Paracetamol jest stosunkowo bezpiecznym lekiem. W dużych dawkach działa hepatotoksycznie, czyli uszkadza wątrobę, dlatego konieczne jest unikanie połączeń paracetamolu z substancjami o działaniu również hepatotoksycznym, jak np. alkohol. Na rynku dostępnych jest wiele preparatów z paracetamolem, a coraz częściej można się z spotkać z lekami łączonymi. Zawierają one nie tylko paracetamol, ale dodatkowo np. kofeinę.
Paracetamol – dawkowanie
Paracetamol jest jednym z najpopularniejszych leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych. W przeciwieństwie do równie często stosowanych niesteroidowych leków przeciwzapalnych nie wywołuje efektu przeciwzapalnego. Jest dostępny bez recepty. Paracetamol podaje się doustnie lub w postaci czopków doodbytniczo (w szpitalu może zostać podany również dożylnie). Zalecana dawka dla dorosłych to 300–500 mg co 3–4 godziny. Na własną rękę (bez konsultacji z lekarzem) lek nie powinien być stosowany dłużej niż 3 dni. Należy również zwrócić uwagę, by dobowa dawka paracetamolu nie przekraczała 4 g. Jednak przy dłuższym stosowaniu zalecana dawka ogranicza się do 2,5 g na dobę. Ostrożność powinny zachować osoby z niewydolnością nerek, a także chorobą nowotworową i w podeszłym wieku. W tych grupach dobowa ilość leku powinna być o połowę niższa. U dzieci dawkowanie paracetamolu jest dostosowywane do wieku i masy ciała. Od 3. miesiąca do 18. roku życia podaje się 10–15 mg na każdy kilogram masy ciała co 4 godziny. Do 12. roku życia nie podaje się więcej niż 5 dawek paracetamolu na dobę. Nie wolno również przekraczać dawki 65 mg na kilogram masy ciała na dobę.
Bezpieczeństwo stosowania paracetamolu
Paracetamol powinien być przyjmowany zgodnie z zaleceniami na ulotce bądź zaleceniami lekarza. Mimo iż należy do jednych z najbezpieczniejszych leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych, to jednak jak w przypadku każdej substancji leczniczej należy zachować ostrożność. Tym bardziej, jeśli stosuje się lek łączony, czyli zawierający również inne substancje czynne. Paracetamol to przeciwbólowy lek rzadko wchodzący w interakcje z innymi lekami, dzięki czemu stosowany jest przez cukrzyków, chorych na nadciśnienie czy pacjentów z chorobą wrzodową. Nie wpływa na percepcję, co czyni go bezpiecznym dla kierowców.
Paracetamol z kofeiną – działanie
Okazuje się, że paracetamol wchodzi w skład wielu leków łączonych. Dodatek stanowią np. pseudoefedryna, kwas askorbinowy czy kofeina. Substancje czynne dołączone do paracetamolu mają nie tylko działanie dodatkowe, w postaci np. zmniejszenia kataru, ale również powodują nasilenie działania paracetamolu. Tak się dzieje w preparatach z kwasem askorbinowym, ponieważ jednoczesne przyjęcie obu tych substancji powoduje nasilone działanie obydwu z nich. Podobna zależność występuje pomiędzy paracetamolem a kofeiną. Kofeina wzmaga działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe paracetamolu, a poza tym pobudza osłabiony chorobą organizm, co ma polepszyć samopoczucie.
Preparaty paracetamolu z kofeiną
Na rynku dostępne są gotowe preparaty zawierające około 500 mg paracetamolu i 50–65 mg kofeiny. Zalicza się do nich apap extra, panadol extra i gripex control. Kofeina jest również dodawana do innych leków stosowanych w terapii przeziębienia i grypy. Wchłania się w przewodzie pokarmowym i w umiarkowanym stopniu oddziałuje na układ nerwowy. Powoduje to zniesienie uczucia zmęczenia, zwiększenie koncentracji i uwagi. Dodatkowo kofeina nasila działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe paracetamolu. Okazuje się, że umiarkowane spożycie kofeiny działa prozdrowotnie na organizm. Dlatego też jest jednym ze składników leków w terapiach przeciwbólowych, a także w leczeniu przeziębienia i grypy. Połączenie paracetamolu i kofeiny zwiększa efektywność paracetamolu o prawie 40%.
Kofeina z paracetamolem – czy to połączenie jest bezpieczne?
Podobnie jak w przypadku paracetamolu, bezpieczeństwo kofeiny również zależy od jej dawki. Jej korzystny wpływ na organizm obserwuje się po spożyciu 100–600 mg na dobę. Wyższe dawki, szczególnie osiągające 2000 mg na dobę, przyczyniają się do powstania drżeń mięśniowych, zaburzeń układu sercowo-naczyniowego, bezsenności i przyspieszenia oddechu. Przyjmując preparaty paracetamolu z kofeiną, należy więc zwrócić uwagę na dodatkowe jej źródła, np. w postaci kawy.