Klotrimazol (z łac. clotrimazolum) przez wielu lekarzy uznawany zauniwersalny lek łagodzącego objawy wszelkiego rodzaju grzybic, zarówno tych dotykających narządy płciowe, jak i skórę głowy. Występuje w postaci maści, kremów, płynów oraz tabletek dopochwowych. Każdy z rodzajów ma inne zastosowanie w leczeniu poszczególnych zakażeń grzybiczych.
Co to jest klotrimazol – charakterystyka, właściwości, sposób działania
Klotrimazol jest organicznym związkiem chemicznym, działającym miejscowo. Hamuje proces powstawania błon komórkowych wszystkich rodzajów grzybów atakujących człowieka, co prowadzi do zaburzenia przepuszczalności błony i dalszego uszkodzenia jego komórek. Następnie klotrimazol przyczynia się do procesu lizy, polegającego na całkowitym rozpadzie komórek grzybów. Nie wchłania się przez skórę, choć przenika do głębszych warstw naskórka. W minimalnym stopniu jest wchłaniany przez błony śluzowe (w ok. 3%). Metabolizowany jest w wątrobie i wydalany przez nerki. Czas połowicznego rozkładu wynosi ok. 3–5 godzin. Klotrimazol ma również (stosunkowo słabe) działanie przeciwbakteryjne, atakuje ziarenkowce Gram-dodatnie, a rzęsistka pochwowego.
Wskazania do stosowania klotrimazolu
Klotrimazol występuje w wielu środkach farmakologicznych, takich jak clotrimazolum, metronidazol, fungotac, gineintima. W postaci kremu i maści sprawdza się w zwalczaniu grzybic skóry rąk i stóp, tułowia, podudzi oraz nóg. Jak informują lekarze, udowodniono wysoką skuteczność leczenia łupieżu pstrego, zakażeń drożdżakowych skóry i błon śluzowych klotrimazolem w formie maści. Ponadto lek ten sprawdza się w zakażeniach drożdżakowych narządów płciowych, jamy ustnej, gardła, przewodu pokarmowego, a także w leczeniu zapalenia spojówki, rogówki, gruczołu łzowego oraz brzegów powiek.
Klotrimazol w formie płynu znajduje zastosowanie w terapii grzybiczych zakażeń skóry wywołanych dermatofitami lub drożdżaki. Klotrimazol w formie płynu jest zalecany w leczeniu łupieżu pstrego i grzybicy wałów paznokci. Tabletki dopochwowe zawierające klotrimazol są stosowane w przypadku zakażeń sromu i pochwy wywołanych drożdżakami.
Klotrimazol – przeciwwskazania, interakcje i działania niepożądane
Preparaty zawierające klotrimazol należy używać zgodnie z ich zastosowaniem, tzn. maści lub kremy nie mogą być stosowane dopochwowo, jak przeznaczone do tego tabletki. W przypadku kremu zawierającego klotrimazol nie wolno dopuścić do kontaktu oczu i ust z kremem. Nie można stosować tabletek dopochwowych jeśli występuje nieregularne bądź nieprawidłowe krwawienia z pochwy, plamienia śródmiesiączkowego, wydzielin o podejrzanym zapachu, owrzodzenia pochwy lub sromu, pęcherzyków, ran, bólu w podbrzuszu, trudności oddawania moczu oraz pozostałych działań niepożądanych.
Należy zachować szczególną ostrożność w przypadku jednoczesnego zażywania leków obniżających odporność (leków immunosupresyjnych, które są stosowane np. do zwalczania atopowego zapalenia skóry) lub w trakcie chemioterapii. Przed rozpoczęciem leczenia klotrimazolem koniecznie należy poinformować lekarza o ewentualnych chorobach, takich jak cukrzyca, zakażenie wirusem HIV oraz wrażliwości lub alergii na substancje używane w trakcie leczenie zakażeń grzybiczych (flukonazol, ketokonazol, mikonazol, itrakonazol). Udowodniono, że klotrimazol stosowany na genitalia uszkadza środki antykoncepcyjne wykonane z lateksu (prezerwatywy, krążki dopochwowe).
Nie można stosować klotrimazolu jeśli przyjmuje się antybiotyki i glikokortykosteroidy w leczeniu stanów zapalnych, ponieważ klotrimazol negatywnie wpływa na ich działanie. Kobiety znajdujące się w I trymestrze ciąży nie mogą stosować klotrimazolu, a ciężarne znajdujące się w II i III mogą przyjmować go tylko w sytuacji absolutnej konieczności i pod opieką lekarza. Podobnie wygląda to u kobiet znajdujących się w okresie karmienia piersią, terapia klotrimazolem jest wtedy możliwa tylko za zgodą lekarza. Przeciwwskazaniem do stosowania klotrimazolu są zaburzenia czynności nerek, wiek poniżej 11 i powyżej 65 lat. Osoby znajdujące się poza dopuszczalnym przedziałem wiekowym mogą stosować lek tylko na wyraźne zalecenie lekarza. Poza tym nie można stosować żadnych preparatów z klotrimazolem w przypadku nadwrażliwości lub uczulenia na ową substancję.
Wśród najczęstszych możliwych działań niepożądanych dochodzi do miejscowych odczynów alergicznych, objawiających się pieczeniem, świądem, kłuciem, podrażnieniem skóry, zaczerwienieniem i nadmiernym złuszczeniem. Jak informują lekarze, możliwe są także ogólnoustrojowe reakcje, polegających na dusznościach, niskim ciśnieniu tętniczym oraz omdleniach.