Lęk wysokości jest fobią – zaburzeniem nerwicowym o charakterze lękowym. Osoba z akrofobią ma problemy z przebywaniem na wysokości, w górach, z lataniem samolotem, a nawet z ćwiczeniami na drabinkach czy przebywaniem na balkonie.

Lęk wysokości – z czego się bierze?

Pomimo wielu lat badań nad akrofobią, mechanizm powstawania lęku wysokości nadal nie został jednoznacznie wytłumaczony. Coraz częściej odchodzi się od przypisywania odpowiedzialności za fobię traumatycznym doświadczeniom z dzieciństwa. Jeszcze do niedawna była to powszechnie uznawana przyczyna powstawania lęku wysokości oraz wielu innych fobii. Według tej teorii, osoby borykające się z lękiem wysokości mogły doznać w dzieciństwie przykrego doświadczenia związanego z wysokością, np. wypadnięcia z wózka lub upadku z huśtawki, który odcisnął piętno na ich psychice.

Zwolennicy teorii ewolucyjnej zakładają, że lęk przed przebywaniem na dużej wysokości jest obecny w psychice każdego człowieka, jednak u niektórych osób jest on nasilony. Lęk wysokości jest traktowany jako skutek procesu adaptacyjnego, dzięki któremu możliwe jest przeżycie. Inna teoria głosi, że przyczyny akrofobii nie leżą w ludzkiej psychice, lecz są skutkiem zaburzenia pomiędzy wrażeniami z ucha wewnętrznego a bodźcem wzrokowym w czasie przebywania na sporej wysokości.

Objawy lęku wysokości

Osoby borykające się z lękiem wysokości, nawet na samą myśl o przebywaniu na dużych wysokościach, odczuwają negatywne emocje. Przebywanie na nich, a także ewentualna możliwość spadnięcia, choć niekiedy irracjonalna, wiąże się z szeregiem objawów charakterystycznych dla fobii. Wśród nich lekarze wyróżniają najczęściej: silny niepokój, zawroty głowy, ból głowy, uczucie tzw. miękkich nóg, duszności, problemy z oddychaniem, kołatanie serce, drżenie kończyn o różnym stopniu nasilenia, nadmierną potliwość, przyspieszoną akcję serca, pewność nadejścia nieuchronnej katastrofy wiążącej się z upadkiem oraz śmiercią, a także ogromny strach.

Powyższe objawy występują u osób z akrofobią, lecz ich występowanie jest indywidualne i u każdej osoby napad lękowy może przebiegać inaczej. Strach przed przebywaniem na dużej wysokości nigdy nie mija sam. Trwa do czasu, aż osoba nie przestanie myśleć o ewentualnym znajdowaniu się w takim miejscu, lub do momentu, kiedy nie zmieni miejsca pobytu. Osoba z lękiem wysokości nie powinna być zmuszana do przebywania w miejscu, które budzi w niej lęk, ponieważ objawy fobii mogą znacznie się zaostrzyć. Osoba z akrofobią może także doznać histerii, płaczu i załamania nerwowego, co pogłębi odczuwany przez nią lęk.

Jak pokonać lęk wysokości?

Lęku wysokości nie da się zwalczyć szybko i w prosty sposób, ale warto podjąć próby radzenia sobie z nieuzasadnionym strachem w czasie przebywania na dużej wysokości. Leczenie lęku wysokości można rozpocząć w gabinecie psychoterapeuty, który pomoże przygotować się do przebywania na dużej wysokości. Istotną kwestią jest także samodzielne podejmowanie prób stawiania czoła fobii, poprzez np. wspinanie się na niewysokie drzewo, wspinanie się na drabinki, wyprawę w niewysokie góry itp. W takich sytuacjach warto mieć u boku zaufaną osobę, która będzie dawać wsparcie i poczucie bezpieczeństwa. Strach należy przełamywać metodą małych kroków, tzw. terapia szokowa w postaci ekstremalnego wystawiania się na sytuacje lękowe (np. skok na bungee) może przynieść osobie cierpiącej na akrofobię więcej szkody niż pożytku.

Należy pamiętać, że lęk wysokości można przezwyciężyć, ale w większości przypadków jest to proces bardzo żmudny i trwa latami. Nie istnieje skuteczna forma terapii środkami farmakologicznymi, dlatego z uwagi na potencjalne działania niepożądane nie warto decydować się na taką formę leczenia. Silną akrofobię można zwalczać prostymi środkami, np. poprzez ostrożne wychodzenie na balkon. Na początku można podjąć próbę wyjścia w asyście drugiej osoby, a także trzymając się za poręcze lub barierki. W trakcie kolejnych prób można dokonać tego samemu, aż z czasem przebywanie na balkonie nie będzie powodować lęku oraz nieprzyjemnych doznań. Osoby, które same nie są w stanie przezwyciężyć fobii, mogą skorzystać ze wspomnianych porad psychoterapeuty lub psychologa.

Bibliografia

- Imielski W., Zaburzenia psychiczne i emocjonalne, Scholar, Warszawa 2010.

- Fajkowska M., Szymura B., Lęk – geneza, mechanizmy, funkcje, Scholar, Warszawa 2009.

- Seligman M.E., Walker E.F., Rosenhan D.L., Psychopatologia, Zysk i S-ka, Poznań 2003.

- Wciórka J., Pużyński S., Rybakowski J., Psychiatria, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2012.