Rak w okolicy krtani z łatwością się rozprzestrzenia, w związku z czym często towarzyszy mu także rak gardła lub tchawicy. W większości przypadków objawy raka krtani sugerują jego złośliwy charakter.

Co to jest rak krtani?

Rak krtani jest chorobą nowotworową, która polega na nieprawidłowym i nieustannym rozrastaniu się komórek nabłonka krtani. Może się umiejscowić w górnej części krtani (nagłośni) i wówczas najczęściej charakteryzuje się szybkim wzrostem i przerzutami do okolicznych węzłów chłonnych. Z kolei rak krtani zlokalizowany w jej środkowej części (głośni) rozwija się dużo wolniej i rzadziej daje przerzuty. Nowotwór złośliwy w dolnej części krtani (podgłośni) rozwija się bardzo powoli i rokuje gorzej niż pozostałe, często daje przerzuty do płuc. Wcześnie wykryta choroba charakteryzuje się przeżywalnością około 90% na przestrzeni 5 lat, ale często pojawiają się nawroty.

Pierwsze objawy raka krtani

Pierwsze objawy raka krtani zależą od jego umiejscowienia. Wczesne objawy raka nagłośni najczęściej są niespecyficzne, a chora osoba trafia do lekarza z powodu powiększonego węzła chłonnego. Do najczęściej pojawiających się symptomów należą:

• powiększone węzły,
  
• uczucie ciała obcego w gardle,
  
• uczucie ucisku w gardle,
  
• ból i drażliwość przy przełykaniu pokarmów.

Pierwszym objawem raka głośni jest chrypka utrzymująca się powyżej dwóch tygodni i niepoddająca leczeniu.

Rak podgłośni rozwija się w podstępny sposób i nie towarzyszą mu wczesne dolegliwości, z reguły zauważa się dopiero jego późne objawy.

Późne objawy raka krtani

Późne objawy raka krtani są podobne we wszystkich miejscach jego występowania. Symptomami świadczącymi o znaczącym rozwoju choroby są:

• znaczne problemy z połykaniem,
  
• duszności,
  
• zamykanie się dróg oddechowych,
  
• świst krtaniowy,
  
• silny ból gardła (obejmujący jedną stronę),
  
• chrypka,
  
• obrzęki szyi,
  
• powiększone węzły chłonne.

Jeżeli występują już późne objawy raka krtani, rokowania są znacznie gorsze niż w przypadku początku choroby. O wiele częściej istnieje też konieczność usunięcia węzłów chłonnych i wdrożenia chemioterapii (na początkowym etapie choroby najczęściej wystarcza radioterapia).

Rak krtani – inne objawy

Rakowi krtani mogą też towarzyszyć inne, mniej specyficzne objawy, takie jak bolesność krtani, jej zmieniony kształt, guz szyi, a także nieuzasadniona utrata masy ciała, stałe odczuwanie zmęczenia, senność, spadek motywacji czy obniżenie nastroju.

Rak krtani może też objawiać się nieustannym uczuciem naciekania czegoś do gardła, odkrztuszaniem wydzieliny, krwistą wydzieliną czy cuchnącym oddechem.

Rozpoznanie raka krtani – diagnostyka

Najczęściej proces diagnostyczny raka krtani rozpoczyna się już u lekarza pierwszego kontaktu. Na podstawie wywiadu, widocznym symptomów i badania palpacyjnego szyi kieruje on pacjenta na dalsze badania.

Obecność komórek nowotworowych jednoznacznie potwierdza tylko wykonanie badania histopatologicznego polegającego na mikroskopowej ocenie komórek wyciętego guza. Dopiero wówczas można z całą pewnością określić, czy ma on charakter złośliwy czy też łagodny.

Na wczesnym etapie choroby do jej potwierdzenia najczęściej wystarcza wykonanie badania za pomocą długiego wziernika z kamerą, który umożliwia obejrzenie krtani i pobranie jej małego wycinka.

Pomocnymi w diagnostyce badaniami są również badania obrazowe mózgu i ultrasonografia szyi, dzięki którym można ocenić, czy nie doszło do przerzutu komórek nowotworowych do węzłów chłonnych.

Z czym można pomylić objawy raka krtani?

Objawy raka krtani są na tyle niespecyficzne, że łatwo pomylić je z inną chorobą i niepotrzebnie wpaść w panikę. Dławienie i uczucie ciała obcego w gardle może mieć charakter nerwicowy i nasilać się na skutek stresu. Choroby tarczycy mogą prowadzić do jej powiększenia, dławienia w gardle, powiększenia węzłów chłonnych, obrzęku szyi i chrypki. Ten ostatni symptom jest też często wywoływany przez nadwyrężenie krtani lub zaburzenia hormonalne. Jeśli zaobserwuje się u siebie pierwsze objawy raka krtani, należy zachować spokój i udać się do lekarza.

Podczas obserwowania objawów warto pamiętać, że nowotwór ten najczęściej występuje u mężczyzn po 60 roku życia, którzy palili tytoń i nadużywali wysokoprocentowego alkoholu. Ponadto uważa się, że znaczącą rolę w rozwoju raka krtani odgrywają czynniki genetyczne i środowiskowe – może on być chorobą zawodową górników i innych osób narażonych na szkodliwe pyły oraz osób „pracujących głosem”. Trwają także badanie nad wpływem niedoborów na rozwój tego nowotworu – przypuszcza się, że do jego wystąpienia predysponuje brak witaminy D, C oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych.

Bibliografia:

1. http://onkologia.org.pl/rak-krtani/
   
2. Wilczyńska U. i Szeszenia-Dąbrowska N., Nowotwory pochodzenia zawodowego w Polsce w latach 1995–2003, “Medycyna Pracy”, 56 (2), 2005, s. 113–120.