Reakcja alergiczna to odpowiedź układu odpornościowego na kontakt z alergenem. Układ immunologiczny wskutek zetknięcia z alergenem wytwarza m.in. immunoglobuliny IgE oraz limfocyty T. To one sprawiają, że w organizmie wytwarzana jest m.in. histamina – substancja odpowiedzialna za wywołanie stanu zapalnego. Do łagodzenia objawów alergii stosuje się leki przeciwhistaminowe.

Testy alergiczne: u kogo i po co się je wykonuje? Objawy uczulenia

Testy alergiczne wykonuje się wtedy, gdy występują objawy uczulenia, takie jak przewlekły katar, kaszel, kichanie, świąd nosa, skóry lub oczu, łzawienie oczu, ich zaczerwienienie, obrzęk powiek czy podrażnienie i zaczerwienienie skóry, pokrzywka i świszczący oddech lub trudności w oddychaniu. Objawy alergii mogą pojawiać się w konkretnych miesiącach (alergia na pyłki drzew), bezpośrednio po kontakcie z alergenem (w przypadku uczulenia na sierść zwierząt oraz alergii pokarmowych) albo występować całorocznie – jeśli alergenem jest kurz lub pleśń.

Testy na alergie pokarmowe powinny wykonać osoby, u których po spożyciu konkretnych produktów występują ostre dolegliwości ze strony układu pokarmowego i duszność. W przypadku alergii pokarmowych reakcja organizmu jest niemal natychmiastowa. Od alergii pokarmowej należy rozróżnić nietolerancję pokarmową, która objawia się po pewnym czasie od zjedzenia nietolerowanych produktów. Może skutkować zaburzeniami pracy układu pokarmowego, np. zaparciami lub biegunkami, wzdęciami, uczuciem ciężkości, a także bólami głowy, zmianami skórnymi oraz bólami stawów.

Testy na alergie można wykonać w każdym wieku, dobierając najlepszą dla konkretnego przypadku metodę z pośród testów alergicznych skórnych, z krwi oraz płatkowych.

Testy alergiczne skórne u dzieci i u dorosłych

Testy alergiczne skórne wykonuje się na przedramieniu lub na plecach. Najpierw oznacza się numerami miejsca podania alergenów, a następnie aplikuje substancje potencjalnie uczulające i nakłuwa te miejsca – każde jednorazowym lancetem, by wprowadzić alergen do skóry. Po upływie od 15 do 20 minut należy odczytać wynik – alergen powoduje uczulenie, jeśli w miejscu jego aplikacji wystąpi reakcja w postaci bąbla, zaczerwienienia i świądu.

Histamina w testach alergicznych tego typu ma zastosowanie w kontroli dodatniej – w miejscu podania histaminy powinna powstać reakcja skórna. Porównuje się skórę w tym miejscu do fragmentu, na który został zaaplikowany alergen. Jeśli wyglądają tak samo, oznacza to, że podany alergen wywołuje uczulenie. Do kontroli ujemnej stosuje się roztwór soli fizjologicznej, pod wpływem którego skóra w miejscu aplikacji nie zmienia się, tak jak nie zmienia się w przypadku braku uczulenia na niektóre alergeny.

Skórne testy alergiczne u dzieci wykonuje się często nie przy użyciu pojedynczych alergenów, ale paneli tematycznych. Oznacza to, że łączy się alergeny w grupy. Jeśli któraś próbka wywoła uczulenie, wykonuje się dokładniejsze testy z podziałem na poszczególne alergeny w danej grupie.

Rodzajem skórnych testów są testy płatkowe alergiczne. Polegają one na nasączeniu płatka alergenem i przymocowaniu go do skóry. Reakcję organizmu w miejscu kontaktu alergenu ze skórą sprawdza się po 48, a następnie po 72 godzinach.

Testy alergiczne z krwi: oznaczenie przeciwciał

Wskazaniem do przeprowadzenia testów alergicznych z krwi są rozbieżności między wynikami testów alergicznych skórnych a wywiadem, silna alergia wymagająca ciągłego zażywania leków przeciwhistaminowych oraz wiek poniżej 3 lat.

Testy alergiczne u niemowląt wykonuje się wtedy, gdy pojawiają się objawy uczulenia, nie są to badania profilaktyczne. W testach alergicznych z krwi oznacza się całkowite stężenie IgE, czyli immunoglobuliny. Wysoki poziom IgE występuje nie tylko w alergii, ale też przy białaczce, chorobie pasożytniczej oraz w chorobach nerek i wątroby.

Bardziej precyzyjne jest badanie swoistych przeciwciał przeciwko alergenom. Z krwi można wykonać testy alergiczne pokarmowe na 10, 20, a nawet 30 alergenów. Jeśli organizm wytwarza przeciwciała przeciwko konkretnym grupom alergenów, oznacza, że jest na nie uczulony. Brak przeciwciał IgE we krwi w tym teście świadczy o braku alergii.

Cena testów alergicznych i ich dostępność

Testy alergiczne skórne można wykonać w poradniach alergologicznych. Testy alergiczne z krwi robi się w laboratoriach oferujących tę usługę. Ile kosztują testy alergiczne? Cena testów na alergię pokarmową z krwi zależy od ilości alergenów użytych do badania i waha się od około 70 do 250 złotych. Pomiar stężenia IgE całkowitej to koszt około 30 złotych.

Skórne testy alergiczne to wydatek od około 150 do 300 złotych. Cena zależy od ilości alergenów, każdy panel – pokarmowy, wziewny – liczy się oddzielnie do rachunku. Możliwe jest też wykonanie testu skórnego na innej ilości alergenów niż standardowa (10 lub 20). W takich przypadkach za każdy alergen opłata wynosi od około 5 do 10 złotych, ale trzeba zapłacić też za konsultację lekarską.