Na borderline choruje średnio 1-2% społeczeństwa. Około 75% przypadków to kobiety. To zaburzenie osobowości zostało zdiagnozowane u co piątego więźnia w zakładzie penitencjarnym.

Objawy i rodzaje osobowości chwiejnej emocjonalnie

Osobowość borderline jest zaburzeniem psychicznym ujawniającym się w zachowaniu człowieka. Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób i Urazów ICD-10 określa ją jako osobowość chwiejną emocjonalnie. Osoby cierpiące na tę przypadłość cechują się dużą impulsywnością działań oraz nie umieją przewidzieć konsekwencji swojego zachowania. Cechują się trudnym do przewidzenia, zmiennym nastrojem i mają tendencję do wybuchów emocjonalnych. Często rozpoczynają konflikty i potrafią być agresywne. Rozróżnia się dwa typy osobowości chwiejnej emocjonalnie. Pierwszy to typ impulsywny cechujący się niestabilnością emocjonalną oraz brakiem kontroli własnych zachowań. Drugi natomiast to borderline, w którym poza impulsywnością i chwiejnością emocji dodatkowo zaburzony jest obraz własnej osoby. Zniekształcona jest również świadomość swoich celów i preferencji. Pacjenci z borderline nie są pewni tego, co lubią oraz czego chcą (raz twierdzą jedno, za chwilę coś zupełnie przeciwnego). Często towarzyszy im uczucie pustki wewnętrznej oraz braku sensu życia. Mają też bardzo burzliwe życie towarzyskie, a ich związki z innymi ludźmi są intensywne i nietrwałe. Pomimo tej niestałości osoby z borderline bardzo boją się odrzucenia. Nawet jeśli jest to toksyczny związek, to nie chcą go zakończyć. W jednej rozmowie potrafią powiedzieć partnerowi, że go nienawidzą, a za chwilę rzucić mu się na szyję, prosząc, żeby zawsze byli razem. Dużo związków oraz rodzin rozpada się, bo osoby te nie są zdiagnozowane i nie mają świadomości, że zachowania destruktywne są wynikiem zaburzenia. Borderline cechuje też podejmowaniem zachowań autodestrukcyjnych.

 Osoby chore na to zaburzenie często podejmują działania nielegalne oraz ryzykowne – używają substancji psychoaktywnych, uprawiają seks bez zobowiązań lub wydają pieniądze bez zastanowienia. Pacjenci nie rozumieją sami siebie i własnych działań. Często żałują tego co zrobili, ale i tak znów to zrobią. Potrafią być agresywni zarówno wobec innych, jak i siebie. Ludzie z borderline są w grupie wysokiego ryzyka samobójstw.

Borderline a inne zaburzenia – stany psychotyczne, zaburzenia lękowe, depresja

Osobowość chwiejna emocjonalnie często współwystępuje z innymi zaburzeniami psychicznymi. Osoby cierpiące na to zaburzenie mogą doświadczać stanów psychotycznych podczas wzburzenia emocjonalnego. Przykładowo może im się wydawać, że są prześladowane przez swoją rodzinę. Nie są to jednak stany trwałe. Pojawiają się również zaburzenia lękowe, podczas których chorzy mogą doświadczać napadów paniki w sytuacjach całkiem normalnych i bezpiecznych. Osoby cierpiące na chwiejność emocjonalną mogą również doświadczać okresów smutku, przygnębienia, a nawet depresji. Zdarzają im się również natręctwa lub zachowania bezsensowne, do których wykonania osoba czuje się zmuszona. Mogą pojawiać się też objawy chorób somatycznych, które nie mają podłoża organicznego. Na przykład migreny czy bóle różnych części ciała.

Przyczyny zachorowań na borderline – genetyka, traumy, wpływ środowiska

Jak dotąd nie odkryto bezpośrednich przyczyn powstawania borderline. Głównym czynnikiem występowania tego zaburzenia osobowości jest dziedziczenie genów po przodkach, którzy mogli na chorować na borderline. Drugim jest przejście przez pewien rodzaj traumy i cierpienie na zespół stresu pourazowego (PTSD). Duże ryzyko związane jest również z negatywnym wpływem środowiska, w którym wychowuje się dziecko, takim jak przykre doświadczenia z dzieciństwa, które zapadły w pamięć osobie lub opuszczenie przez najbliższych. Wpływ na pojawienie się choroby mogą mieć również nierozwiązalne kryzysy rozwojowe i zatrzymanie się w pewnym okresie dorastania w aspekcie emocjonalnym.

Leczenie osobowości chwiejnej emocjonalnie – psychoterapia, farmakologia

Podstawą leczenia choroby borderline jest jej właściwa diagnoza. Często jest ona mylona z nerwicą, przez co dobór leczenia jest nieprawidłowy. Osobom chwiejnym emocjonalnie pomaga się przede wszystkim poprzez wieloletnią psychoterapię. Aczkolwiek ważna jest tu motywacja do zmiany samego pacjenta i świadomość własnej choroby. Praca nad zmiennym nastrojami jest bardzo trudna i wiąże się z włożeniem dużego wysiłku w wyzdrowienie. W niektórych przypadkach leczenie wspomagane jest farmakologią, zwłaszcza w stanach ostrych epizodów agresji. Środki uspokajające mogą pomóc w fazie leczenia, gdy pacjent nie radzi sobie z negatywnymi emocjami, nie potrafi jeszcze nad nimi panować oraz zagraża zdrowiu i życiu swojemu lub innych.