Mleko matki, zwane mlekiem ludzkim czy kobiecym, to pierwsza żywność w życiu człowieka. Uważa się je za najlepszy pokarm do co najmniej 6 miesiąca życia dziecka. W przypadku gdy kobieta produkuje więcej mleka, niż potrzebuje dziecko, lub postanawia wrócić do pracy, a nie chce rezygnować z naturalnego karmienia, może zdecydować się na przechowywanie mleka. Czas magazynowania odciągniętego mleka determinowany jest warunkami przechowywania pokarmu.
Polecamy: Wkładki laktacyjne – silikonowe, jednorazowe i wielorazowe
Jak przechowywać odciągnięte mleko?
Mleko matki powinno być przechowywane w pojemniku: szczelnie zamykanym, wykonanym ze sztucznego tworzywa, które dopuszczone zostało do kontaktu z żywnością oraz nie zawiera bisfenolu A. Przed użyciem należy go dokładnie umyć i zdezynfekować. Pojemniki myje się pod ciepłą wodą z płynem do mycia naczyń. Dość często producenci pozwalają też na mycie ich w zmywarce w temperaturze 60°C.
Sprawdźcie, czy zbyt długie karmienie piersią może mieć negatywny wpływ na dziecko:
Kolejnym krokiem jest dezynfekcja, którą przeprowadzić można, zanurzając pojemnik na kilka minut we wrzącej wodzie lub w kuchence mikrofalowej z użyciem specjalnej torebki do dezynfekcji. Bardzo ważne jest, aby na pojemniku z mlekiem umieścić notatkę z informacją, kiedy odciągnięty został pokarm, przy uwzględnieniu daty i godziny. Dodatkowo w przypadku pojemników bez podziałki pomiarowej trzeba zapisać objętość mleka. Popularnością cieszą się jednorazowe, foliowe torebki do przechowywania odciągniętego mleka. Istnieje jednak ryzyko ich rozszczelnienia. Opakowanie 50 sztuk to koszt niewiele ponad 60 zł.
Dozwolone jest łączenie ze sobą pokarmu, który został odciągnięty w ciągu 12 godzin, pod warunkiem wcześniejszego schłodzenia go do takiej samej temperatury. W jednym pojemniku nie wolno mieszać rozmrożonego pokarmu ze świeżym.
Warto wiedzieć: Ulewanie u noworodka i niemowlaka: przyczyny, zapobieganie, ulewanie kontra wymioty
Czas i miejsce przechowywania mleka kobiecego
Miejsce do przechowywania mleka odciągniętego może stanowić lodówka lub zamrażalnik. Niewskazane jest trzymanie odciągniętego pokarmu na półkach znajdujących się na drzwiach chłodziarki, gdyż istnieje ryzyko częstych zmian temperatury. Najlepsze miejsce w lodówce do przechowywania mleka kobiecego to tylna ściana. O tym, ile można przechowywać mleko matki, decydują warunki magazynowania. Podczas mycia, rozmrażania sprzętu chłodniczego należy przenieść mleko do zastępczego urządzenia.
Miejsce przechowywania |
Okres przechowywania w przypadku dzieci urodzonych o czasie |
Okres przechowywania w przypadku dzieci chorych lub przedwcześnie urodzonych |
|---|---|---|
lodówka (+4°C) |
2–5 dni |
96 godzin |
zamrażalnik lodówki, który ma wspólne drzwi z lodówką (-10°C) |
14 dni | 7 dni |
chłodziarko-zamrażarka, która ma oddzielne drzwi (-14°C) |
3–4 miesiące |
kilka tygodni |
zamrażarka (od -18 do -20°C) |
6 miesięcy | 3 miesiące |
Podczas podróży do przechowywania mleka matki należy używać torby wyposażonej w chłodzące, żelowe wkłady. W przypadku długiej wyprawy warto wykorzystać elektryczną chłodziarkę transportową i suchy lód. Mleko może być tak magazynowane do 24 godzin. Nie należy transportować mleka w termosie.
Z kolei warunki przechowywania mleka matki w temperaturze pokojowej przedstawiają się następująco:
| Miejsce przechowywania | Okres przechowywania w przypadku dzieci urodzonych o czasie |
Okres przechowywania w przypadku dzieci chorych lub przedwcześnie urodzonych |
|---|---|---|
| temperatura od 25 do 37°C | do 4 godzin | do 1 godziny |
| temperatura od 15 do 25°C | do 8 godzin | do 1 godziny |
| temperatura do 15°C | do 24 godzin | do 1 godziny |
Przechowywanie mleka mamy po rozmrożeniu
Szybkie rozmrażanie mleka kobiecego powinno być przeprowadzone w specjalnych podgrzewaczach lub pod strumieniem ciepłej wody. Powolne rozmrażanie pokarmu można wykonać w tzw. łaźni wodnej o temperaturze do 37°C lub po umieszczeniu pojemnika z mlekiem na 12 godzin w lodówce (+4°C), a następnie na 1 godzinę w temperaturze pokojowej. Przechowywanie mleka mamy po rozmrożeniu, ale nieogrzanego, nie powinno trwać dłużej niż 4 godziny w przypadku szybkiego rozmrażania i 24 podczas powolnego. W czasie rozmrażania nie wolno otwierać pojemnika, w którym znajduje się mleko.
Warto wiedzieć: Laktator elektryczny czy ręczny? Gdzie można kupić i jak go używać?
Przechowywanie mleka mamy – karmienie dziecka
Przed podaniem mleka dziecku konieczne jest ogrzanie go co najmniej do temperatury pokojowej. Nie wolno karmić malucha mlekiem bezpośrednio wyjętym z lodówki. Specjaliści donoszą, że optymalna temperatura pokarmu wynosi 37°C. Nie należy podgrzewać mleka na kuchence gazowej lub elektrycznej, w kuchence mikrofalowej czy piekarniku – najlepiej wybrać do tego podgrzewacz. Nie wolno też dopuścić do zagotowania mleka. Następuje wówczas utrata wielu cennych składników. Podgrzewać należy tylko porcję mleka bezpośrednio przeznaczoną do karmienia. W jej zaplanowaniu pomocny jest wzór: waga dziecka [kg] * 130/8.
Na stronach internetowych poświęconych rozdzielnictwu znajdują się specjalne kalkulatory, które pomagają w określeniu ilości pokarmu właściwej dla dziecka. Podgrzanego, lecz niezużytego, mleka nie należy ponownie przechowywać i podawać dziecku. Konieczna jest jego utylizacja.
Bibliografia:
1. Nehring-Gugulska M., Żukowska-Rubik M., Pietkiewicz A., Karmienie piersią w teorii i praktyce, MP, Kraków, 2017.
2. Weker H., Barańska M., Żywienie niemowląt i małych dzieci. Zasady postępowania w żywieniu zbiorowym, Warszawa, Instytut Matki i Dziecka, 2014.
3. Wytyczne Ministra Zdrowia dotyczące przechowywania mleka odciągniętego przez matkę dla własnego dziecka.