Przyszłe matki w sposób szczególny narażone są na rozwój chorób zakaźnych, co związane jest ze zmianami fizjologicznymi zachodzącymi w organizmie, w tym w zakresie funkcjonowania układu odpornościowego. Stąd też specjaliści zalecają niektóre szczepienia w ciąży. Jednak nadal wiele osób podchodzi do nich sceptycznie.
Szczepienia w ciąży – jakie są dozwolone?
Ciąża nie stanowi bezwzględnego przeciwwskazania do szczepień. Wobec ciężarnych zastosowanie znajdują szczepionki inaktywowane (tzw. zabite). Przeciwwskazane do stosowania u przyszłych mam są szczepionki żywe. Wśród zakazanych dla ciężarnych szczepionek wymienia się zwłaszcza te przeciwko odrze, śwince, różyczce, żółtej gorączce, ospie wietrznej, wirusowi brodawczaka ludzkiego, gruźlicy. Lista dozwolonych szczepień dla kobiet w ciąży jest dość krótka. Znajdują się na niej szczepienia przeciw grypie, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW typu B) i krztuścowi.
Badacze podkreślają, że szczepienia w ciąży zapewniają ochronę nie tylko zaszczepionej kobiecie, ale też dziecku w wyniku przezłożyskowego transportu swoistych przeciwciał po szczepieniu. W związku z tym na uodpornienie ciężarnej patrzy się pod kątem podniesienia ochrony matki, ale i zabezpieczenia przed rozwojem chorób zakaźnych niemowlęcia.
Koklusz – szczepienie w ciąży
Krztusiec, zwany potocznie kokluszem, to ostra choroba zakaźna układu oddechowego, za której rozwój odpowiada zakażenie pałeczką krztuśca (z łac. Bordetella pertussis). Typowe w jej przebiegu są przedłużająca się duszność i nawracające napady uporczywego kaszlu. Ważnym elementem profilaktyki tej choroby są szczepienia, które pobudzają system immunologiczny do wytwarzania przeciwciał zwalczających bakterie krztuśca. Najlepiej, by szczepionka na krztusiec w ciąży została przyjęta między 27 a 36 tygodniem. Szczepionka w ciąży przeciw krztuścowi wskazana jest nawet w przypadku wcześniej odbytego szczepienia czy chorowania w przeszłości na koklusz. Dodatkowo szczepienie zalecane jest podczas każdej kolejnej ciąży. Czy szczepionka na krztusiec w ciąży jest bezpieczna? Badacze podkreślają brak jakichkolwiek dowodów na negatywne działanie szczepionki na matkę czy dziecko.
Czy szczepionki są bezpieczne? Zobaczcie na filmie:
Szczepienie na grypę w ciąży
Grypa to ostra choroba zakaźna układu oddechowego, spowodowana zakażeniem ortomyksowirusem. Szczepienie przeciw grypie w ciąży zalecane jest w okresie zwiększonej zapadalności na tę chorobę i kobietom o obniżonej odporności w wyniku schorzeń przewlekłych. Szczepionkę przeciwgrypową powinno się podawać kobiecie w drugim lub trzecim trymestrze ciąży. Jednak mimo rekomendacji poziom korzystania ze szczepień przeciw grypie w populacji przyszłych matek jest niski. Czy szczepionka na grypę jest bezpieczna w ciąży? Za bezpieczną uznaje się szczepionkę zawierającą nieaktywne wirusy na nośniku w postaci białka jaja kurzego. Badacze podkreślają brak szkodliwego wpływu szczepienia przeciw grypie na ciężarną i dziecko. U zaszczepionych kobiet nie stwierdzono zwiększonego ryzyka porodu przedwczesnego, poronienia, zakończenia porodu cięciem cesarskim, urodzenia dziecka z niską masą ciała czy wadami wrodzonymi.
Nadmienić należy, że szczepionka przeciw grypie w ciąży stanowi istotny element tzw. strategii kokonu. Strategia ta polega na poddawaniu się szczepieniom ludzi z najbliższego otoczenia osób wrażliwych na zakażenie, które nie mogą się zaszczepić. W tym przypadku chodzi o nowo narodzone dzieci. Szczepienia przeciw grypie podane mogą być po ukończeniu przez niemowlę 6 miesiąca życia, a przypadki grypy odnotowuje się nawet u młodszych dzieci. Brak odpowiedniej profilaktyki skutkuje nie dość, że ryzykiem zachorowania, to także wystąpienia powikłań, w tym nawet zgonu.
Jak naturalnie wzmocnić odporność? Odpowiedź znajdziesz w naszym filmie:
Szczepienie WZW a ciąża
Wirusowe zapalenie wątroby typu B wywołane jest zakażeniem HBV (z ang. Hepatitis B virus). Wirus przenosi się zwłaszcza poprzez kontakt z zakażoną krwią. Szczepienie przeciw WZW typu B w ciąży wskazane jest zwłaszcza kobietom dotychczas nieszczepionym, których ciąża rozwiązana może być cięciem cesarskim oraz podróżującym często do krajów o wzmożonej zapadalności na wirusowe zapalenie wątroby typu B. Najlepiej podać szczepionkę po pierwszym trymestrze ciąży. Badacze ostrzegają, że przyszła matka zakażona WZW typu B może w czasie porodu czy czynności medycznych w okresie okołoporodowym zakazić dziecko.
Inne szczepienia a ciąża
W sytuacji, gdy przyszła matka narażona została na zakażenie tężcem lub wścieklizną, lekarz może wskazać podanie szczepionki przeciw tym chorobom. Część badaczy wśród dopuszczonych podczas ciąży tylko w szczególnych sytuacjach wymienia także szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i kleszczowemu zapaleniu mózgu.
Bibliografia:
- 1Nitsch-Osuch A., Woźniak-Kosek A., Brydak L.B., Szczepienia przeciwko grypie u kobiet ciężarnych – bezpieczeństwo i efektywność, „Ginekologia Polska”, 2013, 84(1), s. 56-61.
- Prygiel M., Mosiej E., Zasada A.A., Szczepienia kobiet w ciąży, „Medycyna Doświadczalna i Mikrobiologia”, 2016, 68, s. 225-234.
- Gall S.A., Szczepienia ciężarnych. Czas na nowy model postępowania, „Ginekologia po dyplomie”, 2012, 1, s. 35-42.