Przegroda nosa jest niezwykle ważną strukturą w konstrukcji nosa. Stanowi podparcie dla piramidy nosa. W przedniej części zbudowana jest z tkanki chrzęstnej, a w tylnej z kostnej. Znajduje się w linii pośrodkowej jamy nosa, dzieląc ją na dwie części. Niezwykle rzadko zdarza się, że jest to podział symetryczny. Deformacje w obrębie przegrody mogą być wrodzone lub następstwem urazu (również okołoporodowego). Warto podkreślić, iż niewielkie odchylenia od linii pośrodkowej zazwyczaj nie powodują odczuwalnych dolegliwości. Z kolei istotne funkcjonalnie zniekształcenie przegrody zazwyczaj prowadzi do trudności w oddychaniu przez nos i powoduje uczucie zatkania nosa.

Jakie są wskazania do operacji przegrody nosa?

Wskazaniem do leczenia operacyjnego przegrody nosa, czyli septoplastyki jest takie zniekształcenie przegrody, które prowadzi do nieprawidłowego przepływu powietrza przez nos. W konsekwencji dochodzi do zaburzenia drożności i uczucia zatkania nosa. Nierzadko ze skrzywioną przegrodą współwystępuje przerost małżowin nosowych dolnych. Patologia w obrębie tych struktur również utrudnia swobodne oddychanie nosem.

Wówczas dodatkowo zaleca się konchoplastykę, czyli chirurgiczne zmniejszenie przerośniętych lub patologicznie zmienionych małżowin nosowych. Deformacja przegrody może predysponować do częstszych oraz przewlekłych infekcji zatok obocznych nosa i uszu. W związku z tym problemy ze strony tych narządów mogą stanowić wskazanie do chirurgicznej korekcji przegrody. Również permanentny katar może mieć związek z nieprawidłowościami w budowie anatomicznej nosa.

Skrzywienie przegrody nosa może także powodować uciążliwą, zwłaszcza dla otoczenia przypadłość jaką jest chrapanie. Szczególnie niebezpieczne dla organizmu jest występowanie bezdechów podczas snu i związanego z tym niedotlenienia organizmu. Stale powtarzające się epizody bezdechów i gorsze utlenowanie krwi niewątpliwie mają negatywny wpływ ogólnoustrojowy na nasz organizm. Ponadto bezdech senny ma wpływ na rozwój takich dolegliwości, jak bóle głowy, przewlekłe zmęczenie, zaburzenia koncentracji, a także nadciśnienie tętnicze oraz choroby układu sercowo-naczyniowego. Jednym z czynników predysponujących do pojawienia się bezdechów podczas snu jest właśnie deformacja przegrody nosa. Przed podjęciem decyzji o kwalifikacji do zabiegu oprócz szczegółowego wywiadu z pacjentem niezbędna jest prawidłowa ocena przedoperacyjna. Kwalifikacji dokonuje lekarz laryngolog po uprzednim zbadaniu nosa zarówno od zewnątrz, jak i od wewnątrz. Przydatne jest także badanie endoskopowe jam nosa, za pomocą którego można dokładnie ocenić całą przegrodę aż do nozdrzy tylnych oraz zastawkę nosa. W wybranych przypadkach rozszerza się diagnostykę o badania obrazowe.

Jak działa przegroda nosa? Dowiesz się tego z filmu:

Jakie są przeciwwskazania do septoplastyki?

Do przeciwwskazań uniemożliwiających przeprowadzenie operacji przegrody nosa należą: zaburzenia krzepnięcia krwi, ostre infekcje, obciążenie innymi chorobami ogólnoustrojowymi o ciężkim przebiegu uniemożliwiającymi bezpieczne znieczulenie i gojenie po zabiegu.

Przebieg operacji przegrody nosa

Operację zazwyczaj wykonuje się w znieczuleniu ogólnym, z dojścia wewnątrznosowego. Oznacza to, iż miejsce cięcia znajduje się wewnątrz nosa. Po ostrzyknięciu błony śluzowej i wykonaniu nacięcia odpreparowuje się płaty śluzówkowo-ochrzęstnowe. Dzięki tej technice operacyjnej uzyskuje się dostęp zarówno do części chrzęstnej, jak i kostnej przegrody. Umożliwia to uruchomienie elementów przegrody, usunięcie deformacji oraz ustawienie w linii pośrodkowej pozostałych elementów przegrody. Po przywróceniu prawidłowych warunków anatomicznych w miejscu cięcia zakłada się szwy rozpuszczalne. Dodatkowo, aby ustabilizować przegrodę wszywa się płytki teflonowe lub zakłada się tzw. szwy stabilizujące. Utrzymuje się je przez kolejnych kilka dni. Następnym krokiem jest założenie opatrunku do jam nosa (tamponady), który z reguły usuwany jest po 24-48 godz.

Pielęgnacja i postępowanie po zabiegu operacyjnym

Po przeprowadzonej operacji prostowania przegrody nosa należy skrupulatnie stosować się do zaleceń lekarskich oraz przyjmować przepisane leki. W okresie pooperacyjnym pacjent zwykle odczuwa dyskomfort w nosie związany z miejscowym obrzękiem i gojeniem tkanek. W tym czasie zaleca się płukanie nosa solą fizjologiczną oraz zakaz wydmuchiwania nosa. Należy pamiętać, że prawidłowa higiena nosa wpływa na właściwe gojenie miejsca operowanego. W okresie rekonwalescencji nie zaleca się również wykonywania intensywnego wysiłku fizycznego, lotu samolotem, palenia tytoniu czy picia alkoholu. Wskazane jest unikanie zatłoczonych miejsc, aby zmniejszyć szansę kontaktu z osobami, z ostrą infekcją i przez to zminimalizować ryzyko zachorowania. Okres pełnego powrotu do zdrowia i sił po przebytej septoplastyce zazwyczaj wynosi od 2 do 4 tygodni.

Kiedy wykonuje się korektę przegrody nosowej? Odpowiedź znajdziesz w filmie:

Jakie mogą być powikłania po operacji przegrody nosa?

Podejmując decyzję o operacji przegrody nosa należy wziąć pod uwagę potencjalne powikłania po zabiegu. Powikłania mogą być związane zarówno ze znieczuleniem ogólnym, jak i operacją. Zawsze przed leczeniem operacyjnym chirurg przeprowadza szczegółową rozmowę z pacjentem. Omawia wątpliwości, odpowiada na pytania oraz przedstawia możliwe niepożądane efekty zabiegu. Wśród potencjalnych powikłań wymienia się krwawienie, które może wystąpić zarówno bezpośrednio po operacji, jak i w późniejszym okresie. Innym powikłaniem jest krwiak lub ropień przegrody, wówczas należy niezwłocznie go zdrenować. Może również dojść do obrzęku tkanek, tworzenia się strupów, miejscowej infekcji. W dalszym okresie czasu można obserwować nawrót skrzywienia przegrody nosa lub perforację.

Perforacja przegrody, czyli ubytek w przegrodzie w zależności od wielkości i umiejscowienia predysponuje do tworzenia się strupów i krwawień. W leczeniu w zależności od zaistniałej sytuacji stosuje się roztwory soli fizjologicznej, maści i kremy natłuszczające, niekiedy powstaje konieczność miejscowego stosowania maści z antybiotykami. Należy jednak podkreślić, iż powikłania zdarzają się rzadko. Efekty operacji w dużym stopniu zależą zarówno od chirurga, jak i od pacjenta. Oznacza to, iż niezwykle istotne są doświadczenie i umiejętności chirurga oraz odpowiednia higiena nosa przeprowadzana w domu przez pacjenta już po zabiegu operacyjnym.

dr n. med. Izabela Łukawska-Popieluch jest absolwentką Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, specjalista otorynolaryngolog. Tytuł doktora nauk medycznych obroniła na I Wydziale Lekarskim Warszawskiego Uniwersytetu. Jest autorką i współautorką szeregu publikacji naukowych z zakresu otolaryngologii. Członek Polskiego Towarzystwa Otorynolaryngologów Chirurgów Głowy i Szyi. Systematycznie podnosi swoje kwalifikacje i poszerza wiedzę zawodową, uczestnicząc w licznych sympozjach, konferencjach i szkoleniach w kraju i zagranicą. Współautorka bloga www.laryngosfera.com.