Serotonina w nadmiarze może prowadzić do niebezpiecznych objawów, takich jak halucynacje, zesztywnienie mięśni, zaburzenia snu. Równie groźny jest zbyt niski poziom serotoniny, choć jego objawy są zgoła odmienne.

Co to jest serotonina?

Serotonina zwana jest hormonem szczęścia. To organiczny związek chemiczny, który pod wpływem enzymatycznych przemian powstaje z tryptofanu (hydroksylacja, dekarboksylacja). Jak wyjaśniają lekarze, serotonina to hormon tkankowy, produkowany przede wszystkim w komórkach enterochromatofilnych w błonie śluzowej jelit (uważa się, że w jelitach zachodzi nawet 90% produkcji serotoniny) oraz w jądrach szwu w mózgu, szyszynce i trombocytach. Najwyższe stężenie serotoniny obserwuje się u noworodków. Poziom tego hormonu spada do mniej więcej okresu dojrzewania, po czym następuje ponowny wzrost. Zdaniem specjalistów mężczyźni mają mniejsze stężenie serotoniny niż kobiety. Różnica wynosi ok. 20–30%. Serotonina występuje naturalnie w roślinach. Spore stężenie obecne jest w pokrzywie i bananach.

Szacuje się, że nawet 2% spożytego wraz z pokarmem tryptofanu są przekształcane w serotoninę. Tryptofan jest aminokwasem egzogennym, który znajduje się w sporej ilości w bananach, awokado, jajkach, spirulinie, ziarnach soi, słoneczniku, nasionach dyni, dorszu, parmezanie, serze cheddar, wieprzowinie, mięsie karibu oraz halibucie. Do przekształcenia tryptofanu w serotoninę konieczna jest odpowiednia ilość kwasu foliowego. Sama serotonina odgrywa istotną rolę w przewodzie pokarmowym, pośrednicząc w czynnościach motorycznych oraz wydzielniczych. Uważa się, że serotonina utrzymana na odpowiednim poziomie opóźnia proces starzenia się komórek.

Niedobór serotoniny – konsekwencje dla organizmu

Zbyt niskie stężenie serotoniny w organizmie negatywnie odbija się na kondycji i zdrowiu. Poważne niedobory przyczyniają się do zaburzeń funkcjonowania, a także stanowią częstą przyczynę depresji oraz bezsenności. Osoby cierpiące na niedobory serotoniny mają bardzo obniżony nastrój, odczuwają smutek. Niski poziom serotoniny w organizmie prowadzi do zaburzeń odżywiania poprzez skłonność do objadania się. Niewystarczająca ilość serotoniny może wpływać na zwiększony poziom agresji. Łączy się również niedobory serotoniny z zespołem nagłej śmierci łóżeczkowej u niemowląt.

Jak podnieść poziom serotoniny?

Aby podnieść poziom serotoniny, nie trzeba od razu sięgać po lekarstwa. Na początku warto spróbować naturalnych metod, które mogą przyczynić się do wzrostu poziomu tego hormonu w organizmie. Osoby chcące podnieść stężenie serotoniny powinny przekonać się do codziennej aktywności fizycznej (zaleca się choćby 25–45 minut). Może nią być spacer, przejażdżka na rowerze, jogging, zajęcia fitness czy inne ulubione formy aktywnej rozrywki.

Do wzrostu stężenia serotoniny przyczynia się spożywanie czekolady, choć dietetycy przestrzegają przed zgubnym skutkiem jedzenia zbyt dużych ilości słodyczy. Lekarze są zdania, że pocałunki oraz seks mogą w bardzo szybkim czasie znacząco podnieść poziom serotoniny. Warto również spożywać wspomniane posiłki bogate w tryptofan, który prowadzi do zwiększonej produkcji serotoniny. W jadłospisie osoby chcącej zwiększyć poziom serotoniny z diety mogą znaleźć się takie posiłki, jak: musli z otrębami pszennymi, pestkami dyni i bananem, brązowy ryż, koktajle owoce, brokuły, ryby (halibut, łosoś).

Poważne braki serotoniny lub upośledzenie jej wytwarzania stanowią powód do rozpoczęcia farmakoterapii. W takim przypadku stosowane są środki farmakologiczne, m.in. z grupy inhibitorów MAO (inhibitory monoaminooksydazy stosowane w leczenie depresji) oraz grupy SSRI (selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny stosowane w leczeniu zaburzeń psychicznych: nerwicy natręctw, lęku uogólnionego, zespołu Aspergera, depresji, fobii społecznej i wielu innych). Uważa się jednak, że stosowanie lekarstw w celu podniesienia poziomu serotoniny jest ostatecznością i zachodzi w skrajnych przypadkach. Należy pamiętać, że serotonina powinna być utrzymywana na odpowiednim poziomie, ponieważ jej nadmiar również jest szkodliwy.

Czym grozi nadmiar serotoniny?

Zbyt wysoki poziom serotoniny powoduje zaburzenia pracy jelit, upośledza ich perystaltykę. Długotrwały nadmiar serotoniny w organizmie może stanowić przyczynę rozwoju takich schorzeń, jak zespół jelita drażliwego i stany zapalne jelit. Istnieją badania wskazujące na związek podwyższonego poziomu serotoniny z rozwojem fobii społecznych. Nadmiar serotoniny, który występuje jako powikłanie u osób przyjmujących leki działające na jej przekaźnictwo, określany jest mianem zespołu serotoninowego. Niesie on ryzyko wielu poważnych dolegliwości i w ciężkich przypadkach może nawet być zagrożeniem dla życia. Wśród objawów tego zespołu można wymienić m.in. halucynacje, rozszerzenie źrenic, gonitwę myśli, sztywnienie mięśni, drgawki, uczucie niepokoju, zaburzenia snu i bezsenność, ból głowy, podwyższoną temperaturę ciała, biegunkę, wymioty, zaczerwienienie skóry, krótkotrwałe problemy z utrzymaniem koncentracji. 

Czy to możliwe, że hormony rządzą kobietami? Sprawdźcie: