Poród w wodzie stał się bardzo popularną metodą rozwiązywania ciąży w naszym kraju. A przecież już od dawna w wielu kulturach woda jako środowisko bliskie człowiekowi była nieodłącznym elementem porodu. Wiele źródeł podaje, że ciepła (ale nie gorąca) kąpiel jest wskazana, kiedy zbliża się akcja porodowa, nasilają się skurcze i zanim jeszcze odejdą wody płodowe i nadejdzie czas udania się do szpitala. Coraz więcej kobiet decyduje się, by jednak cały poród został przeprowadzony w wannie i stąd wiele porodówek w Polsce stara się wyjść im naprzeciw, wyposażając odpowiednio sale i umożliwiając tym samym matkom poród w wodzie.
Zobacz także:
Czy kołatanie serca w ciąży jest groźne?
Ciąża a odchudzanie – jak zadbać o sylwetkę w ciąży?
Poród pośladkowy – ryzyko i powikłania porodu naturalnego
Jakie są zalety porodu w wodzie?
Poród w wodzie ma zarówno swoje wady, jak i zalety. Dotyczy to matki i dziecka. Póki matka i dziecko są połączone pępowiną, stanowią całość. Natomiast biorąc pod uwagę wszystkie za i przeciw każdej metody porodu, inne argumenty będą przemawiały na korzyść dziecka, a inne na korzyść matki.
Jakie więc można wymienić zalety porodu w wodzie dla dziecka? Dla noworodka to przede wszystkim poczucie bezpieczeństwa. Brzmi absurdalnie, jednak należy sobie zdawać sprawę, że woda to jedyne dotychczas znane mu środowisko. Z ciasnej, uniemożliwiającej mu swobodne ruchy, macicy trafia dalej do środowiska mu miłego, jednak umożliwia ruch i łagodzi szok związany z ilością nowych bodźców. Można to sobie łatwo wyobrazić samemu, zanurzając głowę pod wodę. Dźwięki i światło z otoczenia docierają zdecydowanie wolniej. Dziecko wychodzące na świat podczas normalnego porodu zderza się od razu ze światłem, nowymi głosami, czuje na sobie dotyk. Woda pozwala mu dawkować emocje.
Woda działa relaksacyjnie na matkę. Stres oddziałuje na dziecko drogą neurohormonalną przez całą ciążę, jak i podczas porodu. Jej relaks i uspokojenie emocji mają ogromny wpływ na komfort dziecka. Dzieci rodzące się w wodzie w większości wykazują w dalszym rozwoju lepsze napięcie mięśniowe, koordynację ruchową i rozwój ruchowy, choć nie ma na razie badań potwierdzających te obserwacje.
Korzyści porodu w wodzie dla matki są liczne. Przede wszystkim w wodzie matka nie odczuwa dyskomfortu towarzyszącego normalnemu porodowi, tzn. nic jej nie ugniata, nie ma problemu ze znalezieniem wygodnej pozycji, ponieważ w wodzie – jak wiadomo – nie oddziałują tak siły grawitacji. Relaks powoduje, że zamiast nadmiernej produkcji hormonów stresu, organizm zaczyna wydzielać endorfiny, tzw. hormony szczęścia, będące naturalnymi inhibitorami bólu. Hormony stresu wpływają również na podwyższenie ciśnienia tętniczego. Ponadto ciepła woda wpływa na rozszerzenie łożyska naczyniowego i wzmożenie przepływu krwi nie tylko u kobiety, ale również w naczyniach pępowinowych. Woda wpływa na stabilizację poziomu ciśnienia krwi. Zaobserwowano, że kobiety czują się bardziej intymnie w wannie, co poprawia ich komfort psychiczny, i potrafią się lepiej skoncentrować. Ich okres porodu (czyli od początku skurczów do całkowitego rozwarcia szyjki macicy) jest zdecydowanie krótszy, ponieważ woda pozwala na większe rozluźnienie tkanek i ułatwia proces rozwierania szyjki macicy.
