Mięśnie budujące miednicę kobiety, w tym pochwę, mają za zadanie zapobiegać wypychaniu macicy i pochwy podczas parcia w czasie porodu. Są one odpowiednio rozciągliwe, co pozwala na powiększanie się macicy. Obniżenie ścian pochwy oraz jej wypadanie może mieć miejsce na skutek porodu naturalnego i związane jest z kilkoma czynnikami.
Zobacz też:
- Ciasna pochwa – po porodzie, przed okresem. Jak sobie radzić z uczuciem ciasności pochwy?
- Czy poród naturalny po cesarskim cięciu jest możliwy i bezpieczny?
- Nietrzymanie moczu po porodzie: poród naturalny a cesarskie cięcie – przyczyny i leczenie
Jakie są przyczyny obniżenia ściany pochwy?
Obniżenie pochwy może mieć kilka przyczyn. Pierwszą jest poród dużego dziecka, co jest sporym wyzwaniem dla mięśni i więzadeł dna miednicy. Drugą przyczyną może być poród wspomagany kleszczami lub powikłania pękniętego krocza. Duże ryzyko stwarzają również uwarunkowania genetyczne. Kobieta może odziedziczyć tendencję do osłabienia więzadeł oraz schorzeń tkanki łącznej. W konsekwencji przekłada się to na nadmierną ruchomość stawów. Obniżenie lub wypadanie pochwy pojawia się również na skutek zwiększonego ciśnienia w jamie brzusznej u kobiet otyłych albo cierpiących na przewlekły kaszel. Co więcej, obniżenie pochwy ma miejsce u kobiet w starszym wieku – związane jest z osłabieniem mięśni i więzadeł, które utrzymują macicę w określonej pozycji.
Objawy obniżenia ściany pochwy
Objawy obniżenia pochwy zależą od stopnia zaawansowania choroby oraz jej rodzaju. Wyróżnia się bowiem obniżenie przedniej (cystocele) lub tylnej (rectocele) ściany pochwy oraz obu ścian. Pacjentki zgłaszają się do lekarza ginekologa z takimi objawami, jak:
- ból podczas stosunku,
- uczucie obecności ciała obcego w pochwie,
- dyskomfort lub ból w okolicy krzyżowej lub podbrzusza,
- zaburzenia w oddawaniu moczu i stolca, w tym nietrzymanie moczu i zaparcia,
- ukazanie się w szparze sromowej ścian pochwy (zaawansowane przypadki).
Kto jest szczególnie narażony na wypadanie pochwy i macicy? Najwięcej przypadków odnotowuje się u kobiet przed 40. rokiem życia oraz po okresie menopauzalnym. Zaobserwowano, że częściej występuje ono u wieloródek lub kobiet ciężko pracujących fizycznie. Okazuje się, że jedną z możliwych przyczyn jest przewlekły stres. Początkowo obniżające się ściany pochwy mogą z czasem doprowadzić do wypadnięcia całego narządu płciowego. Dlatego tak ważne jest szybkie zgłoszenie się do lekarza ginekologa w przypadku pojawienia się specyficznych objawów. Wczesna faza może być leczona za pomocą ćwiczeń. Na poważniejszych etapach konieczna okazuje się interwencja chirurgiczna. Ginekolodzy oceniają schorzenie w czterostopniowej skali (od 0 do stopnia 4, przy czym 0 oznacza brak wypadania, a 4 całkowite wypadanie macicy lub pochwy).
Zapobieganie obniżaniu się ściany pochwy i leczenie go
Nie ma chyba lepszego środka zaradczego przed obniżaniem ścian pochwy jak profilaktyka. Świadome zapobieganie temu schorzeniu polega na regularnym ćwiczeniu mięśni, które zamykają otwór miednicy. Mowa o mięśniach Kegla. Instrukcje, jak prawidłowo ćwiczyć mięśnie Kegla, dostępne są w internecie w postaci filmów instruktażowych. W razie jakichkolwiek wątpliwości należy poradzić się dodatkowo lekarza ginekologa lub fizjoterapeuty. Regularne ćwiczenia tych mięśni nie tylko je wzmacniają, ale mają też wiele innych pozytywnych rezultatów. Chronią przed nietrzymaniem moczu, przyspieszają regenerację podczas połogu, a nawet wpływają na sprawność seksualną. Porady dotyczące prawidłowo wykonywanych ćwiczeń udostępniane są przyszłym matkom w szkołach rodzenia. Duże znaczenie ma prawidłowa i lekkostrawna dieta. Zapobiega zaparciom, pretendującym do obniżania się ścian pochwy. Niekiedy stosuje się również krążki dopochwowe, zakładane przez ginekologa w gabinecie. Krążek musi być pod stałą opieką ginekologa, a wizyty należy powtarzać z określoną przez specjalistę częstotliwością. W przeciwnym razie istnieje duże ryzyko rozwinięcia się stanu zapalnego.
Leczenie poważniejszych przypadków może obejmować stosowanie maści wzbogaconych estrogenem. Poprawia to elastyczność tkanek. Powszechnie stosuje się również niewielkich rozmiarów urządzenia, zwane pessarami ginekologicznymi, służące do podpierania ścian pochwy. U kobiet będących w okresie rozrodczym metody operacyjne opierają się na ustabilizowaniu pochwy za pomocą taśm lub specjalnych szwów. Rozważana jest również operacja plastyczna krocza i pochwy. Problematyczne są przypadki całkowitego wypadnięcia macicy oraz przeciwwskazania do wykonania operacji, w tym poważne zaburzenia kardiologiczne lub płucne.
Zobacz: Czy poród musi boleć?
Bibliografia
1. Surkont G., Wlaźak E., Suzin J. Operacyjne leczenie zaburzeń statyki narządu płciowego u kobiet – gdzie jesteśmy, dokąd zmierzamy. Przegląd Urologiczny. 2006 4 (38).