Powikłania stłuczonych żeber mogą utrzymywać się od kilku dni do kilkunastu tygodni lub nawet dłużej, w zależności od rozległości kontuzji torsu. W tym czasie rozwijają się dodatkowe dolegliwości, wpływające na pracę płuc czy ruchomość klatki piersiowej. Powrót do zdrowia zwykle odbywa się za sprawą nieinwazyjnych metod. Maść na stłuczone żebra i rehabilitacja to pierwsza linia terapeutyczna urazu. Stłuczenie żeber w klasyfikacji ICD-10 znajduje się pod pozycją S20 i należy do grupy urazów klatki piersiowej o różnorodnej etiologii.

Stłuczenie żeber

Stłuczenie żeber to rodzaj kontuzji charakteryzującej się zamkniętym uszkodzeniem wewnętrznych tkanek, powstałym w wyniku tępego urazu mechanicznego. Istotą stłuczenia jest zgniecenie komórek, rozerwanie włókien międzykomórkowych, uszkodzenie naczyń i nerwów w miejscu urazu, a także naruszenie struktur kostnych żeber, powodujące upośledzenie funkcjonalności klatki piersiowej. Stłuczone żebro zwykle jest wynikiem:

• przemocy fizycznej;
• wypadku komunikacyjnego;
• sportów kontaktowych;
• upadku z wysokości lub ze schodów;
• potknięcia się lub poślizgnięcia na nierównej i śliskiej nawierzchni.

Objawy stłuczonych żeber powstają na skutek urazów klatki piersiowej bądź górnej części jamy brzusznej. Ponadto silne i długotrwałe ataki kaszlu w czasie zapalenia płuc i oskrzeli bądź krztuśca mogą wywoływać zbliżone dolegliwości co stłuczone żebra. W wyniku uderzenia dochodzi do licznych miejscowych objawów, z których dominują: ból, otarcia naskórka i krwiaki podskórne. W zależności od siły kontuzji i kąta urazu klatki piersiowej stłuczenie żeber może powodować rozległe powikłania w obrębie narządów wewnętrznych torsu, nawet zagrażające życiu, takie jak: upośledzenie mechaniki klatki piersiowej, zaburzenia oddychania, pęknięcia czy złamania żeber, których odłamy albo przemieszczenie ingerują w pracę serca lub płuc.

Stłuczone żebra – objawy

Dominującym objawem stłuczonego żebra jest miejscowy ból, nasilający się podczas głębokiego wdechu, oraz tkliwość dotykowa. Ponadto w miejscu stłuczenia żeber pojawiają się opuchlizna i krwiaki podskórne o różnej kolorystyce. Stłuczenie żeber po lewej czy prawej stronie ogranicza komfortowy wypoczynek podczas leżenia na danym boku, a nawet na plecach. O tym, jak długo boli stłuczenie żeber, decyduje rozległość kontuzji i narastające powikłania, jednak dolegliwości po urazie zwykle są dotkliwe i trwają do kilku tygodni.

Powikłania stłuczonych żeber

Skala powikłań zależy od siły i miejsca stłuczenia żeber. Do najczęściej występujących skutków ubocznych tego typu kontuzji zalicza się: upośledzenie mechaniki oddychania, ograniczenie motoryki klatki piersiowej, duszności, płytki oddech oraz trudności w skłonach tułowia i rotacji torsu. Ponadto mogą wystąpić kaszel i podwyższona temperatura miejscowa lub ogólna. W konsekwencji stłuczenia żeber poszkodowany może również doświadczyć dolegliwości bólowych głowy, dyskomfortu z okolic obręczy barkowej i kręgosłupa szyjno-piersiowego, uczucia ciągnięcia i sztywności karku, a także ogólnego zmęczenia i osłabienia. Stłuczenie żeber po lewej stronie wpływa na ograniczenie motoryki kończyny górnej lewej, analogicznie stłuczenie żeber po prawej stronie sprzyja trudnościom w pracy ruchowej prawego ramienia. Dodatkowo urazy klatki piersiowej po bokach grożą powikłaniami ze strony narządów wewnętrznych po stronie stłuczenia, np. żołądka, śledziony, wątroby czy przepony. Ze względu na charakter możliwych skutków ubocznych stłuczenie żeber wymaga konsultacji medycznej i często dodatkowych badań obrazowych.

Stłuczenie żeber a leczenie

Do czasu wizyty lekarskiej warto rozpocząć domowe leczenie, np. powszechnie dostępną w aptekach maścią na stłuczenia. Zalecany jest również odpoczynek. O tym, czym dokładnie smarować stłuczone żebro i w jaki sposób prowadzić nacierania, zdecyduje specjalista. Leki na stłuczenie żeber, jakie może zaproponować lekarz, to przede wszystkim środki przeciwbólowe dostosowane do stopnia nasilenia bólu. Stłuczone żebro nie wymaga ortezy, gipsu ani bandażowania. W dalszym etapie terapii zaleca się rehabilitację. Usprawnianie ruchowe rozpoczyna się od ograniczenia wysiłku fizycznego do czasu ustąpienia ostrych dolegliwości.

W powrocie do zdrowia pomagają zimne, miejscowe okłady, które ograniczają rozlewanie się obrzęku i siniaków w miejscu stłuczenia. Zaleca się także unikanie gwałtownych ruchów tułowia i spanie na zdrowym boku. W dalszym etapie proponuje się stopniowy powrót do dotychczasowej aktywności, lekkie ćwiczenia ogólnousprawniające i gimnastykę poranną. Leczenie stłuczonych żeber z powikłaniami wielonarządowymi zależy od ich zaawansowania.

Zobacz film: Lekarz o dyscyplinach, które generują najwięcej kontuzji

Bibliografia:

1. Kołodziej J., „Urazy klatki piersiowej”, PZWL, Warszawa 2004;

2. Rokicki W., „Tępy uraz klatki piersiowej”, Wydawnictwo Śląsk, Katowice 2005.