Serce to jeden z najważniejszych organów w ludzkim organizmie.. Powoduje, że krew jest przepompowywana przez układ krążenia, przez to tlen i substancje odżywcze dostarczane są do komórek. Prawidłowe tętno to około 60-80 uderzeń na minutę.

Bradykardia – co to jest?

Naturalnym symulatorem serca jest węzeł zatokowo-przedsionkowy w którym generowane są bodźce odpowiedzialne za kurczenie i rozkurczanie mięśnia sercowego. Określa on również liczbę uderzeń serca na minutę. Bradykardia to wolne bicie serca, gdy występuje puls poniżej 50 uderzeń na minutę. Powolna praca mięśnia sercowego powoduje, że nie jest możliwe dostarczenie odpowiedniej ilości tlenu do komórek ciała, co najczęściej prowadzi do omdleń i zawrotów głowy. Bradykardia zatokowa związana jest z nieprawidłową pracą nerwu błędnego, który pośredniczy między mózgiem a węzłem zatokowym znajdującym się w sercu.

Niskie tętno może pojawiać się naturalnie podczas snu, bądź u regularnie trenujących sportowców i nie stanowi powodu do niepokoju, pod warunkiem, że nie wywołuje nieprzyjemnych objawów.

Bradykardia – objawy

Charakterystycznym objawem bradykardii patologicznej jest brak przyspieszania pracy serca w sytuacjach, w których powinno ono przyspieszyć, np. w czasie ćwiczeń fizycznych. Takie zjawisko określane jest mianem niekompetencji chronotropowej.

Niski puls serca powoduje, że mózg, serce oraz inne organy nie mają zapewnionej wystarczającej ilości tlenu, co wywołuje takie objawy, jak:

• spowolnione reakcje na bodźce,
  
• bóle i zawroty głowy,
  
• problemy z koncentracją i pamięcią,
  
• uczucie ogólnego osłabienia organizmu,
  
• niespokojny sen,
  
• szybkie męczenie się w czasie wysiłku fizycznego,
  
• zmęczenie,
  
• krótkie utraty przytomności,
  
• omdlenia.
  

W następstwie omdleń lub utraty przytomności może dojść do niebezpiecznego upadku, który może zakończyć się złamaniem kończyny bądź urazem głowy. Objawy bradykardii pojawiają się najczęściej nocą i w stanie spoczynku.

Bradykardia – przyczyny

Przyczyny niskiego pulsu nie w każdym wypadku są oczywiste. Najczęstsze powody występowania bradykardii to:

• niewydolność węzła zatokowego;
  
• przyjmowanie leków – wtedy występuje tzw. bradykardia polekowa, która pojawia się po stosowaniu takich medykamentów jak: blokery kanału wapniowego czy leki przeciwarytmiczne;
  
• wzmożone napięcie nerwu błędnego – jego zwiększona aktywność może nastąpić na skutek, np. działania zimnej wody, wymiotami, długim przebywaniem w pozycji stojącej;
  
• zawał serca – u osób, które przeszły zawał serca mięśniowego najczęściej dochodzi do bradykardii zatokowej, ale ma ona charakter przemijający;
  
• obstrukcyjny bezdech senny – to zaburzenia oddechu, charakteryzujące się jego zatrzymaniem w czasie snu;
  
• bloki serca – zaburzenia przewodnictwa bodźców do węzła zatokowo-przedsionkowego;
  
• hipotermia – występuje, kiedy temperatura ciała spada poniżej 36,6 stopnia Celsjusza;
  
• zaburzenia elektrolitowe – niedobór elektrolitów może prowadzić do nieprawidłowej pracy serca;
  
• hipoksja – zaburzenia transportu tlenu, w wyniku czego dochodzi do niedotlenienia tkanek w organizmie;
  
• niedoczynność tarczycy – niedobór hormonów produkowanych przez tarczycę.
  

Do wystąpienia spowolnienia pracy serca mogą przyczynić się różne schorzenia, np. choroba węzła zatokowego. Naturalny rozrusznik mięśnia sercowego, czyli węzeł zatokowo-przedsionkowy, nie wywołuje wystarczającej ilości impulsów, pobudzających kurczenie się i rozkurczanie serca. Powoduje to, że rytm bicia serca jest zbyt wolny.

Bradykardia – leczenie

W leczeniu bradykardii najistotniejszą rolę odgrywa ustalenie konkretnej przyczyny wstąpienia zaburzeń pracy serca. W niektórych przypadkach niskie tętno leczone jest poprzez wszczepienie do ciała sztucznego rozrusznika serca, który zapewnia prawidłowe skurcze mięśnia sercowego oraz swobodny przepływ krwi. Specjalny symulator umieszcza się podskórnie w okolicach obojczyka. Zostaje on w ciele przez około 5 lat. Pacjent z wszczepionym rozrusznikiem, powinien co roku zgłaszać się na badania kontrolne, ponieważ istnieje ryzyko powikłań, takich jak:

• przemieszczenie się symulatora,
  
• zakażenia,
  
• błędnie zaprogramowany rozrusznik,
  
• konieczność zwiększenia pracy symulatora, co wymaga jego przeprogramowania.
  

Bradykardia u noworodka

Na zaburzenia pracy serca mogą cierpieć także dzieci, nawet te jeszcze nienarodzone. Bradykardia płodu pojawia się najczęściej na skutek wad genetycznych, zwłaszcza zespołu Edwardsa. Do lekkiego obniżenia pulsu serca może również dojść w czasie porodu, w momencie kiedy dochodzi do ucisku na głowę dziecka.