Stan zapalny w gardle to przyczyna wielu nieprzyjemnych dolegliwości. Chorzy skarżą się na uciążliwe drapanie, chrypkę, kaszel. Spuchnięte gardło powoduje ból przy przełykaniu. Objawom towarzyszy często katar, gorączka i ogólne osłabienie.

Spuchnięte gardło – jak powstaje obrzęk?

Spuchnięte gardło to potoczna nazwa dotycząca najczęściej obrzęku tkanek tego narządu. Przyczyną jest stan zapalny – wywołany przez infekcję lub inny czynnik drażniący.

Wśród drobnoustrojów, które powodują infekcyjne zapalenie gardła i obrzęk, przyczyną są najczęściej wirusy, rzadziej bakterie. Inne możliwe czynniki chorobotwórcze to:

• wdychanie substancji toksycznych,
  
• obecność w powietrzu dużych ilości pyłów, dymu tytoniowego,
  
• utrzymująca się nadmierna suchość powietrza.
  

Mechanizm powstawania obrzęku tkanek gardła jest w każdym przypadku podobny. Substancja drażniąca albo drobnoustroje osiadają na błonach śluzowych wyściełających gardło – dotyczy to przede wszystkim jego tylnej ściany, łuków podniebiennych, podniebienia i części nosowej. Tkanka zaczyna wydzielać substancje towarzyszące zapaleniu – poprawiające ukrwienie, zwiększające przenikalność ścian naczyń krwionośnych tak, by komórki układu odpornościowego znalazły się w miejscu infekcji. Jednocześnie do komórek trafiają wirusy, które namnażając się w ich wnętrzu, zaburzają ich funkcjonowanie. W efekcie błona śluzowa pogrubia się i brzęknie, staje się wrażliwa na bodźce, bolesna, zaczerwieniona – powoduje uczucie spuchniętego gardła.

Spuchnięte gardło – wpływ na uszy i oczy

Spuchnięte gardło to przyczyna dolegliwości w obrębie układu słuchu i wzroku. Obrzmiała błona śluzowa może w przebiegu choroby zamknąć ujścia ważnych przewodów, które kończą się w gardle.

Przewód nosowo-łzowy odprowadza w warunkach prawidłowych nadmiar łez z powierzchni oka i worka spojówkowego do jamy nosowej. Jego początek znajduje się w kąciku przyśrodkowym oka, a ujście w nosowej części gardła. Przy obrzęku śluzówki nosa łzy nie są właściwie odprowadzane i pojawia się łzawienie. Jeśli ten element łączy się z (częstym przy infekcjach wirusowych) obrzękiem i zaczerwienieniem spojówek oraz uczuciem pieczenia, to komfort widzenia znacznie się pogarsza.

Drugą ważną parą przewodów uchodzących do gardła są trąbki słuchowe (Eustachiusza). Ich początek znajduje się w uchu środkowym. Dzięki przepływowi powietrza pomiędzy tymi dwiema przestrzeniami wyrównują się ciśnienia po obu stronach błony bębenkowej. Pozwala to na uzyskanie najwyższej jakości słyszenia. Przy zamknięciu ujścia trąbki słuchowej od strony gardła jakość odbioru dźwięków pogarsza się. Chory ma wrażenie, że uszy są „zatkane” albo odczuwa ból – w sposób ciągły lub w trakcie przełykania.

Opuchnięte gardło – jak je leczyć?

Spuchnięte gardło jako objaw infekcji wirusowej źle poddaje się leczeniu przyczynowemu. Ponieważ na rynku farmaceutycznym brak ogólnodostępnych, tanich preparatów przeciwwirusowych, choroba trwa, dopóki organizm nie wytworzy specyficznych przeciwciał przeciw drobnoustrojom, które spowodowały zachorowanie. Proces ten powtarza się bardzo często, gdyż będące najczęściej przyczyną takich dolegliwości rhinowirusy i wirusy grypy, paragrypy cechują się dużą zmiennością. W każdym sezonie zachorowań pojawia się wiele odmian nieznanych układowi immunologicznemu człowieka i wymagających przygotowania nowego „antidotum”. W związku z tym czas trwania zwykłych zapaleń gardła lub przeziębień trwa około 7–10 dni, niezależnie od tego, jak intensywnie leczony jest chory.

Antybiotykoterapia ma ograniczone zastosowanie, gdyż bakterie są pierwotną przyczyną choroby zdecydowanie rzadziej od wirusów. Podawanie antybiotyku ma sens albo gdy ustali się ponad wszelką wątpliwość, co spowodowało chorobę, albo osłonowo, gdy pacjent ma obniżoną odporność i istnieje obawa, że dojdzie do powikłania w postaci wtórnej infekcji bakteryjnej.

Podstawowe metody leczenia spuchniętego gardła to ogólnodostępne leki bez recepty. Najczęściej stosowane są:

• środki do ssania lub aerozole z substancjami działającymi znieczulająco, przeciwobrzękowo i odkażająco,
  
• krople do nosa (które redukują znacząco obrzęk śluzówki i pozwalają na zmniejszenie natężenia uciążliwych symptomów ocznych i usznych),
  
• środki przeciwgorączkowe i przeciwzapalne leki niesterydowe (paracetamol, ibuprofen, kwas acetylosalicylowy),
  
• witamina C.
  

W praktyce klinicznej odstępuje się od podawania popularnych niegdyś preparatów wapnia, których skuteczności nie potwierdzają najnowsze badania. W późniejszej fazie chorób zapalnych gardła można, dla zwiększenia komfortu chorego i ułatwienia odkrztuszania, podawać leki mukolityczne. Rozrzedzają one gęstą wydzielinę śluzową zalegającą w drogach oddechowych.

Skuteczne w łagodzeniu przebiegu choroby są sposoby domowe. Najchętniej wykorzystywane to: inhalacje z roztworu soli, wody z olejkami eterycznymi, podawanie rozgrzewających napojów (mleka, herbaty, naparów ziołowych) z dodatkami w postaci miodu, czosnku, cytryny.

Choremu trzeba zapewnić zdrowe, optymalne otoczenie – pomieszczenie należy wietrzyć, by powietrze miało właściwą wilgotność, nie należy go przegrzewać. Odpowiednie nawodnienie pacjenta zabezpieczy go przed wysychaniem śluzówek i pogłębianiem się dyskomfortu spowodowanego przez dolegliwości. Podczas choroby nie należy przebywać w pomieszczeniach zadymionych lub zapylonych, a także trzeba bezwzględnie powstrzymać się od palenia papierosów.