Gorączka poszczepienna to jeden z najczęstszych skutków szczepienia (NOP). Powikłanie to może pojawić się po każdym szczepieniu i zwykle występuje po 2-3 dniach.

Na czym polega szczepienie?

Aby dowiedzieć się, dlaczego występuje gorączka po szczepieniu należy poznać mechanizm działania szczepionek. Ich podstawową funkcją jest ochrona przed drobnoustrojami powodującymi choroby. Kiedy układ odpornościowy dostaje zestaw inaktywowanych bakterii i wirusów w małej dawce, uczy się uodparniać na nie. Dzięki temu może zapamiętać informacje o tych organizmach i przy kolejnym kontakcie z nimi ma już wystarczająco silny zestaw mechanizmów obronnych. W ten sposób zmniejszyło się ryzyko lub całkowicie wyeliminowało występowanie takich chorób, jak błonica, gruźlica czy ospa prawdziwa. 

Sama szczepionka nie daje gwarancji, że nie zachoruje się na dane schorzenie, lecz z pewnością zmniejsza objawy. Przykładem jest ospa wietrzna, która niegdyś objawiała się bolesnymi wypryskami na całym ciele. Dzisiaj choroba ta występuje w postaci kilkunastu krostek. Szczepionki są skierowane zawsze na konkretną wersję wirusa. Wiele tych organizmów ulega częstym mutacjom, więc nie sposób jest uodpornić się na wszystkie ich odmiany. Dobrym przykładem jest właśnie wirus grypy. Coraz popularniejsze stają się też szczepionki skojarzone, które mają na celu uodpornić na kilka chorób naraz. Szczepienie jest znacznie poważniejszym zabiegiem niż potocznie mogłoby się wydawać. Powikłania poszczepienne występują często w postaci zaczerwienienia, pokrzywki, bólu głowy lub gorączki.

Co to jest gorączka?

Gorączka jest reakcją na pojawienie się niepożądanego czynnika w organizmie. Jest to mechanizm obronny, który ma na celu przywrócenie zdrowia. Jeśli więc gorączka występuje, to jest to znak, że układ odpornościowy pracuje dobrze i podejmuje kroki do pozbycia się patogennych wirusów i bakterii. Im jest silniejsza, tym gwałtowniejsza choroba pojawiła się w organizmie. Gorączka objawia się podwyższoną temperaturą ciała, ponieważ w wyższej temperaturze spada stężenie cynku i żelaza w osoczu, dzięki czemu wolniej rozwijają się bakterie chorobotwórcze. Przyspiesza również metabolizm, co skutkuje szybszym usuwaniem toksyn z organizmu. Jeśli jednak temperatura ciała przekracza 41 st. C, to może to prowadzić do nieodwracalnych uszkodzeń białka w komórkach nerwowych.

Przyczyny występowania gorączki po szczepieniu

Jeśli po szczepieniu występuje gorączka, to znak, że została ona podana prawidłowo i układ immunologiczny walczy z drobnoustrojami w organizmie. Podwyższona temperatura po zaaplikowaniu szczepionki ma taką samą funkcję jak w przypadku reakcji na obecność innych wirusów i bakterii. Organizm stara się za wszelką cenę pozbyć obcych ciał zawartych w miksturze. Gorączka występuje szczególnie często po podaniu szczepionki skojarzonej 6 w 1 lub 5 w 1.

Stan podgorączkowy u dzieci – kiedy występuje?

Dwa dni po szczepieniu podwyższa się temperatura ciała do około 38 st. C. Stan ten występuje u około połowy dzieci. Przy zaszczepieniu przeciw odrze gorączka pojawia się zwykle po 10 dniach. Towarzyszy temu brak apetytu oraz ogólne osłabienie organizmu. W stanie podgorączkowym nie trzeba podejmować kroków, które zbiją temperaturę. Nie ma konieczności też jechania do pediatry, ponieważ objawy te ustają zwykle po około 48 godzinach. Gdy natomiast dziecko ma katar, kaszel i bóle mięśni, to znak, że warto skonsultować do z lekarzem rodzinnym.

Gorączka poszczepienna – kiedy zbijać?

U kilku procent osób po szczepieniu występuje gorączka, która nieraz przekracza 40 st. C. Tego objawu nie można lekceważyć i należy jak najszybciej udać się do lekarza pediatry. Gdy temperatura ciała przekracza 38,5 st C należy obniżać poziom gorączki, gdyż może ona drastyczne rosnąć, powodując drgawki i poważne zmiany w organizmie. W tym celu powinno podawać leki przeciwgorączkowe oraz dobrze jest ochładzać organizm domowymi sposobami, np. przykładać chłodne okłady z mokrego ręcznika. Można też położyć dziecku na kark kostki lodu zawinięte w folię i ręcznik. Na szyi bowiem przebiegają tętnice, których ochłodzenie zmniejsza temperaturę całego organizmu. 

Bardzo ważne jest też, aby pić dużo wody, aby nie dopuścić do odwodnienia organizmu. Czym więcej wypije, tym więcej wypoci, co również obniża temperaturę ciała. Słyszy się nieraz, żeby przed podaniem szczepionki przyjąć leki przeciwgorączkowe, co spowoduje obniżenie temperatury ciała. Nie należy tego robić, ponieważ preparaty te zmniejszają skuteczność szczepienia. Stan podgorączkowy jest reakcją obronną organizmu, więc (jeśli są to umiarkowane temperatury) należy pozwolić mu się bronić na swój sposób. Wyjątkiem jest szczepienie przeciwko meningogkokom typu B – przed wykonaniem tej szczepionki można podać profilaktycznie Paracetamol.