się z partnerem pod jego nieobecność w domu. Osobom kochającym nałogowo terapeuta zaleca zazwyczaj sporządzenie listy strat, które powoduje chorobliwa miłość oraz rzeczy, które mogą być pomocne w procesie zdrowienia.
Jednocześnie wskazane jest podjęcie pracy nad rozwojem osobistym. Najczęściej wiąże się to z rozpoznaniem problemów, które doprowadziły do uzależnienia, budowaniem poczucia własnej wartości i kompetencji społecznych (np. z nauką wyrażania uczuć). W procesie tym pomocna bywa terapia grupowa lub przynależność do grup samopomocowych – wsparcie ze strony osób o podobnych problemach, które wykazuje także dużą skuteczność w leczeniu innych uzależnień.