Promieniowanie słoneczne jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jeśli jest odpowiednio dawkowane, nie zagraża naszemu zdrowiu, a nawet przyczynia się do wielu pozytywnych zmian: dostarcza energii i umożliwia syntezę witamin z grupy D. Jeśli jednak ciało jest zbyt długo narażone na działanie promieni UV, może dojść do oparzenia słonecznego, które oprócz dotkliwego bólu powoduje zagrożenie dla zdrowia.

Co to jest oparzenie słoneczne?

Oparzenie słoneczne pojawia się, kiedy skóra nie jest w stanie ochronić się przed nadmierną ilością promieniowania UV (przyczyną poparzeń jest zazwyczaj promieniowanie UVB). Pojawia się wówczas bolesny rumień, który u osób o jasnej karnacji może wystąpić nawet po 15–20 minutach, ale zwykle zaczerwienienie ujawnia się po 2–4 godzinach od ekspozycji na słońce. Ból dokucza najbardziej po ok 9–14 godzinach, a znika po dwóch dobach. Poparzenie słoneczne powoduje nie tylko pieczenie, ale też przyczynia się do starzenia się skóry i do powstania nowotworu. Jeśli doszło do poparzenia słonecznego, warto skonsultować się z dermatologiem, nawet jeśli dolegliwości szybko ustąpiły, ponieważ mogło dojść do zagrażających zdrowiu zmian na skórze.

Stopnie oparzenia słonecznego

Wyróżnia się trzy stopnie oparzenia słonecznego:

• oparzenie pierwszego stopnia,
  
• oparzenie drugiego stopnia,
  
• oparzenie trzeciego stopnia.
  

Pierwszy stopień oparzenia słonecznego występuje najczęściej i dotyczy jedynie zewnętrznej warstwy skóry. Staje się ona czerwona, tkliwa i bardzo ciepła. Po fazie kulminacyjnej złuszcza się płatami, a następnie objawy ustępują.

Jak chronić skórę przed poparzeniem słonecznym? Dowiesz się tego z naszego filmu

Drugi stopień oparzenia oprócz naskórka dotyka również skóry właściwej. Charakterystyczne objawy to: zaczerwieniona skóra, obrzęk i pęcherze wypełnione płynem surowiczym. Ponadto występuje częściowa martwica naskórka, której leczenie wymaga konsultacji z dermatologiem i stosowania odpowiednich leków. 

Najcięższym przypadkiem jest trzeci stopień oparzenia słonecznego, który dotyka naskórka, skóry właściwej oraz tkanki podskórnej i nerwów. Efektem jest wrażenie martwej skóry i brak czucia w miejscu poparzenia (uszkodzone zostają receptory czuciowe). Konieczna jest natychmiastowa interwencja lekarza.

Oparzenia słoneczne – leczenie i domowe sposoby

Leczenie oparzenia słonecznego w dużej mierze zależy od jego stopnia intensywności. Przy oparzeniach pierwszego stopnia wystarczają zazwyczaj domowe sposoby, które łagodzą ból i pieczenie oraz chłodzą gorącą skórę. Najczęściej stosuje się okłady z kefiru, zsiadłego mleka czy jogurtu. Czasami należy sięgnąć po środki specjalistyczne, czyli maści na oparzenia słoneczne zawierające lanolinę, alantoinę, D-pantenol, witaminę E oraz niewielkie stężenie hydroksykortyzolu. 

W aptekach dostępne są również ekstrakty z cebuli i czosnku w postaci maści lub emulsji, które łagodzą stan zapalny i zapobiegają wystąpieniu bąbli i wysięków pooparzeniowych (lub przeciwdziałają zakażeniom bakteryjnym, jeśli bąble już się pojawiły).

Poparzenia słoneczne drugiego i trzeciego stopnia wymagają konsultacji z lekarzem, zwłaszcza że często przy tego typu oparzeniach pojawiają się nudności i zawroty głowy. Ich leczenie w zależności od stopnia trwa odpowiednio od 2 do 6 oraz od 6 do kilkunastu tygodni. Dermatolog może zlecić, obok środków chłodzących i nawilżających, leki an oparzenia o działaniu przeciwbakteryjnym.

Jak łagodzić poparzenia słoneczne? Dowiesz się tego z naszego filmu

W poważniejszych przypadkach powinno się stosować opatrunek z solą srebrową sulfadiazyny, sulfatiazolu lub z bacytracyną. Oparzenia można schładzać wodą lub lodem, a jeśli dolegliwościom towarzyszy silny ból, podaje się ibuprofen lub paracetamol. Bardzo ważne jest, aby oparzeń nie smarować preparatami natłuszczającymi, które blokują odprowadzanie ciepła ze skóry i powodują nasilenie objawów.

Jak zapobiegać oparzeniom słonecznym?

Skutki oparzeń słonecznych mogą być bolesne, ale zwiększają też ryzyko powstania raka. Dlatego podczas słonecznych kąpieli czy na solarium należy szczególnie chronić skórę. Warto pamiętać, że oparzenia słoneczne dotyczą także dzieci, które ich skutki znoszą najgorzej. W ramach profilaktyki powinno się unikać słońca w godzinach od 10 do 14, stosować preparaty z silną ochroną przeciwsłoneczną, osłaniać głowę i pić dużo wody. 

Oparzenie słoneczne może mieć także charakter termiczny. Dochodzi wówczas do przegrzania organizmu – na przykład poprzez zbyt długie eksponowanie głowy na słońce. Stanowi to zagrożenie nie tylko dla zdrowia, ale i życia.