Uraz smagnięcia biczem uznawany jest za domenę kierowców, którzy ulegli wypadkowi samochodowemu. Wbrew pozorom nie musi to być groźna kolizja – czasami nawet niepozorna stłuczka czy zbyt silne hamowanie staje się powodem wystąpienia urazu biczowego. Jego konsekwencje to głównie dolegliwości bólowe, a także szereg innych objawów neurologicznych. Czy można się ich pozbyć? Na czym polega leczenie smagnięcia biczem i które metody są najskuteczniejsze?

Czym jest uraz biczowy kręgosłupa?

Uraz biczowy kręgosłupa szyjnego jest zespołem dolegliwości, które pojawiają się na skutek nagłego odchylenia głowy w tył, przód lub na boki. Do takiej sytuacji dochodzi najczęściej podczas wypadku samochodowego, w którym auto poszkodowanego zostaje uderzone z tyłu przez inny pojazd. W tym momencie głowa ofiary najpierw wbija się w zagłówek fotela, a następnie odskakuje do przodu. Dochodzi wówczas do gwałtownego zgięcia kręgosłupa w odcinku szyjnym. Pod wpływem smagnięcia biczem może dojść do urazów mięśnia płatowatego głowy, piersiowego mniejszego, mostkowo-obojczykowo-sutkowego, półkolcowego głowy i czworobocznego grzbietu, dźwigacza łopatki, a także mięśni pochyłych.

Uraz smagnięcia biczem początkowo może nie dawać żadnych niepokojących objawów – zdarza się, że pierwsze symptomy obserwowane są dopiero dobę po wypadku. Jeżeli dolegliwości się pojawią, w dużej części przypadków ustępują w przeciągu ok. 3 miesięcy. Czasami jednak objawy smagnięcia biczem utrzymują się przez dłuższy czas i mogą przybrać chroniczny charakter.

Jak praca biurowa wpływa na nasz kręgosłup? Zobaczcie na filmie:

Jakie są objawy smagnięcia biczem?

Podstawowe objawy smagnięcia biczem to dolegliwości bólowe szyi, karku, głowy (najczęściej w obszarze podpotylicznym) oraz barku. Oprócz tego mogą wystąpić nudności i zawroty głowy. W zależności od rodzaju i stopnia zaawansowania urazu u pacjentów obserwuje się także:

• zmniejszenie ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa,
• promieniujący ból, obejmujący ramię, przedramię, a czasem całą rękę,
• wzmożone napięcie mięśniowe w spoczynku,
• mrowienie kończyn oraz zaburzenia czucia,
• wystąpienie mięśniowo-powięziowych punktów spustowych, czyli miejsc o wzmożonej wrażliwości na ból (związane z nimi dolegliwości bólowe mogą także współistnieć z ograniczoną ruchomością stawów, sztywnością mięśni czy spadkiem siły mięśniowej).

Jak diagnozuje się uraz biczowy kręgosłupa szyjnego?

Po wypadku, który mógł spowodować uraz biczowy kręgosłupa, nie należy bagatelizować żadnych niepokojących objawów. W przypadku zauważenia jakichkolwiek podejrzanych symptomów najlepiej skonsultować się z lekarzem. Szybkie wykrycie smagnięcia biczem może pomóc w uniknięciu poważnych konsekwencji zdrowotnych i ułatwić wprowadzenie odpowiedniego leczenia.

Jeżeli istnieje podejrzenie urazu biczowego kręgosłupa szyjnego, często konieczna okazuje się zarówno diagnostyka pod kątem neurologicznym i ortopedycznym, jak i radiologicznym. W zależności od konkretnego przypadku, wśród zlecanych badań mogą się znaleźć:

• RTG kręgosłupa szyjnego,
• rezonans magnetyczny,
• tomografia komputerowa,
• USG z pomiarem Dopplera
• elektromiografia,
• elektroneurografia,
• badania mające na celu sprawdzenie odruchów ścięgnistych i okostnych, a także czucie powierzchniowe,
• ocena nasilenia bólu typu VAS.

Warto pamiętać, że wykonanie badań w celu zdiagnozowania (lub wykluczenia) smagnięcia biczem nie tylko może wskazać właściwą drogę dojścia do zdrowia, ale stać się również podstawą do wypłaty należnego odszkodowania z tytułu wypadku.

Leczenie smagnięcia biczem: fizjoterapia, rehabilitacja i ćwiczenia

Przy stwierdzeniu smagnięcia biczem, leczenie i jego metody uzależnione są od rodzaju urazu i powinny być ustalone w porozumieniu z lekarzem. Przede wszystkim należy jednak postawić na około dwutygodniowy odpoczynek, podczas którego nie będzie dochodzić do eksploatacji odcinka szyjnego. Jeżeli pacjent zmaga się z silnym bólem, możliwe jest przyjmowanie środków przeciwbólowych, najczęściej niesteroidowych leków przeciwzapalnych. W razie wyjątkowo ostrych dolegliwości stosuje się też kołnierz ortopedyczny.

W przypadku smagnięcia biczem rehabilitacja ma na celu przywrócenie zakresu ruchu sprzed wypadku, a także zwiększenie siły mięśniowej poszkodowanego. Istotnym elementem jest również terapia bólu. Przy smagnięciu biczem fizjoterapia obejmuje takie techniki, jak np.: łagodna mobilizacja tkanek miękkich, poizometryczna relaksacja mięśni, kinesiotaping, lecznicze masażem, rozciąganie mięśni czy mobilizacja uciskowa punktów spustowych.

Terapia smagnięcia biczem obejmuje też ćwiczenia, które można wykonywać samodzielnie w domu. W początkowej fazie leczenia najlepiej jednak nauczyć się ich pod okiem specjalisty.