Bardzo ważnym argumentem przemawiającym za porodem w wodzie jest mniejsze ryzyko uszkodzenia krocza i mniejszy odsetek nacięć krocza. Skraca się również okres połogu i zmniejsza się nasilenie krwawienia poporodowego. Jeśli imersja wodna (poród w wodzie) był prowadzony w odpowiednich warunkach, nie odnotowano zwiększonego ryzyka infekcji.
Czy podczas porodu w wodzie dziecko może zachłysnąć się wodą?
Odpowiedź na to pytanie należy zacząć od tego, że dziecko fizjologicznie rozwija się w „balonie” z wodami płodowymi. Dopiero po wynurzeniu, czyli po zetknięciu się z normalnym powietrzem, następuje pierwszy wdech i rozprężenie płuc. Dlatego tak ważny jest pierwszy płacz dziecka. Noworodka nikt nie uspokaja po porodzie, wręcz przeciwnie, neonatolog podczas badania próbuje sprowokować go do płaczu. To właśnie w tym mechanizmie dziecko potrafi dobrze rozprężyć płucka. Natomiast podczas porodu w wodzie dziecko nie bierze wdechu. Wpada z jednego wodnego środowiska do drugiego. U noworodków występuje naturalny odruch nurkowania.
Jakie są przeciwwskazania do porodu w wodzie?
Nikt nie określił jasno standardów i wytycznych określających przeciwskazania do porodu w wodzie. Są jednak sytuacje kliniczne, w których bezsprzecznie przeciwskazana jest imersja wodna. Jest ich jednak niewiele. Głównym przeciwskazaniem, a właściwie utrudnieniem dla porodu w wodzie, jest konieczność stałego monitorowania stanu płodu. Nie zawsze udaje się przeprowadzić poród do końca w wodzie, jednak przynajmniej I i II okres porodu z reguły mogą odbyć się w wannie. W tych okresach nie powinny jednak rodzić w wodzie kobiety, u których stwierdza się:
- infekcje dróg rodnych, skóry czy nerek;
- infekcje błon płodowych i wód płodowych;
- zaburzenia tętna płodu i konieczność jego stałego monitorowania;
- krwawienie z dróg rodnych;
- stan przedrzucawkowy;
- nieprawidłowe ułożenie płodu;
- poród przed terminem;
- wady pępowiny;
- wielowodzie.
Jak wygląda poród w wodzie?
Przede wszystkim ważna jest odpowiednia temperatura wody. Nie powinna ona być za ciepła ani za zimna. Powinna być przyjemna dla rodzącej kobiety. Nie ma wytycznych dotyczących najniższej dopuszczalnej temperatury. Ważne, by nie była za wysoka, bo wykazano negatywny wpływ wyłącznie zbyt ciepłej wody na dobrostan dziecka, a nie zimnej. Maksymalna dopuszczalna temperatura wynosi 38,3°C. Woda może być zwykła, wcale nie jest potrzebne jej jakiekolwiek zasolenie. Jeśli już ktoś się na to decyduje, używa soli morskiej w stężeniu maksymalnym 0,9%.
O ile poród przebiega prawidłowo, nie powinno się ograniczać czasu spędzanego w wodzie matce rodzącej. Nie jest powiedziane, że kobieta, kiedy zdecyduje się wejść do wody, ma w niej siedzieć już do końca. Wręcz przeciwnie. Niektórym kobietom wystarczy spędzić w wannie 10 minut i wychodzą z wody. Inne chcą siedzieć w niej cały czas, choć powinny też umożliwić lekarzowi i położnej ocenę przebiegu porodu i dobrostanu płodu.
Wiele kobiet pozostaje w wodzie na czas ostatniej fazy porodu. Podobnie jak w przypadku normalnego porodu, nie powinno się oddzielać dziecka od matki przed zakończeniem IV fazy porodu i pozwolić rozpocząć karmienie piersią.
Czym zajmuje się położna? Dowiesz się tego z filmu: