Gruźlica stanowi poważne schorzenie o ciężkim przebiegu. Najczęściej z określeniem gruźlica kojarzy się chorobę płuc. Tymczasem może ona dotyczyć każdego narządu. Gruźlica może mieć postać rozsianą bądź na tyle ciężką, że wiąże się z nadmierną śmiertelnością. Szczególnie niebezpieczne jest gruźlicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. W Polsce wprowadzono skuteczne szczepienia, dzięki czemu zachorowalność u dzieci na ciężkie postacie gruźlicy jest zdecydowanie mniejsza. Do zakażenia może dojść drogą oddechową, choć dzieci częściej ulegają zakażeniu przez kontakt ze śliną chorego. Zakażenie u najmłodszych pacjentów jest bardzo niebezpieczne, gdyż to właśnie w tej grupie rozwijają się ciężkie zakażenia gruźlicze.
Szczepionka BCG – czy zapobiega zakażeniu gruźlicą?
Szczepionka BCG jest najskuteczniejszą formą profilaktyki zakażeń gruźliczych. Szczepienie powinno być przeprowadzone w pierwszych dobach po urodzeniu dziecka. Do tej pory szczepiono w ciągu pierwszych 24 godzin. Obecnie są plany, by szczepienie na gruźlicę było dawane w dniu wyjścia ze szpitala. Tak czy inaczej szczepienie to doskonale chroni niemowlęta i małe dzieci przed ciężkimi postaciami gruźlicy. Znacznie zmniejsza zachorowanie na gruźlicę, a ochrona utrzymuje się co najmniej do uzyskania przez dziecko wieku dojrzałości. Później jest nadal utrzymana. Nie ma potrzeby sprawdzania odporności. Poza tym należy sobie zdawać sprawę, że u dorosłych gruźlica może mieć łagodniejszy przebieg i możliwe są terapie, czego nie można powiedzieć o grupie niemowląt czy małych dzieci. Dlatego tak istotne jest jak najwcześniejsze szczepienie na gruźlicę.
Zobaczcie, czy nieszczepione dzieci są zagrożeniem dla innych:
Szczepionka BCG w Polsce
Co jest w składzie szczepionki BCG? Szczepionka przeciwko gruźlicy zawiera jako żywy prątek bydlęcy podobny do bakterii wywołującej gruźlicę u człowieka, natomiast podczas produkcji szczepionki jest na tyle zmieniony, że nie powoduje objawów chorobowych. Szczepionka ta jest stosowana już od przeszło 50 lat. Jest przeznaczona dla noworodków w pierwszych dobach życia. Jeśli dziecko z jakichś przyczyn nie było szczepione, to zawsze można uzupełnić szczepienie na gruźlicę do 15 roku życia. Jest podawana w lewe ramię.
Polecamy: Zmiany w kalendarzu szczepień. Nowy termin szczepień przeciwko odrze, śwince i różyczce
Szczepionka BCG – powikłania
Szczepionka przeciw gruźlicy jest absolutnie bezpieczna. Właściwie poza miejscowymi zmianami, a mianowicie odczynem zapalnym skóry w miejscu wstrzyknięcia, nie ma powikłań. Tuż po szczepieniu pojawia się białawy pęcherzyk, który znika po kilku minutach. Często po wyjściu ze szpitala obserwuje się u dziecka czerwonawy, kilkumilimetrowy guzek. W kolejnych tygodniach pojawia się owrzodzenie, które goi się samoistnie pozostawiając niewielką bliznę (maksymalnie o średnicy 1 cm). Zdarza się, że powikłaniem po szczepieniu jest powiększenie lokalnych węzłów chłonnych, gorączka, ropna zmiana w miejscu wstrzyknięcia, obrzęk ramienia.
Przeciwwskazania do szczepienia BCG
Szczepionki BCG nie podaje się dzieciom ze stwierdzonymi ciężkimi niedoborami odporności (np. AIDS), a także dzieciom, które wcześniej chorowały na gruźlicę. Trudno jednak o stwierdzenie, że jednodniowy noworodek ma niedobory odporności. Dlatego też ostrożność i odroczenie szczepienie ma miejsce u dzieci, u których w wywiadzie jest rodzinne obciążenie obniżoną odpornością lub obciążenie matki wirusem HIV. Decyzję o szczepieniu podejmują lekarze, którzy odraczają szczepienie w sytuacjach, gdy matka dziecka jest chora na gruźlicę, a w przypadku noworodków waga urodzeniowa nie przekracza 2000g. Dopiero po przekroczeniu tej granicy masy można uzupełnić szczepienie.