Najczęstszą przyczyną kolki nerkowej jest kamica nerkowa. W tym przypadku drożność moczowodu uniemożliwiają kryształki wapnia, które kumulują się i tworzą kamienie nerkowe. Jeżeli kamienie nie zostaną usunięte z organizmu, ryzyko ponownego nawrotu kolki nerkowej wynosi 80%.

Kolka nerkowa w ciąży – najczęstsze przyczyny

Kolka nerkowa w ciąży to objaw zastoju moczu w nerce, który zwiększa ciśnienie w górnych drogach moczowych. Przyczyną takiego stanu zwykle jest kamica nerkowa. Jest to choroba polegająca na powstawaniu złogów (tzw. kamieni nerkowych) w nerkach bądź drogach moczowych. Kamienie powstają na skutek wytrącania się związków chemicznych w moczu i blokują jego przepływ. 

Złogi mogą mieć skład fosforanowo-wapniowy, szczawianowo-wapniowy, moczanowy, cystynowy lub struwitowy. Kolkę u kobiet ciężarnych mogą spowodować także: ucisk nerki przez rosnącą macicę, dieta wzbogacona o witaminę D, odwodnienie, infekcje dróg moczowych oraz przyjmowanie leków zobojętniających kwas solny. 

Ryzyko wystąpienia kolki w ciąży zwiększają:

• choroby zapalne jelit (np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna),
  
• nadmiar cystyny (aminokwasu zawierającego siarkę) w moczu,
  
• zwiększony poziom kwasu w moczu,
  
• dna moczanowa,
  
• nadmiar wapnia w moczu.
  

Najczęstsze objawy kolki nerkowej w ciąży – nagły, ostry ból

Głównym objawem ataku kolki nerkowej jest nagły, ostry, rozdzierający ból zlokalizowany w okolicy lędźwi. Siła bólu zależy od stopnia niedrożności lub rozmiaru kamienia zalegającego w przewodach moczowych. Ból jest zwykle jednostronny i promieniujący do pęcherza, kręgosłupa, pachwin lub łopatek. Kierunek promieniowania bólu zależy od lokalizacji blokady przepływu moczu. Jeżeli kamień znajduje się w połączeniu moczowodowo-miedniczkowym, ból odczuwalny jest najczęściej w okolicy żebrowo-kręgowej. Jeśli boleści promieniują do pachwin i okolic spojenia łonowego, oznacza to, że niedrożność może być zlokalizowana w dolnej części moczowodu.

Inne objawy, które mogą towarzyszyć bólowi to:

• parcie na pęcherz,
  
• krwiomocz,
  
• zimne dreszcze,
  
• częstomocz,
  
• mdłości,
  
• wzdęcia,
  
• ogólne złe samopoczucie,
  
• wymioty,
  
• podwyższona temperatura ciała,
  
• uczucie niedostatecznego wypróżnienia.
  

Ataki bólu kolki nerkowej w ciąży bywają niekiedy mylone ze skurczami porodowymi. Objawy jednostajny lub narastający charakter i zależnie od przebiegu dolegliwości, mogą pojawiać się sporadycznie lub regularnie każdego dnia. Nie można wskazać konkretnego przedziału czasowego, w którym wstępują ataki kolki nerkowej. 

Zobacz też: Zapalenie nerek - objawy

Ból trwa do momentu, w którym kamień blokujący przepływ moczu nie zmieni swojej lokalizacji lub nie ustąpi ucisk macicy na moczowód. W przypadku kobiet w ciąży objawy kolki nerkowej mają zwykle charakter nawracający i ustępują po porodzie.

Leczenie kolki nerkowej w ciąży – leki rozkurczowej, ciepłe okłady, spacery

Napady kolki nerkowej mogą być niebezpieczne zarówno dla ciężarnej jak i dla płodu, szczególnie, gdy mają ostry przebieg i często nawracają. Kolka nerkowa niezależnie od stopnia nasilenia objawów powinna być skonsultowana z lekarzem, ponieważ sprzyja rozwojowi powikłań, np. zahamowaniu pracy nerek i odmiedniczkowemu zapaleniu nerek, co może spowodować przyspieszony poród. 

Celem leczenia kolki nerkowej jest złagodzenie bólu i zachowanie funkcji nerek. W przypadku kobiet, u których objawy kolki mają łagodny charakter i są sporadyczne, wskazane jest zażywanie leków rozkurczowych i przeciwbólowych. Ulgę przynosi także rozgrzanie bolesnego miejsca ciepłym termoforem oraz częste spacery, które umożliwiają odblokowanie moczowodu. W przypadku ostrych ataków kolki nerkowej, należy udać się do szpitala, gdzie po konsultacji z lekarzem ciężarna otrzyma dożylnie lub domięśniowo leki rozkurczowe i przeciwzapalne. Pomocne może okazać się także założenie cewnika moczowodowego, który umożliwi odpływ moczu z nerki.

Jeżeli przyczyną kolki jest kamica nerkowa, może zajść konieczność usunięcia kamieni (np. przy użyciu nefroskopu) lub rozbicia ich falami ultradźwiękowymi (tzw. ESWL). Tego typu zabiegi wykonywane są po porodzie. Złogi o niewielkich rozmiarach (poniżej 4 mm) mogą zostać wydalone samoistnie, proces ten wspomaga częste picie płynów niegazowanych (około 2 litrów w ciągu dnia) i ciepłe kąpiele. 

Zobacz też: Scyntygrafia nerek - czym jest?

Ryzyko kolki nerkowej w ciąży zmniejszają częste spacery, które wspomagają drożność moczowodów. Nie bez znaczenia jest także właściwa dieta. Ciężarne kobiety powinny zrezygnować ze stosowania soli i częstego jedzenia produktów bogatych w szczawian i fosforan, np. rabarbaru, nasion roślin strączkowych lub szpinaku.